اتیلن

[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]تاریخچه اتیلن[/vc_message][vc_column_text]اتیلن که در شرایط متعارف، گازی شکل می‌باشد، بیش از یک قرن است که شناخته شده است ولی علیرغم اینکه در طول این مدت، در نقاط مختلف دنیا، از آن برای رسیده ساختن مرکبات، موز، خرمالو در انبار استفاده کرده‌اند،تشخیص آن  بعنوان یک هورمون گیاهی تنها در دهه ۱۹۶۰، پس از آنکه پی برده شد این گاز یکی از ترکیبات طبیعی میوه‌های در حال رسیدن می باشد، انجام شد. بدین ترتیب برخلاف سایر هورمون ها که بدنبال بررسی علل پدیده‌های خاصی کشف شدند، اتیلن اول شناخته شد و آنگاه هورمون بودن آن مورد تائید قرار گرفت. اهم وقایعی که منجر به این امر گشت به قرار زیر است:۔

از حدود یک‌صد سال پیش پی برده شده بود که در غالب گیاهان گلخانه هایی که توسط سوختن مواد نفتی گرم می‌شوند، علائم رشد غیر عادی و بروز صدمه دیده می شود . از همان زمان، در انبارها به عنوان یک عمل مرسوم ، سوزاندن مشتقات مواد نفتی را برای سبززدائی مرکبات و موز و گوجه فرنگی به کار گرفتند. تا مدت‌ها چنین می پنداشتند که عمل سبززدایی ناشی از حرارت و رطوبت حاصل از سوختن این مواد است ولی وقتی به جای مواد نفتی از بخار آب گرم استفاده شد، سبززدایی انجام نگرفت و مشخص گشت که با سوختن مشتقات نفت ماده یا موادی ایجاد می‌گردد که در سبززدایی موثر است. در سال ۱۹۰۱ دانشمندی به نام نلجوبو نشان داد که عامل رسیده شدن میوه‌ها در انبار، گاز اتیلن است، و در سال ۱۹۶۸ معلوم شد که اتیلن می تواند رسیدن انجیر بر روی درخت را قبل از برداشت ، نیز تسریع کند. علیرغم آزمایش‌های فراوانی که تا دهه ۱۹۶۰ بر روی اتیلن انجام شده بود، چون اولاً راهی برای اندازه گیری دقیق مقادیر اندک آن درون بافت ها موجود نبود، ثانیاً به نظر نمی‌رسید که این گاز درون گیاهان حرکت داشته باشد (چنین حرکتی یکی از خصوصیات اصلی هورمون‌ها به شمار می رود ) ، ثالثاً بسیاری از اثرات اتیلن را می‌شد به آکسين نسبت داد ، هورمون بودن آن مورد تایید دانشمندان قرار نگرفته بود. با بوجود آمدن فام نگاری گازی این امکان بوجود آمد که مقدار اتیلن در بافت ها اندازه گیری گردد، و اثبات شود که تمام اندام‌های گیاهی ، بویژه میوه‌ها، اتیلن تولید می‌کنند؛ و بدین سان هورمون بودن آن در اواخر دهه مذکور قطعی شد. هر چند معلوم شده که گازهای دیگری مثل استیلن و پروپیلن  نیز تا حدودی دارای اثرات اتیلن هستند، اما چون این دو گاز اولاً از مواد طبیعی گیاهی نیستند و ثانیا ً اثرشان بسیار خفیف تر از اتیلن است (حدود یک صدم)، در حال حاضر اتیلن به عنوان تنها هورمون گیاهی گروه خود شناخته می شود .

طبیعت فرار و گازی شکل بودن اتیلن تا مدت‌ها باعث شده بود که مصرف آن محدود به محیط‌های سر بسته عایق به گاز باشد. در دهه ۱۹۶۰ ماده شیمیایی جدیدی به نام اتفن به بازار آمد که پس از پاشیده شدن به شاخ و برگ : به راحتی جذب گیاه شده ، درون یاخته ها ، تجزیه و تبدیل به اتیلن و فسفات و کلر می گردد . این ماده، آزمایش و کاربرد اتیلن را در باغ ها بسیار تسهیل کرد و بدین ترتیب بسیاری از اثرات ناشاحنه این هورمون کشف گشت.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]تولید اتیلن در گیاهان[/vc_message][vc_column_text]به تجربه ثابت شده است که هر یک از اندام های گیاهی تحت شرایط خاصی اتیلن تولید می کنند. این شرایط، یا مرحله ویژه ای از رشد و نموست (مانند مراحل جوانه زدن بذور ، پیر شدن گلبرگ ها و رسیدن میوه ها ) که معمولاً  همراه با تولید اتیلن فراوان می باشد یا ناشی از زخم شدن گیاه – چنانکه در اکثر اوقات، برای مدتی در محل زخم ، تولید اتیلن به شدت بالا می رود – و یا شاید حاصل از موانعی باشد که در برابر رشد و سایر فعالیت های فیزیولوژیکی گیاه ایجاد شده است. در مورد اخیر می توان ، به عنوان مثال، از فرایند روئیدن نخود فرنگی یاد کرد. هنگامی که نهال نخود فرنگی، پس از جوانه زدن بذر ، درون خاک رشد می کند، چون جوانه انتهایی آن لخت است و توسط لپه ها حفاظت نمی شود ، راس گیاه برای برروی خود خمیده می شود و بشكل قلاب در می آید تا بر اثر فشار ذرات خاک، آسیبی نبیند. هنگامیکه خاک سخت باشد و یا بر سر راه نهال قطعه سنگی قرار داشته باشد، در قسمت خمیده، اتیلن فراوانی تولید می گردد؛ و خمیدگی را ، از طریق تشویق رشد قطری یاخته های آن، بیشتر و قویتر می سازد تا نهال بتواند يا مانع را از سر راه خود کنار بزند و یا از میان آن رد شود. همین پدیده در مورد ریشه های گوشتی نباتاتی مانند ترب و هويج و چغندر نیز دیده می شود .

میزان تولید اتیلن در گیاهان، تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل محیطی و هورموی دیگر است؛ به عنوان مثال ، ثابت شده است که در بسیاری از موارد کاربرد آکسین ها باعث ازدیاد تولید اتیلن می شود . به همین دلیل این احتمال وجود دارد که آکسین ها بعضی از اثرات خود را از طریق تولید اتیلن اعمال کنند. از شرایط محیطی که بر روی تولید اتیلن موثرند می توان از اکسیژن (که وجودش برای تولید اتیلن لازم است) نور سرخ و گاز انیدریدکربنیک (که مانع تولید اتیلن می شوند) و حرارت (که در مقادیر کم و زیاد، هردو برای تولید اتیلن مضر است) نام برد.

نحوه تولید و حرکت اتیلن در گیاه ، در مقایسه با سایر هورمون های گیاهی، دارای سه تفاوت عمده است. اول اینکه : برخلاف سایر هورمون ها، که در نقاط خاصی از گیاه تولید می شوند ، اتیلن بطور موضعی در هر نقطه از گیاه که شرایط ایجاب نماید تولید می گردد . دوم اینکه: سایر هورمون ها ، به غیر از اسید ایندول استیک که بصورت قطبی در بافت های پارانشیمی حرکت می کند ، بصورت غیر قطبی در آوندها نقل و انتقال می یابند؛ در حالیکه حرکت اتیلن در داخل بافت های گیاهی بصورت “انتشار گازی” در فضای بین یاخته ای است. سوم اینکه: در هورمون های دیگر ، بالا رفتن غلظت هورمون باعث کندی ساخته شدن آن می گردد؛ در حالیکه ، به دلیل خاصیت اتوکاتالیزور اتیلن ، به مجرد اینکه بافتی در معرض مقدار کمی اتیلن قرار گیرد بلافاصله شروع به تولید مقدار بیشتری از این ماده می کند. دلیل اینکه وجود یک میوه رسیده در بین یک گروه میوه نارس، رسیدن همگی آنها را در انبار تسریع می کند همین خاصیت اتوکاتالیزوری می باشد.

به دلیل خاصیت اتوکاتالیزوری به روش سنجش حیاتی کاملاً مناسبی برای تشخیص و اندازه گیری اتیلن وجود ندارد و تنها روش قابل اطمینان برای اینکار فام نگاری گازی می باشد که قبلاً بدان اشاره شد .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]اثرات و کاربردهای اتیلن[/vc_message][vc_column_text]آزمایش حاکی از آنست که هنگامی که بذور و جوانه ها و غدد در حال رکود ، به مدت کوتاهی تحت تاثیر اتیلن قرار گیرند شروع به جوانه زنی و رشد می کند ولی هرگاه مدت زمان تیمار  با اتیلن زیاد باشد حالت رکود نه تنها به طرف نمی گردد بلکه تشدید نیز می شود . این امر در مورد رشد پیاز ها، قلمه های چوب سخت  و ریشه ها نیز صادق است . از این خاصیت اتیلن، برای شکستن رکود غده های سیب زمینی و وادار ساختن آنها به جوانه زنی و رشد استفاده می کنند.

در مبحث آکسین ها دیده شد که این مواد از طرفی می توانند باعث ایجاد لایه سوائی (جدا شونده ) و بروز ریزش قبل از موقع گل ها و میوه ها و برگ های جوان گردند و از طرفی رشد بعضی از میوه ها (مانند انجیر ) را تسریع کنند. امروزه مشخص شده است که این اثرات در حقیفت نوسط اتیلنی ایجاد می شود که در اثر کاربرد آکسین تولید شده است.

در گل دهی گیاهانی مانند آناناس و بروز جنسیت گل در گیاهانی مانند خیار، اتیلن اثرات بارز دارد. در مورد آناناس اثر اتیلن مشابه اثر آکسین است یعنی این گیاهان را بطور همزمان وادار به تولید گل می کند. در خیار عملکرد این هورمون ، بر عکس جیبرالین هاست: یعنی نسبت گل های ماده به نر را افزایش می دهد. در حال حاضر در مراکز تولید آناناس، مصرف اتفن به مقدار چهار لیتر در هکتار، یکی از عملیات رایج باغبانی به شمار می آید. این عمل علاوه بر گل انگیزی باعث می شود میوه ها بطور همزمان و حدود دو هفته زودتر از معمول برسند و چون معمولاً در حال عادی تعدادی از بوته ها گل نمی دهند، اتفن با گل انگیزی در کلیه بوته ها میزان محصول را نیز بالا می برد. در کشت خیار به منظور تهیه خیارشور که برداشت مکانیکی آن از اهمیت اقتصادی برخوردار است، همزمانی رسیدن میوه ها بسیار مهم می باشد. مصرف اتفن ، به غلظت ۲۴۰ قسمت در میلیون ، هنگامی که بوته ها در مرحله ۴ – ۲ برگی هستند باعث می شود که اکثر گل های تولید شده ماده باشند و بدین ترتیب در یک زمان تعداد زیادی میوه تشکیل گردد و برداشت مکانیکی امکان پذیر شود.

مهم ترین اثر اتیلن ، که امروزه بیشترین مقدار مصرف اتفن را به خود اختصاص داده ، تسریع در رسیدن میوه های روی درخت و درون انبار، صرفه جویی در نیروی لازم برای جداسازی میوه ها از درخت ، و تسهیل برداشت مکانیکی است. (رسیده ساختن میوه گیاهانی مانند موز ، مرکبات و گوجه فرنگی درون انبار قبلاً مورد بحث قرار گرفت). برای میوه هایی مانند گردو، آلبالو، گیلاس و هلو، آزمایش نشان می دهد که حدود یکماه قبل از زمان برداشت تجارتی ، مصرف اتفن در غلظت هایی که برحسب نوع میوه متفاوت است، باعث می شود که اولاً تمام میوه ها تقریباً با هم و حدود دو هفته زودتر برسند و ثانیاً بتوان توسط دستگاه های مکانیکی لرزاننده  با صرف نیروی کمتر، همه را در یک مرحله برداشت کرد. تسهیل برداشت میوه ها، به دلیل اثری است که اتیلن بر روی تشکیل لایه سوائی دارد. در این مورد، دو نکته لازم به تذکر است : اول اینکه در حالت عادی، لایه سوائی در محل اتصال دم میوه و ساقه درخت ایجاد می گردد و دم همراه میوه از درخت جدا می شود، در حالیکه مصرف اتفن ، بویژه در گیلاس و آلبالو، باعث می گردد که دم از خود میوه جدا شود و روی درخت باقی بماند. این پدیده، در صنایع کمپوت سازی که باید دم میوه ها را با دست از آنها جدا ساخت از اهمیت ویژهای برخوردار است. دوم اینکه ، برای کمک به برداشت ، باید فقط به مقدار لازم و کافی اتفن مصرف کرد، زیرا غلظت های بالای این هورمون باعث ریزش شدید و قبل از موقع برگ ها ، و آسیب رسانی به گیاه می شود .[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”pink”]

تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت گلستان موج است.

[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”peacoc”]

استفاده از مطالب این بانک با ذکر منبع و لینک دادن به بانک بلامانع می باشد.

[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”green” icon_fontawesome=”fa fa-check”]

گلستان موج صرفا یک فضای مجازی نیست!!

[/vc_message][/vc_column][/vc_row]