بونسای

آموزش تهیه خاک بونسای

در این مطلب از مجله کشاورزی گلستان موج درباره انواع خاک بن سای و آموزش تهیه خاک بونسای می پردازیم.

آموزش تهیه خاک بونسای

ترکيب خاک بونساي از اهميت بسزايي برخوردار است که معمولاً آنرا از انواع درشت بافت ( Coarse ) و کم قوت انتخاب مي کنند . براي اين منظور خاک را بخوبي الک نموده و ذرات ريز آنرا جدا مي کنند تا فضاهاي خالي خاک افزايش و در نتيجه زهکشي آن بهبود يابد ومانع خفگي ناشي از پر آبي و پوسيدگي ريشه ها و سرانجام مرگ درخت گردند .

ترکیب خاک بونسای

ماسه شسته رودخانه،خرده سفال، ورمی کمپوست، کوکوپیت

خاک مناسب بونسای

خاک مبحث مفصلیه اینقدر فنی و مفصل هستش که اگه روزها در موردش صحبت بشه باز هم کمه مثلا آقای جان ناکا برای هر گیاهی یه فرمول برای خاکش در نظر گرفته اما من خودم نمیخواهم بحث رو خیلی تخصصی کنم یا کشش بدم که از حوصله خارج بشه تلاشم رو میکنم تا تجربیات خودم رو به زبان ساده در اختیارتون بذارم خاکی که ما قراره برای گیاهمون استفاده کنیم باید یه سری المانها در نظر گرفته بشه اما باید قبلش این رو در نظر داشته باشیم که ما خاک رو برای گلدان تعلیمی میخواهیم یا ظرف بنسای
خاک ما باید در عین حال که رطوبت رو در خودش حفظ کنه باید اب اضافی رو از طریق زهکش خارج کنه یعنی باید بافت خاک شما دو عاملی رو که عکس هم هستن رو تواما” در خودش داشته باشه
در عین حال با در نظر گرفتن این دو عامل بالا باید مواد غذایی کافی هم در خودش داشته باشه

بافت خاک بنسای

بافت خاک بونسای یکی از مهمترین عوامل آن می باشد در ادامه از آموزش تهیه خاک بونسای به 4 مورد از این موارد را بیان می کنیم.

  1. اول باید از موادی استفاده بشه که اب رو در خودش نگه داره و برای این مهم بهترین گزینه کوکوپیت یا پرلیت هستش اما یادتون باشه این دو ماده هیچ ماده غذایی در خودشون ندارن و فقط وظیفشون حفظ رطوبت و اب لازم در بافت خاک برای گیاه هستش
  2. دوم باید از موادی استفاده بشه که اب اضافی رو به راحتی از بین خاک عبور بده و بهترین گزینه ماسه یا سنگ ریزه هستش که باعث متخلخل شدن خاک هم میشن این تخلخل چند حسن به همراه داره ، از سنگین شدن خاک و فشردگی بافت خاک جلو گیری میکنه ، باعث عبور جریان هوا و رسیدن اکسیژن لازم به ریشه میشه که از فعالیت قارچ و پوسیدگی ریشه جلوگیری میشه و ابیاری رو اسان میکنه
  3. سوم باید از موادی استفاده بشه که ماده غذایی مورد نیاز گیاه رو در اختیار گیاه قرار بده و بهترین گزینه برای این امر خیلی مهم ورمی کمپوست یا پیت ماس هستش و البته در گلدانهای تعلیمی به مقدار خیلی خیلی کم میشه از کود کاملا پوسیده حیوانی به مقدار خیلی کم استفاده بشه که خیلی از اساتید و بزرگان با این مورد یعنی کود حیوانی مخالف هستن

استفاده از ذغال و سفال در خاک بونسای

  • و اما در نهایت من به مواد چهارم که خودم بهشون مواد متفرقه میگم میشه بسته به شرایط و یا نوع گیاه به خاک اضافه کرد، مثل ذغال که باعث ضدعفونی خاک میشه .عوامل قارچی رو کنترل میکنه ریشه زایی گیاه رو تسهیل میکنه، مثل خورده سفال بدون لعاب که در عین حال که اب رو نگه میداره و اب اضافی رو دفع میکنه بخاطر رسی که در خودش داره کمک میکنه تا مواد غذایی که بوسیله کود در اختیار گیاه قرار داده میشه بهتر جذب ریشه بشه، مثل خزه که هم بعنوان مواد غذایی در اختیار گیاه قرار داده میشه و هم باعث میشه بافت خاک بهتر و ترد تر بشه، یا موادی که باعث اسیدی شدن یا اهکی شدن خاک میشه

همه موارد بالا با توجه به شرایط و نوع گیاه میتونه متغیر باشه یکی از مواد خیلی مهمی که باید استفاده بشه و البته الان خیلی ها استفاده نمیکنن خاک هستش بله همین خاک معمولی که همه میشناسیمش ولی با اضافه کردن این مواد خاک رو احیا و ترد میکنیم همیشه یادتون باشه برای شناختن کیفیت خاک راههای زیادی وجود داره که مطمئن ترین راهش کمک گرفتن از ازمایشگاهها هست برای تشخیص کیفیت خاک اما من روش تجربی رو بهتون میگم هر چند میدونم خیلی از شما این روشها رو بهتر از من بلد هستین

شناخت خاک بن سای

اولین مساله رنگ خاک هستش یعنی هر چی خاک تیره تر باشه خاک از مواد غذایی بیشتری برخورداره و خاک فقیر خاک روشن تر و زرد تری هستش مثل رس اما همیشه خاک تیره خاک غنی نیست

دومین روش برای تشخیص بافت مناسب خاک اینه که شما مقداری خاک مرطوب (نه خیس) رو بردارید و در میان دستان خودتون فشرده کنید .. اگه خاک بهم چسبید و از هم جدا نشد خاک خوبی نیست ولی اگه بعد از فشرده شدن بافت خاک باز شد و بصورت پودری در اومد خاک خوبی خواهید داشت

من برای اینکه خاک مناسب خودم رو اماده کنم از مواد اصلی که ذکر کردم به نسبت مساوی استفاده میکنم و بقیه مواد اما این نسبت مساوی باید درست رعایت بشه و این بیس کلی هستش فرمولی نیست که مناسب همه گیاهان باشه و فرمولی که من استفاده میکنم این فرمول هستش

فرمول تشکیل خاک بونسای

یک سوم خاک باغچه + یک سوم مخلوط پرلیت و کوکوپیت + یک سوم پیت ماس اما همیشه به فرمول بالا بسته به سایز گیاه وگلدان مخلوط ذغال و سفال خورد شده و ورمی کمپوست اضافه میکنم
دوستان بافت خاک به رشد گیاه شما خیلی کمک میکنه و شادابی گیاه شما رو در پی داره اما اجازه بدین مهمترین کمک خاک رو به شما بگم البته از نظر خودم ؟؟
خاک خوب و مناسب کمک میکنه گیاه شما هر چه بهتر مواد غذایی رو جذب کنه مخصوصا از طریق ریشه ها وقتی مواد غذایی خوب جذب بشه گیاه پر ریشه تر و سالم تر و گیاه با ریشه خوب سبز تر و چترش گسترده تر و در نهایت چتر گسترده تر بن سایکار خوشحال تر و خوش خلق تر در پی خواهد داشت در صورت نبودن باغچه برای رشد بهتر گیاه آن را در سبد های پلاستیکی بکارید.
تعویض گلدان بعد آوردن گیاه به منزل باعث وارد شدن شوک به گیاه و از بین رفتن آن می شود.
گیاه احتیاج به آداپته شدن با محیط دارد.
برای تعویض گلدان عجله نکنید .

خاک مناسب بونسای

یه مسئله مهم در مورد خاک بونسای وجود داره و اون اینه که توجه ما به این درختان و نگهداری مناسب انهامهمترین عامل در رشد و نمو انهاست اگر به جمعبندی خاکهای که دوستان پیشنهاد کردند نگاهی بکنیم تقریبا همه یکسان هستند و اختلاف جزئی انها بیشتر نتیجه شرایط اقلیمی است مثلا اقای منصوری که در تالش زندگی میکنه و بصورت تخصصی با گل و گیاه ارتباط داره نوع خاکی که انتخاب میکنه بااقا پوریا یا محمد جان که از نوع پیشنهادشون برای خاک فکر میکنم در مناطق خشک تر زندگی میکنند تفاوتهایی وجود داره.

در این بین من فقط با یک پیشنهاد مشکل دارم و اونهم کود گوسفندیه به دو دلیل یک کود گوسفندی برای سبک کردن خاک استفاده میشه که در بونسای با توجه به اجزا ترکیب عمومی نیاز نداره و دوم مقدار کنترل نشده ای ازت وارد ترکیب میکنه که ما بشدت ازش دوری میکنیم.

آبیاری خاک بونسای

خاک بونسای به نطر من بیشتر شبیه یک بوم سفید نقاشیه که با کود مناسب و ابیاری مناسب بستر رشد و تغذیه درخت را فراهم میکنیم. در جایی خوانده بودم که بجای اکادما از خرده شیشه یا خرده پلاستیک یا خرده مقوا استفاده کرده بود و با کنترل کود و اب نتیجه مشابهی گرفته بودند. من فکر میکنم برای بونسای حیاتی ترین عامل در خاک حفظ رطوبت مناسب در فاصله بین دو ابیاری است همین یک عامل بستگی مستقیم داره به اینکه در چه اب و هوایی زندگی میکنیم.

پس بنابراین هرکدام ازما باید با توجه به محیط زندگی اطرافمون در انتخاب خاک ونگهدارنده رطوبت مورد نیاز درخت خاک را مخلوط کنیم.
با توجه به انتخابهای محدودی که داریم (اگر کوکوپیت وپیت ماس و رس راثابت فرض کنیم)باید از بین سنگ جوشقان و پرلیت و لیکا و خرده سفالو خرده اجر یکی را به عنوان پایه دانه بندی انتخاب کنیم حالا باید به یک ازمایش دست بزنیم تا ببینیم کدامیک از این انتخابها میتواند اب بیشتری جذب و در شرایط مشابه زمان بیشتری آن را حفط کنه برای این ازمایش نیاز به یک ترازوی دقیق دارم که بتونه تا یک گرم دقت داشته باشه البته در بین همه اینها انچه بیشتر از همه بهش امیدوارم اجر کم پخته شده است.

تست جذب آب برای خاک بونسای

برای اینکار در سبد کوچک ۲۰۰ گرم پرلیت میریزیم و ان را بمدت ۵ دقیقه در حالت غرغاب در یک ظرف اب میگذاریم و سپس انرا بیرون اورده و۵ دقیقه میگذاریم که اباظافه از سبد خارج بشه و انرا وزن میکنیم مقدار اب نگه داشته شده را یاداشت میکنیم و برای همه انتخابها این کار را کرده و یاداشت میکنیم و سپس هر یک ساعت دوباره همه را وزن کرده و یاداشت میکنیم در پایان میتوانیم که منحنی جذب آب و نگهداری ان را در طول زمان بدست بیاریم

بهترین گزینه را با توجه به اب و هوای خود انتخاب کنیم جواب این ازمایش بطور حتم در شرایط خشک و مرطوب متفاوت هست و کسی که در شمال به پرورش بونسای مشغوله با کسی که در یزد یا تهران بونسای پرورش میده انتخابهای متفاوتی خواهند داشت من تا قبل از بهار که خاک گلدانهایم را عوض میکنم همین ازمایش را انجام میدم دوستانی که در دیگر نقاط زندگی میکنند بد نیست همین کار را کرده و باهم نتایج را مقایسه کنیم

مواد در دسترس برای تهیه خاک بونسای

  1. لیکا
  2. پرلیت
  3. اجر خرد شده
  4. سفال شکسته
  5. شن یا سنگ ریزه

بد نیست بدانیم که به اندازه گلدانهای بونسای موجود در دنیا انواع مخلوط خاک وجود داره هر کسی با تجربه خودش اب وهوای جایی که زندگی میکنه گیاهانی که در دسترس داره و مقدار ابی که میده و… خاک خودشو درست میکنه در سایت bonsai4me مقاله های خوبی در این زمینه هست.

  1. خاک باید زه کشی خوبی داشته باشه یعنی تا این حد که اگربه یک گوشه گلدان اب میدهی طرف دیگر خیس نشه اب راحت خارج بشه به همین دلیل خاکی که من درست میکنم گلدان باید تمام سطح ابیاری بشه و روزانه. تنه را نباید خیس کرد ابزار خاصی نمیخواهد یک ابپاش لوله بلند یا یک نوشابه خانواده که درش را سوراخ میکنیم ویک خودکار بیک در ان سوراخ محکم میکنیم و تمام سطح گلدان را به ارامی ابیاری میکنیم
  2. مقدار مناسبی رطوبت را نگه دارد.بهترین رطوبت سنج انگشت سبابه است کمی روی خاک را کنار میزنم انگشت را کم درانجا فشار میدهیم و برمیداریم انگشت نباید خیس بشه اما رطوبت را روی انگشت باید حس کرد
  3. موقع ابیاری اب ودونش سوا نشه برای همین یک لایه یک سانتی سنک روی خاک گلدان میریزیم این مشکل را حل میکنه وبه زیبایی گلدان هم کمک میکنه برای یاد اوری میگویم که مهمتر از خاک ابیاری کود دهی و نورمناسب است.

اجزا خاک بنسای

  1. سنگ جوشقان ۷-۸ میلیمتری
  2. سنگ جوشقان۲-۴ میلیمتری
  3. پیت ماس
  4. کوکوپیت
  5. خاک رس

نحوه ساخت خاک بونسای

حالا فرض میکنیم میخواهیم ۱۰۰ واحد حجمی خاک بونسای درست کنیم ، ۳۰واحد شن درشت میریزیم ۳۰واحد ریز ۲۰ واحد کوکو پیت ۱۵ واحد پیت ماس ۵ واحد رس، خیلی خوب برای مخلوط کردنشان باید کمی مرطوب بشن حسابی بهم میزنیم تا یکنواخت بشه خاک رس را در اخرین مرحله روی تمام سطح پاشیده و مخلوط میکنیم، خوب تا اینجا خیلی عالیه این خاک بدرد پر کردن چاله خیابان میخوره ! چرا؟

خاک بونسای باید با توجه به درخت درست بشه در مورد هر درخت فرق میکنه باید در نظر بگیری برگ کم داره یا زیاد برگهاش بزرگه یا خیلی کوجک به نور مستقیم نیاز داره یا نیمسایه ابیاریش باید جطوری انجام بشه مثلا فیکوس همیشه باید رطوبت خاکش حفط بشه ولی گل کاغذی تا خشک شدن خاکش نباید ابیاری مجدد بشه مسئله مهم ریشه درخته ریز بافته یا بازه اگه ریز بافته باید شن ریز را بیشتر بریزیم یا برعکس در کل میتوان گفت سهم شن از ۴۰% تا ۷۵% تغییر میکنه و سهم رس ۵% بیشتر نیست. پیت ماس کمی کمتر ازکوکو پیت مصرف میشه

زهکشی و آبیاری خاک بونسای

در گلدانهاي بن ساي بافت خاک با گلدانهاي معمولي تفاوت دارد. زهکشي و توانايي نگهداري آب بايد زياد باشد. به طور متوسط هر گلدان روزانه يک بار آبياري ميشود؛ بنابراين بايد از زهکشي مطلوب برخوردار باشد، در عين حال بايد توانايي ذخيره و نگهداري آب و مواد غذايي را هم داشته باشد. به اصطلاح نبايد به راحتي آبشويي شود.

يک خاک خوب بايد همزمان دو خصوصيت زهکشي، نگهداري آب و مواد غذايي را داشته باشد.
سوزني برگها نياز به خاک تقريباً سبک با زهکشي قوي دارند. قدري هم اسيدي بودن خاک براي آنها مفيد است. در مقابل بيشتر پهن برگها خاک مرطوب را ترجيه ميدهند. با توجه به گونه گياهي مورد نظر، ميتوان مخلوطي از خاک برگ (هوموس) الک شده، رس و شن را مورد استفاده قرار داد.

با افزايش نسبت شن قابليت زهکشي خاک بيشتر ميشود. هرچه خاک برگ بيشتر باشد، قدرت نگهداري آب بيشتر است. افزايش نسبت رس در مخلوط سبب سنگينتر شدن خاک ميشود. به طور کلي تهيه يک مخلوط مناسب به روش آزمون و خطا هم بد نيست!

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا