1-2-1: میوه های رسیده – میوه هایی که پس از رسیدن قابل خوردنند، از نظر نوع بافت به سه گروه تقسیم می شوند:
الف: میوه های گوشتی نرم ، مانند سیب ، گلابی و موز .
ب : میوه های گوشتی سخت ، مانند کدوی تنبل و کدوی حلوایی .
پ : میوه های خشک، مانند فندق، گردو ، بادام و پسته .
ت : میوه های گوشتی پوست کلفت، مانند مرکبات و انار .
1-2-2: میوه های نارس – میوه هایی که قبل از رسیدن و حتی قبل از بلوغ قابل خوردن می باشند را می توان به گروه های زیر تقسیم نمود:
الف: میوه های با بافت گوشتی آبدار ، مانند خیار ، بادمجان .
ب : میوه های با بافت گوشتی کم آب ، مانند نخود سبز، لوبیا سبز ، ذرت شیرین .
[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]بلوغ و رسیدن[/vc_message][vc_column_text]از نظر نحوه رشد و نمو و رسیدن ، می توان میوه ها را به دو گروه تقسیم نمود : گروه اول شامل میوه هایی مانند هلو، زردآلو، هنداونه و گیلاس است که پس از آنکه مراحل تقسیم، تخصصی شدن و گسترش یاخته ای را پشت سر نهادند، به تدریج حین بزرگ شدن ، رسیده نیز می گردند. گروه دوم شامل میوه هایی مانند سیب ، مرکبات، موز ، خرمالو، گوجه فرنگی و خرما است که بین پایان یافتن مراحل رشد و شروع رسیدن مرحله ای مشخص و کم و بیش طولانی به نام بلوغ در آنها دیده می شود؛ این دوره در میوه خرما متجاوز از دو ماه طول می کشد. در اینگونه میوه ها در ابتدای مرحله بلوغ مقدار مواد پکتینی که سبب استحکام و سفتی دیواره یاخته و بافت ها می شود بالاست و به تدریج که میوه به مراحل آخر بلوغ نزدیک می شود از مقدار این مواد کم می شود و میوه کم کم نرم می گردد. یکی از علل خوراکی نبودن و یا پایین بودن کیفیت خوراکی بسیاری از میوه ها در مرحله بلوغ ، بالا بودن در صد موادی مانند نشاسته ، اسید ها ، تانین، پکتین و ترکیبات فنولی می باشد. بعنوان مثال: میوه موز ، در مرحله بلوغ ، به دلیل بالا بودن مقدار نشاسته (۲۰%) و پائین بودن مواد قندی (2/1%) خوراکی نبوده و بسیار بی مزه است ، یا میوه اغلب ارقام خرما در حالت بلوغ، به دلیل بالا بودن مواد تانینی که سبب گسی می شود خوراکی نیست. در صد بالای مواد اسیدی در پرتقال در مرحله بلوغ باعث ترش مزگی و غیر قابل مصرف بودن آن می شود . بطور کلی ، میوه های گروه دوم در مرحله بلوغ بیش از مرحله رسیدن قدرت تحمل بیماری ها ، آفات و یا صدمات مکانیکی را دارند و به همین دلیل، در صورتیکه شرایط فیزیولوژیکی میوه اجازه دهد ، بهتر است برداشت قبل از مرحله رسیدن انجام شود ، مثلاً گوجه فرنگی رسیده را ، در بهترین شرایط، تنها برای مدت ۴ الی ۸ روز در انبار می توان نگاهداشت و حداکثر می توان آنرا به فاصله ۲۰۰ کیلومتر حمل کرد، در حالیکه گوجه فرنگی بالغ (که تغییرات بسیار اندکی در رنگ سبز میوه آن ایجاد شده) را می توان در همان شرایط برای مدت ۳۰ تا ۵۰ روز نگاهداری کرد و یا آن را به راحتی تا فاصله ۵۰۰ الی ۱۰۰۰ کیلومتری حمل کرد. نحوه و تشخیص مرحله بلوغ میوه ها ، حتی برای ارقام مختلف یک میوه در شرایط آب و هوایی یکسان ، آسان نیست و لازم است که از معیارهای خاصی کمک گرفته شود .
در اینجا تعدادی از این معیارها بطور مختصر مورد بحث قرار می گیرد :
1-3-1: سختی بافت۔ سختی بافت میوه را با کمک فشار آزما اندازه می گیرند؛ برای این کار ۶ تا ۱۰ عدد میوه را بطور کاتوره ای (تصادفی ) از درخت میوه برداشت کرده ، سپس فشار لازم برای ورود سوزن دستگاه به بافت میوه را اندازه گرفته و با معیارهایی که در اختیار دارند مقایسه می کنند.
1-3-2: رنگ زمینه – بطور کلی ، اکثر میوه ها قبل از رسیدن رنگ سبز دارند که به تدریج به زرد (هلو، زردآلو و سیب ) ارغوانی ، آبی و بنفش (آلو، گیلاس و انگور) و قرمز و نارنجی (گوجه فرنگی – پرتقال ) تغییر رنگ می دهند. رنگ زمینه اکثر ارقام میوه بصورت عکس و یا نقاشی در دفترچه هایی تهیه شده که ارزش علمی و صحت آنها مورد تایید متخصصین فن می باشد با استفاده از این دفترچه ها می توان رنگ زمینه را مقایسه نمود. با کمک گرفتن از دستگاه های خاص نیز می توان ، بدون از بین بردن میوه، تغییرات رنگ آن را اندازه گرفت و با آزمایش های شیمیایی می توان رنگدانه های سبزینه کارتنوئید و انتوسیانین موجود در پوست و با گوشت میوه را در طول رشد و تکامل آن، اندازه گیری کرد.
1-3-3: رنگ بذر – برای مشاهده رنگ بذر میوه هایی مانند هندوانه، سیب ، به و گلابی می توان از میوه هایی که برای اندازه گیری سختی بافت هایشان به کار رفته اند استفاده کرد و بذر آنها را بیرون آورده ، تغییرات رنگ آنرا اندازه گرفت . معمولاً بذر بسیاری از میوه ها ، در مرحله بلوغ کامل ، قهوه ای رنگ و با نزدیک به قهوه ای است.
1-3-4: تغییرات مقدار نشاسته – مقدار نشاسته ذخیره شده در بافت های موه ، از زمان بلوغ به تدریج کم می شود و معمولاً در مرحله رسیدن ، به حداقل خود می رسد برای اندازه گیری مقدار نشاسته ، قطعاتی از بافت میوه (سبب) را برای مدت یک دقیقه در محلول يد قرار می دهند (تهیه محلول بدین طریق است که یک قسمت پد با دو قسمت بدور باسم را در ۹۷ در صد آب مقطر حل کرده سپس آنرا ، برای مصرف ، پنج برابر رقیق می کنند.) آنگاه بافت را از محلول ید بیرون آورده ، بعد از ۲ دقیقه با آب مقطر می شویند. وجود لکه های آبی بر روی بافت ، معرف وجود نشاسته است. مقدار لکه های آبی در مقایسه با شاهد و یا نمونه استانده (استاندارد ، می تواند معرف مقدار نشاسته و یا مرحله بلوغ بافت باشد .
1-3-5 : مواد جامد محلول – قسمت اعظم مواد جامد محلول میوه ها را قند تشکیل می دهد. اندازه گرفتن این مواد ، مخصوصاً در مورد انگور ، معیار خوبی از رسیدگی است . کافی است که ۱ تا ۲ قطره آب میوه بر روی صفحه انکسار سنج ریخته و مقدار قند آن اندازه گرفته شود. مقایسه ارقام بدست آمده با جداول استانده ، میزان و درجه رسیدگی را به دست خواهد داد.
1-3-6 : فاصله زمانی شکوفه دادن تا برداشت . فاصله زمانی بین شکوفه دادن درخت تا زمان برداشت می تواند معیار نسبتاً خوبی برای تشخیص مرحله بلوغ و زمان برداشت اکثر محصولات کشاورزی باشد. مثلاً، در مورد سیب فاصله زمانی بین باز شدن ۶۰% شکوفه های سمت شمالی درخت تا زمان رسیدن میوه در نظر گرفته می شود؛ البته، این طول زمانی برحسب شرایط آب و هوایی و مراقبت های زراعی و کم و بیش متغیر است؛ بعنوان مثال، سیب لبنانی بر حسب شرایط محیطی بعد از ۱۴۵ الی ۱۵۵ روز بالغ می شود و خرمای شاهانی در جهرم بعد از ۱۶۰ تا ۱۷۰ روز ، به مرحله بلوغ کامل می رسد (گل های نر و ماده خرمای شاهانی در جهرم هنگام اسفند ماه باز می شود ، و در اواسط اسفند گشنگیری آغاز می گردد و در اوایل شهریور میوه به حد بلوغ کامل خود می رسد).
معیارهای فوق همگی حالت نسبی و مقایسه ای دارند و کاربرد آنها باید همراه با تجربه و تخصص باشد.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]رسیدن[/vc_message][vc_column_text]در این مرحله اکثر میوه ها از حداکثر صفات مطلوب مانند طعم خوش، بافت مورد پسند و ارزش غذایی کافی برخوردار می شوند و کیفیت آنها از هر نظر بالا می رود . در طبیعت فرایند رسیدن بیان کننده حالتی تنزلی است بطوریکه میوه رسیده معمولاً به راحتی و خود بخود از درخت یا بوته مادری جدا می شود و واکنش های انهدامی که باعث تجزیه بافت ها می گردد در آن شدت می یابد. در طبیعت ، میوه رسیده بیش از چند روزی نمی تواند دوام بیاورد و سرانجام از بین می رود و تنها دانه و یا بذر داخل آن که عامل بقاء نسل است سالم می ماند.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]پیری[/vc_message][vc_column_text]آخرین مرحله دوره زندگی میوه مانند هر موجود زنده دیگر پیری است. در این مرحله ، تغییراتی که در داخل میوه از آغاز رسیده شدن شروع شده ادامه می یابد و سرانجام باعث تهی شدن، تلاشی و فاسد گشتن یاخته ها و بافت ها می گردد. به تدریج که میوه به مراحل آخری پیری می رسد، ارزش غذایی خود را از دست می دهد و غیرقابل مصرف می شود . مرحله پیری را می توان برای چند روز تا چند ماه به تاخیر انداخت اما به هیچ وجه نمی توان از وقوع آن جلوگیری کرد و ضایعات ایجاد شده ناشی از آن نیز غیر قابل ترمیم می باشد .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]مرگ[/vc_message][vc_column_text]عواملی مانند رشد و نمو دوباره ، دما ، خشکی ، ضربه ، حمله بیماری و آفات و گاز اتیلن مرگ محصولات را به جلو می اندازد. البته انسان ، با استفاده از تکنولوژی پیشرفته، قادر است تا حدودی از تاثیر این عوامل بر روی محصول بکاهد اما در برابر گذشت زمان (پیری) نمی تواند کاری انجام دهد و بالاخره یاخته ها یکی پس از دیگری می میرند و سرانجام مرگ محصول فرا می رسد و محصول غیرقابل مصرف می گردد. در ایران معمولاً ۲۰ تا ۳۰ درصد از محصولات تره بار به دلیل عوامل فوق از بین می روند. [/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]کیفیت محصول[/vc_message][vc_column_text]کیفیت شامل صفاتی است از قبیل : طعم ، ارزش غذایی ، بازارپسندی و ماکول بودن میوه و سبزی ها . عوامل عمده ای که در کیفیت محصولات موثرند عبارتند از :
1-7-1: صفات ظاهری – از نظر روانی و تجربی ، مشتری پیش از هر چه به صفات ظاهری محصول جلب می شود . اهم این صفات عبارتند از :
الف : اندازه. بطور کلی ، پسند مصرف کننده برای هر نوع میوه و سبزی یی قائل به اندازه های خاصی است مثلاً خیار و بامیه با اندازه کوچک و پرتقال و هلو با اندازه بزرگ ترجیح داده می شود .
ب : شکل – شکل میوه و سبزی در انتخاب آن موثر است مثلاً خیار سبزهای قلمی و کشیده بیشتر مورد نظرند تا آنهاییکه کوچک و گرد هستند.
پ : رنگ- رنگ یکی از صفات بسیار مهم برای گزینش محصول است. بعنوان مثال، مصرف کننده رنگ سبز را در محصولاتی مانند خیار، کاهو و رنگ قرمز و نارنجی را در گوجه فرنگی و هنداونه ترجیح می دهد.
ت : تمیزی محصول – رعایت اصول بهداشتی و تمیز نگهداشتن محصولات گذشته از اینکه درصد تلفات آنها را کاهش می دهد از لحاظ جلب نظر مشتری و پرداخت قیمت بهتر نیز اهمیت دارد .
1-7-2: صفات شیمیایی – یکی از دلایل مهم مصرف سبزی ها و میوه ها ، غنی بودن آنها از نظر مواد غذایی (ویتامین ها و مواد معدنی) و طعم و مزه خالص آنهاست. طعم و بو به دلیل وجود مواد شیمیائی خاصی است، مانند قندها، اسیدها ، استرها و غیره، که بوسیله حواس چشایی (زبان) و بویایی (بینی ) تشخیص داده می شوند در میوه هایی مانند سیب ، خیار و نارنگی باید طعم و بوی مخصوص بخود را داشته باشند.
رقم ، پایه و پیوندک مراقبت های زراعی و شرایط اقلیمی نیز در کیفیت محصول تاثیر می گذارند.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”pink”]
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت گلستان موج است.
[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”peacoc”]استفاده از مطالب این بانک با ذکر منبع و لینک دادن به بانک بلامانع می باشد.
[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”green” icon_fontawesome=”fa fa-check”]گلستان موج صرفا یک فضای مجازی نیست!!
[/vc_message][/vc_column][/vc_row]
