آموزش سبزیکاری

امروزه به علت بالا رفتن هزینه مواد غذایی، سبزیکاری خانگی می تواند قسمت مهمی از جیره غذایی خانواده را تأمین نماید. در سبزیکاری خانگی می توان هر سبزی را در سطح کم (مثلاً یک خط) کشت نمود اما انواع مختلف سبزی را در این سطوح کم داشت. این تنوع سبزی،می تواند نیاز خانواده را به انواع مختلف سبزی، برطرف کند. حتی میزان اضافی سبزی ها نیز می تواند به حالت های دیگر مثل کنسرو شده، خشک شده و یخ زده در خارج از فصل مثلاً در زمستان استفاده شود

-۱ تهیه سبزی به قیمت ارزانتر
-۲ داشتن سبزی تازه و با طراوت و با کیفیت بهتر نسبت به سبزی هایی که در بازار به فروش می رسند.
-۳ در دسترس بودن سبزی و صرفه جویی در وقت جهت تهیه سبزی از بازار
-۴ داشتن یک سرگرمی سالم و سودمند و مفرح بعد از انجام کارهای خسته کننده روزانه
-۵ بهداشتی تر بودن سبزی های خانگی از نظر میزان و نوع کود و سم و نحوه آبیاری نسبت به سبزی های دیگر .
-۶ ایجاد فضای سبز با ایجاد مزرعه سبزی در منزل

– نقطه ای از حیاط باغچه را انتخاب نمایید که حداقل ۶ساعت درروز آفتاب مستقیم داشته باشد.
– فاصله دیوار تا باغچه حداقل یک متر درنظر گرفته شود تا از نفوذ آهک یا گچ بداخل خاک جلوگیری شود.
– قسمتهایی ازباغچه که در محل گودتری قرارگرفته برای سبزیکاری انتخاب نشود چون رطوبت زیاد موجب پوسیدگی ریشه میشود
– زمین باید سبک و قابل نفوذ به هوا باشد زیرا بذر سبزیجات در زمینهای سخت که هوا نباشد رشد نمیکند.
– زمینهای شیبدار بایستی با ایجاد سکو آنها را به قطعات مناسب تقسیم و هر قطعه را کاملا هموار کرد

– شخم : یعنی برگرداندن و نرم کردن خاک ، باید توجه داشت تنها در سطح الارض عمل شود زیرا میکرو ارگانیسم ها فعالیتشان را در این قسمت از خاک انجام می دهند و از طرفی ریشه اغلب سبزیها از همین قسمت تغذیه می کنند.
– دیسک : کلوخهایی که پس از شخم زدن بوجود می آیند بایستی که خرد شوند که اینکار در زمینهای بزرگ توسط دیسک انجام می شود .
– تسطیح : پستی بلندی های زمین را با ادواتی مثل ماله یا غلتک تسطیح می کنند باید توجه داشت که هنگام استفاده از غلتک ، زمین زیاد مرطوب نباشد )بعلت فشرده شدن خاک و غیر قابل نفوذ شدن آن در مقابل آب و هوا)

– زمان کاشت بستگی به نوع محصول و زمان انتقال نشاء به زمین اصلی دارد . بعضی اوقات نشاء ها را قبل از انتقال به زمین اصلی آنرا از خزانه اول به خزانه دوم و یا سوم انتقال می دهند که در این صورت فاصله بین بذر پاشی تا انتقال نشاء به زمین اصلی بیشتر می شود (معمولا بین ۳ تا ۸ هفته و در خزانه هوای آزاد کمی بیشتر )
– خاک خزانه باید مواد عالی کافی داشته باشد اضافه کردن کود و مواد آلی دیگر
– انواع بذر سبزیها برای جوانه زنی نیاز به دمای مختلفی دارند ، که بسته به رقم سبزی نوع آن حداقل بین ۲ تا ۱۲ درجه سانتیگراد متفاوت است بنابراین برای بذر پاشی سبزیها تاریخ خاصی ملاک نیست بلکه گرمای زمین در درجه اول تعیین کننده زمان کاشت است. در کل کاشت قبل از موعد مقرر می تواند همواره با خسارت همراه باشد.

روش دست پاش :
در این روش بذر سبزیها در اسرع وقت و بدون هیچ نظم وترتیبی روی زمین پاشیده می شود و سپس با وسایلی مثل شن کش و یا ماله با خاک مخلوط می شود معمولا قبل از بذر پاشی زمین را آبیاری می کنند . بعضی از سبزی ها مثل اسفناج ، ترتیزک ، تربچه ، جعفری ، شوید و غیره که زمین را زود می پوشانند و فرصت رشد علفهای هرز را نمی دهند به این صورت پاشیده می شوند .
روش خطی یا ردیفی :
ردیف های کاشت را در این روش به علت جذب نور بیشتر معمولا از شمال به جنوب می کشند . در این روش به کار بیشتر و زمان زیادتری نیاز است ولی دارای فوایدی نیز می باشد
از قبیل :
آسانی وجین علفهای هرز ، مصرف کمتر بذر ، سله شکنی و آبیاری و تنک کردن آسانتر انجام می شود ، خاک دادن پای بوته ، هرس بعضی از سبزی ها ، کود سرک ، سمپاشی و بالاخره برداشت محصول براحتی انجام می گیرد .
.روش کپه ای :
کاشت تعدادی از سبزیها به ویژه سبزیهای دانه ای به این صورت انجام می گیرد . در این روش پس از حفر گودالی به عمق ۳ تا ۵ سانتیمتر و به فواصل معین تعداد یک تا دو عدد بذر سبزی را در داخل گودال قرار داده و با خاک روی آن را می پوشانند، بوته های اضافی و ضعیف را پس از سبز شدن و اندکی رشد تنک می کنند.در این روش علاوه بر سبزیهای دانه ای مثل ) لوبیاسبز، نخودسبز، باقلاسبز وذرت شیرین خانواده کدوییان ( Cucurbitaceae ) را نیز می توان کاشت.

۱ – وجین علفهای هرز :
علفهای هرز آب و مواد غذایی را که باید مورد استفاده گیاه اصلی قرار بگیرد را برای تغذیه و رشد و نمو خود استفاده می کنند.
راههای از بین بردن علفهای هرز عبارتند از :
۱ – کندن علف های هرز یا وجین دستی :
یا بصورت مکانیزه با وجین کار موتوری و یا بوسیله دست یا ادواتی مثل بیل ، فوکا و بیلچه انجام میگردد
۲- استفاده از مواد شیمیایی یا علف کش:
به دو دسته تقسیم می شوند ، علف کش های عمومی که کلیه گیاهان را از بین می برند و قبل از بذر پاشی ونشا کاری مورد استفاده قرار می گیرند و علف کشهای انتخابی که می توان آنرا در زمانی که زمین زیر پوشش سبزی است استفاده نمود.

آبیاری بموقع و کافی نه تنها در تامین رطوبت زمین موثر است بلکه در مقدار عملکرد و نظافت و مرغوبیت انواع سبزیها نیز دخالت دارد .
الف – آبیاری نشتی :
در این روش جویهایی بشکل مارپیچ به عرض ۳۳ تا ۴۳ سانتی متر و عمق ۳۳ تا ۳۵ سانتی متر حفر کرده (بشکل پشته های متوالی ) و جویها به موازات یکدیگر و عمود بر خط شیب سطح مزرعه قرار می گیرند ( داغ آب ) . در سبزیهای خانواده کدوئیان و بادمجانیان ، ( Solanaceae,Cucurbitaceae ) بیشتر از این روش آبیاری استفاده می شود .
ب – آبیاری کرتی :
مزرعه را به صورت قطعات کوچک که به آن کرت یا کرد می گویند،تقسیم می کنند.که کرتها امراض قارچی ˝ به وسیله یک مرز خاکی از هم جدا می شوند و بدلیل خیس نشدن اندامهای هوایی گیاه معمولا کمتر به گیاه آسیب می رسانند
آبیاری قطره ای :
از لوله های پلاستیکی PVC استفاده می شود و با نصب نازلهایی روی لوله ها،آب به صورت قطره قطره در دسترس ریشه گیاه قرار می گیرد.

صرفه جویی فراوان در مصرف آب ، ارزانتر بودن لوله های سیاه که سیاه بودن آنها باعث می شود جلبکها روی آن رشد نکند. به ۲۵ % از ریشه گیاه آب می رساند، گرفتگی قطره چکانها و لوله ها از ˝

داشتن هزینه زیاد ، هر نازل نهایتا دیگر معایب به شمار می رود.

حذف بوته های اضافی و متعادل کردن مقدار بوته در واحد سطح را تنک کردن می نامند.