طب سنتی

بخور اوکاليپتوس

آئروسل تراپي يا بخور درماني

يکي از روش هاي رايج براي درمان سينوزيت هاي مقاوم به درمان يا مزمن يا عودکننده بوده است و از اين رهگذر انواع آنتي بيوتيک، به ويژه پني سيلين را با دستگاه بخور که محلول آن را به شکل بخار در آورده و با گذاشتن ماسک روي بيني آن را به منافذ بيني و سينوس ها و مجاري تنفسي مي رسانند روش مرسوم در تمام دنيا از جمله کشور ما بوده و شما مشاهده مي نموديد که سر درب هر درمانگاه در کنار تابلوي تزريقات و پانسمان بخور پني سيلين را نيز تبليغ مي کردند. امروز روش هاي موثرتر و درمان هاي جديدتري آمده است لذا اين شيوه ديگر رايج نيست و همراه با اين تحولا ت تابلوي بخور پني سيلين نيز از بيمارستان ها و درمانگاه ها برچيده شد. علاوه بر بخور درماني، آنتي بيوتيک ها که در درمانگاه ها انجام مي دادند اسانس هايي نيز براي باز کردن گرفتگي بيني و فروکش نمودن التهاب سينوس ها به کار مي آمد که معروف ترين آنها اسانس نعناع بود. بخور اسانس نعناع که به شکل محلول با قرص هاي مخصوص بود يا حتي روغن آن را که به نام پماد ويکس معروف است به اطراف بيني مي ماليدند. اين اسانس ها نيز از فهرست دارويي (فارماکوپه) حذف شدند و امروز از اسانس برگ اوکاليپتوس به شکل محلول يا دم کرده خود برگ اکاليپتوس استفاده مي کنند.اين گياه دارويي جايگاه خود را در طب هنوز حفظ کرده است هر چند بعضي از مولفان صحبت از بي پايه بودن آن مي کنند و مورد استعمال آن را در آينده علم زير سوال برده اند.اکاليپتوس با نام علمي LOBULUS-EUCALYPTUS رخت تنومند و پرشاخ و برگ هميشه سبز است که اصالت آن به سرزمين استراليا مربوط مي شود و در آن سرزمين جنگل هاي انبوه و متراکمي را تشکيل مي دهند که ارتفاع آن به ۱۴۵ متر و محيط تنه آن به ۲۵ متر مي رسد.در استراليا بدان درخت صمغ يا درخت پوست طنابي نام داده اند و آن را در مناطق باتلا قي و مالا ريا خيز مي کاشتند تا مرداب ها را خشک گرداند و از شيوع مالا ريا جلوگيري کند. در ضمن برگ هاي اين درخت غذاي اصلي خرس هاي کوالا ست که در آن قاره بسر مي برند.برگ هاي آن باريک، چرم مانند و شمشيري شکل داراي يک رگبرگ مرکزي اصلي مي باشد سرتاسر برگ ها را غده هاي روغن دار پوشانده است. بوميان استراليايي به خواص روغن اوکاليپتوس پي برده بودند و از آن در درمان بيماري ها استفاده مي کردند. از سال ۱۸۵۴ درخت اوکاليپتوس به جنوب اروپا، الجزيره، مصر تا هند آورده شد. در ايران رشد اين درخت در تمام نقاط تقريبا به عمل مي آيد. نگارنده درخت هاي تنومند و قطور با سايبان هاي وسيع را در دزفول خوزستان و ايرانشهر بلوچستان مشاهده کرده است. اين درخت در شمال ايران نيز همانند جنوب يافت مي شود (ميانکاله و هشت پر) ولي برگ هاي درختان اوکاليپتوس شمال آن غلظت اسانس برگ هاي جنوب را ندارند. اوکاليپتوس نام فارسي ندارد بلکه از يک واژه يوناني به معناي پوشاننده يا در پوش گرفته شده است زيرا غنچه هاي اوکاليپتوس با يک نوع غشا مستور شده اند. در تمام پنج جلد کتاب قانون ابن سينا که پايه و اساس آن بر گياهان داروئي گذاشته شده است نام از آن برده نشده است. يعني آن زمان اوکاليپتوس در ايران نبود که ابن سينا به آن معرفت داشته باشد و از خواص غني آن پرده بردارد. برگ هاي تيره هاي مختلف اوکاليپتوس به ويژه نوع gloulus eucalyptus و salhfoli eaculyptus اسانس خوشبو و معطر و فراري دارد، در داروخانه هاي انگليس بخور اوکاليپتوس ۷۰ درصد اوکاليپتوس دارد که به نام سينئول cinilol خوانده مي شود.
سينئول مايعي بي رنگ است داراي بويي شبيه بوي کافور و با طعم تند و خنک است. در آب حل نمي شود و با الکل، کلرفورم، اترو بلور اسيد استيک، قابليت اختلاط دارد علاوه بر مصرف آن به شکل بخور در سينوزيت و لارنژيت به کار مي رود. سينئول يک ماده خلط آور بوده و اثر ضدميکربي قوي دارد. از بخور اوکاليپتوس به طور سنتي استفاده مي شود. مقداري از محلول به طور ديمي که در يک پاتيل آب جوش مي ريزند و حوله يا پتويي نازک بر سر مي افکنند آنچنان که منفذي به بيرون نداشته باشد. چشم ها را مي بندند و در برابر بخارات از راه بيني نفس مي کشند، گر مي گيرند. و عرق مي ريزند و در پي آن باز شدن بيني و متعاقبا برطرف شدن احساس پري در سينوس ها و تسکين سردرد را همراه دارد التهاب بيني را فرو مي نشاند خلط سينه را نرم مي کند و راه هاي تنفسي خشک، تحريک شده، را مرطوب مي سازد. در حمام سونا بخارات داغ را با محلول بخور اوکا ليپتوس درهم ميآميزند که آثار مفيدي بر بيماران مبتلا به سينوزيت مي گذارد. محلول بخور را در جامک منفذ بخار دستگاه هاي مرطوب کننده هوا مي ريزند که اطاق را مرطوب و معطر مي کند و علا ئم سرماخوردگي را تسکين مي بخشد.
محلول اوکاليپتوس صرفا براي استنشاق است. بعضي از بيماران آن را با شربت يا محلول خوراکي اشتباه مي گيرند يا براي بعضي ها طرز استفاده از آن خوب تفهيم نمي شود و کلمه بخور غلط انداز واقع مي شود، در نتيجه آن را سر مي کشند و مي خورند. اين محلول محرک بوده و خوردن مقادير زياد آن موجب تهوع، استفراغ، درد معده، ضعف، اغما و گاه مرگ مي شود. براي معالجه مسموميت بايد مبادرت به شستشوي احتياطآميز معده نموده و داروهاي ضدتشنج تجويز کرد. محلول بخور را بايد از دسترس کودکان دور نگه داشت. به جاي محلول از خشکانده برگ اوکاليپتوس نيز مي توان استفاده کرد و مقداري از آن را در آب جوش ريخت و به همان سبک که شرح آن آمد، استنشاق کرد. بيماران مبتلا به تنگي نفس يا آسم نمي توانند بخور اوکاليپتوس را تحمل کنند و بعضا حمله آسم در آنها تشديد مي يابد، از همين رو براي اين بيماران قابل تجويز نيست. به علا وه گفته شده است که بخور زياد سبب اختلا ل درکار کليه مي شود و نيز منجر به کاهش شديد فعاليت دستگاه مرکزي اعصاب ميگردد.اوکاليپتوس با داروهاي افزايش دهنده قند خون همچون هورمون گلوکاگن تداخل دارويي دارد و موجب مهار اثر آن مي شود و بيمار را به سمت هيپوگليسمي خطرناکي سوق مي دهد.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا