یكی از مهمترین بیماریهای گلابی، بیماری زوال گلابی (Pear decline) است كه در حقیقت نوعی ناسازگاری تحریكی است. یعنی عامل بیماری كه مایكوپلاسما است توسط پسیل گلابی به درختان انتقال مییابد و از طریق آوندهای آبكش، به طرف محل پیوند، پایین میآید. اگر پایه حساس باشد، آوندهای آبكش درست در زیر محل پیوند از بین رفته و بر روی تنه حلقهای ایجاد میشود كه به مرور ریشهها دچار گرسنگی شده و سپس رشد تاج كاهش یافته و درخت پژمرده شده و از بین میرود. به استثنای پایههای P. betulaefolia كه كاملاً مقاوم است تقریباً تمامی پایههای بذری به آن حساسند.آتشك: عامل آن Erwinia amylovora است و خطرناكترین و مهمترین بیماری گلابی است. تابستانهای خشك از شیوع آن جلوگیری میكند. پایههای P. ussuriensis، P. calleryana و در گلابی معمولی P. communis (دورگ حاصل از دو رقم Old home * Farmingdale ) و برخی از دانهالهای P. betulaefolia مقاوم هستند.
عامل آن فیتوپلاسما است وناقل آن پسیل گلابی می باشد.
۱ – زوال تدریجی
۲ – زوال سریع
برای معالجه درختان از تتراسایكلین به میزان۱۰۰گرم در لیتر استفاده كرده اند
وبه درخت۴تا۸ لیترازآن راتزریق كرده اند و علائم محو شده است.
زمان تزریق بعداز برداشت میوه می باشد
علائم روی میوه بصورت لکه های تیره است که میوه در قسمت لکه دار رشت نمیکند ودر نهایت در آن قسمت فرورفتگی ایجاد میگردد. زبافت زیر قسمت فرورفته به علت تجمع زیاد سلولهای اسکلرانشیم سفت وسنگی میشود .عامل بیماری ویروسی است رشته ای وجزء closterovirus ها می باشد.
برخی معتقدند این علائم بوسیله ویروس ساقه آبله سیب(apple stem piting virus) که آن هم رشته ای وجزء closterovirus ها است ایجاد میشود .
زنگ دنه دارها درایران اهمیت چندانی ندارد.
در شمال روی سیب وگلابی وبه و زالزالک دیده شده است.
این زنگ دو میزبانه است ومیزبان دیگر سرو کوهی ( اُرسی ) میباشد.
زنگ بدون میزبان دوم دوام نمی آورد.
قارچ عامل Gymnosporangium sp می باشد.
روی دانه دارها مراحل پیکنیم وایسیم دیده میشود.
بروی سرو کوهی مرحله تلیوم تشکیل میگردد.
در سیب روی میوه برگ و شاخه میزند.
۱) ریشه کنی یکی از میزبانها
۲) محافظت از برگها ومیوه های جوان تا رشد کامل بوسیله مواد شیمیایی مانند دی تیوکارباماتها ( زینب، مانکوزب ، تیرام و…)
Schizothyrium pomi با پریتیسی دروغی و آنامورف Zygophiala jamaicinsis عامل فضله مگسی یباشد. Gloides pomigena قارچی پیکنیدار نیز باعث کپک دوده ای میگردد.اینها پارازیت نیستند ولی پاتوژن هستند.از ترشحات قندی وعسلک حشرات تغذیه میکنند وچون در فتوسنتزاختلال ایجاد میکنند، پاتوژن محسوب می شود.قارچهای دودهای شرایط مرطوب وخنک را دوست دارند و بیشتر از نظر بازار پسندی مهمند.
بیماری در ایران علاوه برسیب وگلابی روی ازگیل، زالزالک، گل سرخ و به نیز دیده می شود.
بین این درختان به از همه حساستر است.
عامل باکتری تاژکدار گرم منفی Erwinia amylovora می باشد.
علائم اوایل فصل روی گلها وشاخه های یکساله ظاهر می شود که تیپیک ترین علامت آن سرعصایی شدن شاخه های یکساله است.
روی شاخه ها وتنه هم ایجاد شانکر می نماید و در همین شانکرها هم زمستان گذرانی می کند.
۱) فاز بهاره که باعث آلودگی گلها و برگها می شود.
۲- فاز پاییزه که باعث آلودگی شاخه ها می شود.
گسترش بیماری در باغ توسط حشرات گرده افشان است .
۱) ترکیب بردو ۲%
۲) اکسی کلرورمس (کوپراویت ) wp۳۵% و ۳-۲ در هزار
نوبت اول هنگام تورم جوانه ها ، نوبت دوم هنگام باز شدن ۵% از گلها ،
نوبت سوم هنگام باز شدن ۵۰%از گلها ونوبت چهارم پس از باز شدن ۱۰۰% گلها .
۱) انهدام در ختانی که بیش از ۵۰% آلودگی دارند.
۲) در آلودگیهای کمتر قطع شاخه ها در ۳۰-۲۵ سانتیمتری پایینتر از محل آلودگی و سوزاندن آنها در فصل خواب درخت .
۳) ضد عفونی وپوشاندن محل زخم و بریدگیها با چسب پیوند .
۴) استفاده از ارقام مقاوم (پایه گلابی در گزی به بیماری مقاوم است)
۵) اعمال مقررات قرنطینه ای
۶) عدم استقرار کندوی زنبور عسل
بیماری گسترش جهانی دارد.
در ایران نیز وجود دارد.
علائم بیماری دیر ظاهر میشود.
گاهی دو تا سه سال بعد از آلودگی علائم ظاهر میشود و به همین دلیل به آنApple larent virus هم میگویند.
حالت کلروز روی برگها ایجاد میشود در نهایت درخت دچار زوال میشود.
عامل ویروسی رشته ای از جنس Trichovirus است ،
که در بسیاری از ارقام تجاری سیب بدون علائم است.
اما در بعضی از ارقام تولید لکه های روشن میکند
ونیز با بیماری سرشاخه کاری سیب (Apple top working disease)همراه است .
بیماری سرشاخه کاری سیب در ژاپن دیده شده است.
ویروس از گروه Closterovirus میباشدکه فقط با پیوند منتقل میشود.
● موزائیک سیب Apple mosaic virus
بیماری بصورت لکه های کلروتیک روی برگها واندامهای جوان دیده می شود.
بیماری در ایران وجود دارد .
با پیوند وبصورت مکانیکی قابل انتقال است.
ناقل بیولوژیکی برای آن شناخته نشده است.
عامل آن ویروسی از جنس Ilarvirus است
● سفیدک حقیقی(پودری) سیب Apple powdery mildew
بیماری ناشی از قارچ podosphaera leucotricha است.
این قارچ به شاخ وبرگ جوان، گل ومیوه میزند واغلب باعث خشکیدن شاخه های جوان میشود.
بروی برگ نیزایجاد پیچیدگی مینماید.
گلهای آلوده چروکیده وحالت گوشتی پیدا میکند.
اغلب آلودگی روی پاجوشها دیده میشود.
بیماری در تمام مناطق کشت سیب دیده میشود ولی اهمیت آن در خزانه است .
روی میوه ایجاد زنگار میکند .
عامل انگل اجباری است پس از سلول زنده تغذیه می نماید
و ریسه های قارچ درجوانه های درحال خواب زمستانگذرانی میکند.
کنترل شیمیایی:
۱)دینوکاپ wp۱۸.۲۵% یک درهزار
۲) دینوکاپ Ec۳۵ % یک درهزار
۳) بنومیل wp۵۰ % نیم در هزار
۴) سولفور wp۸۰-۹۰% و ۳-۴ درهزار
۵) نوآریمول Ec ۹% و ۰.۷۵ درهزار
▪ توصیه :
مبارزه شیمیایی رابه محض مشاهده بیماری با توجه به پیش آگاهی شروع میکنیم.
درصورتی که سابقه آلودگی داشته باشیم هرس شاخه های آلوده در اواخر پاییز انجام داده و آنها رامیسوزانیم.
پوسیدگی سیاه سیب apple black rot
پوسیدگی در تمام اندامهای هوایی(برگ .میوه وشاخه) دیده می شود.
عامل قارچ Botryosphaeria obtuse است.
● پوسیدگی سیاه ریشه سیب apple black root rot
پوسیدگی ناشی از Xylaria mali در سیب ممکن است باعث فساد کامل ریشه شود. معمولاً قشر سیاه رنگی از اندامهای قارچ سطح ریشه را می پوشاند. پوسیدگی خشک است وپوست به قسمتهای زیرین چسبیده است
● سرطان طوقه سیب apple crown gall
بیماری ناشی از باکتری Agrobacterium tumefaciens است.
علائم آن تشکیل گال در محل طوقه وندرتا ریشه وساقه است.
این بیماری بیشتر در نهالستانها دیده میشود.
گالها به علت رشد و تکثیر سرطانی یاخته های آلوده ایجاد میشوند.
تبدیل یاخته های عادی به یاخته های سرطانی بر اثر ورود پلاسمید مولد غده (Ti- plasmid به یاخته، ادغام DNA مولد غده در کروموزم هسته صورت می گیرد.
توصیه
انتخاب نهالهای سالم یکی ازبهترین روشهای کنترل بیماری است. ضدعفونی ابزار هرس وجلوگیری از زخمی شدن شاخ و برگ نیز توصیه می شود.