میوه های گرمسیری

پاپایا

پاپایا

اپایا یا خربزه درختی (Carica papaya) مهمترین گیاه تجاری خانواده Caricaceae می باشد و یکی از محصولات اصلی است که امروزه در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان کشت می شود.
این میوه برای اولین بار در سال ۱۵۲۶ توسط یک اسپانیایی به نام اویدو (Oviedo) از سواحل کارائیب و پاناما و کلمبیا معرفی شد. اویدو که از ۱۵۱۳ تا ۱۵۲۵ میلادی مدیر معادن در Hispaniola (جزایر آنتیل) بوده توضیح می دهد که چگونه آلفونسو دو والورد (Alphonso de Valverde) بذر پاپایا را از سواحل پاناما به دارین(Darin) و سپس به سان دومینگو (San Domingo) و دیگر جزایر وست ایندیز (West Indies) برده است. باور عمومی این است که این میوه بومی مناطق گرمسیری امریکا از سواحل کارائیب در آمریکای مرکزی تا آرژانتین و شیلی و جنوب مکزیک باشد. به نظر می رسد که پاپایا یک هیبرید طبیعی بین Carica peltata و یک گونه وحشی باشد. طبقه بندی پاپایا در طول سال ها دستخوش تغییرات زیادی شده است. جنس Carica قبلا در خانواده های گیاهی مختلف، از جمله Passifloraceae، Cucurbitaceae، Bixaceae و Papayaceae طبقه بندی شده است. اما آن را در حال حاضر در خانواده Caricaceae قرار می دهند که دارای ۳۵ گونه گیاهی لاتکس دار در چهار جنس Carica، Cylicomorpha ، Jarilla و Jacaratia می باشد.Caric شامل ۲۲ گونه است و تنها عضو خانواده Caricaceae است که به عنوان یک درخت میوه کشت می شود در حالی که سه جنس دیگر در درجه اول به عنوان زینتی رشد می کنند. این میوه به واسطه تعداد فراوان بذر و طول عمر نسبتا بالای بذر (تا سه سال در شرایط خشک و خنک) به سرعت در سراسر مناطق استوایی گسترش یافت. پاپایا در بسیاری از مناطق گرمسیری به خصوص نواحی با خاک حاصلخیز و بارندگی فراوان رشد می نماید. صنعت پاپایا در برزیل یکی از بزرگترین ها در سراسر جهان است که همچنان به رشد سریع خود ادامه می دهد. اسپانیایی ها آن را ‘پاپایا’ نامیدند و گیاه را به فیلیپین و از آنجا به مالایا بردند و در نهایت در ۱۵۹۸میلادی پاپایا به هند رسید. قبل از سال ۱۸۷۴ میلادی که باغات پاپایا در اوگاندا احداث شد، این گیاه در اکثر کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری منتشر شده بود.

مناطق مناسب کشت و پرورش پاپایا در دنیا و ایران

پاپایا بومی مناطق گرمسیری می باشد و به طور عمده در عرض جغرافیایی ۳۲ درجه شمالی تا ۳۲ درجه جنوبی تا ارتفاع ۱۵۰۰ متر از سطح دریا قابل کشت می باشد. پاپایا را در مناطق نیمه گرمسیری که یخبندان زمستانه در آن اتفاق نمی افتد نیز می توان کشت نمود. شایان ذکر است که دماهای زیر ۵+ بر کیفیت میوه تاثیر منفی داشته و عطر و طعم میوه را کاهش می دهد.
پاپایا به نور و رطوبت نسبی کافی (۶۶%-۶۰%) نیاز داشته و خاک های کمی اسیدی تا خنثی را می پسندد. وجود خاک های لومی سبک با زهکشی مناسب در کشت پاپایا اهمیت زیادی دارد. این گیاهان در شرایط غرقابی به سرعت از بین خواهند رفت ضمن این که شوری خاک را نیز تحمل نخواهند نمود.
مناطق عمده تولید کننده پاپایا در جهان در سال ۲۰۱۳

تولید (میلیون تن)
کشور
۵/۵ هندوستان
۱/۶ برزیل
۰/۹ اندونزی
۰/۸ نیجریه
۰/۸ مکزیک
۱۲/۴ جهان

روش های ازدیاد پاپایا

ازدیاد پاپایا به طور معمول با بذر صورت می پذیرد. برای انتخاب بذر مورد نظر برای کاشت بایستی به شکل و طعم والد مادری که بذر از آن تهیه می شود توجه ویژه ای داشت، چرا که معمولا طعم میوه های حاصل از بذر کشت شده تا حد زیادی شبیه به والد مادری خواهد بود. برای داشتن نتاج یکنواخت و میوه های هم شکل باید توجه داشت که بذور مورد کشت از یک رقم پاپایا بدست آمده باشند. با کنترل گرده افشانی می توان یک دستی محصول و کیفیت آن را بالا برد. گیاهان حاصل از کشت بذر ممکن است نر، ماده و یا دو جنسه باشند.
قوه نامیه بذر پاپایا در دمای ۵ درجه سانتیگراد و در کیسه های مقاوم در برابر رطوبت حداقل تا سه سال بدون کاهش باقی می ماند. قبل از کشت بایستی پوشش ژلاتینی روی بذر را حذف کرده و آن ها را پس از خشک شدن با قارچ کش آغشته نمود. معمولا بذرها پس از خیسانده شدن در آب برای ۲۴ ساعت با فاصله ۱۵*۵ و عمق ۴-۳ سانتیمتر درون جعبه کشت یا خزانه هوای آزاد و یا به طور دوتایی درون گلدان های پلاستیکی کشت می شوند. در کشت های تجاری برای تسهیل جوانه زنی بذر در زمان خیساندن آن از برخی تیمارهای هورمونی مانند اسید جیبرلیک نیز استفاده می شود.
بذر پاپایا طی ۵-۲ هفته جوانه زده و پس از مدت کوتاهی هنگامی که طول نهال به ۲۰-۱۵ سانتیمتر رسید، قابل انتقال به گلدان خواهند بود. در این به طور چشمی و با دقت ۷۵% می توان دانهالهای ماده را تشخیص داده و آن ها را برای انتقال انتخاب نمود. در واقع دانهال های نر باریک و بلند بوده و فاصله بین برگ ها در آن ها زیاد است، در حالی که دانهال های ماده معمولا کوتاه تر و قطورتر می باشند.پیوند، خوابانیدن هوایی و قلمه چوب نرم از سایر روش های تکثیر پاپایا هستند که در مقیاس های محدود قابل انجام می باشند. در واقع به دلیل ماهیت بدون انشعاب بودن تنه پاپایا، تعداد قلمه های حاصل از این گیاه محدود می باشند، گرچه با سربرداری از درخت می توان آن را به تولید شاخه های جانبی تحریک نمود.
پاپایا معمولا درختی دوپایه است و گل های نر و ماده آن به طور جداگانه و روی پایه های متفاوت تشکیل می شوند، هر چند ارقام یک پایه ای از این گیاه نیز وجود دارند. درختان پاپایا بسته به دمای منطقه طی ۶ تا ۱۱ ماه به بلوغ می رسند.
گل نر که در تصویر زیر دیده می شود به رنگ سفید تا زرد با تعداد ۱۰۰-۱۵ عدد، بدون دمگل بر روی گل آذین خوشه مرکب آویزان (Panicle) قرار می گیرد. اندازه هر تک گل بین ۲ تا ۴ سانتیمتر و اندازه کل گل آذین بین ۲۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر می تواند متغیر باشد. گل نر در پاپایا دارای ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ و ۱۰ پرچم است.گل های ماده به رنگ سفید بوده و از نظر اندازه از گل های نر درشت تر می باشند. این گل ها بدون دمگل و یا با دمگلی کوتاه، به طور منفرد و یا گل آذین گرزن کوتاه (Cyme) در زاویه برگها به وجود می آیند. گل ماده در پاپایا دارای ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ و یک مادگی با کلاله ۵ شاخه است.

انواع گل در پاپایا

۱- گل نر ۲-گل ماده ۳-گل دوجنسه
هر چند ارقام بکرزایی از پاپایا وجود دارند لیکن بکر زایی پدیده غالبی در پاپایا نبوده و این درختان برای تولید میوه به گرده افشانی مناسب نیاز دارند. معمولا از باد به عنوان عامل اصلی گرده افشانی این درختان یاد می شود، ضمن این که پروانه ها، تریپس و زنبورهای عسل نیز نقش قابل توجهی در گرده افشانی پاپایا بازی می کنند. گزارشات زیادی از ناسازگاری گرده در گل های دوجنسه پاپایا وجود ندارد.

گلدهی و گرده افشانی درختان پاپایا

پاپایا معمولا درختی دوپایه است و گل های نر و ماده آن به طور جداگانه و روی پایه های متفاوت تشکیل می شوند، هر چند ارقام یک پایه ای از این گیاه نیز وجود دارند. درختان پاپایا بسته به دمای منطقه طی ۶ تا ۱۱ ماه به بلوغ می رسند.گل نر که در تصویر زیر دیده می شود به رنگ سفید تا زرد با تعداد ۱۰۰-۱۵ عدد، بدون دمگل بر روی گل آذین خوشه مرکب آویزان (Panicle) قرار می گیرد. اندازه هر تک گل بین ۲ تا ۴ سانتیمتر و اندازه کل گل آذین بین ۲۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر می تواند متغیر باشد. گل نر در پاپایا دارای ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ و ۱۰ پرچم است. گل های ماده به رنگ سفید بوده و از نظر اندازه از گل های نر درشت تر می باشند. این گل ها بدون دمگل و یا با دمگلی کوتاه، به طور منفرد و یا گل آذین گرزن کوتاه (Cyme) در زاویه برگها به وجود می آیند. گل ماده در پاپایا دارای ۵ کاسبرگ، ۵ گلبرگ و یک مادگی با کلاله ۵ شاخه است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا