تقویم باغی پسته

ھرسال باغداران به دفعات مجبور به مبارزه شیمیایی و غیرشیمیایی با انواع آفات می شوند. فصل بھار زمان سبزشدن درختان پسته و گلدھی آنھاست. با شروع سبزشدن درختان پسته، از اواسط اسفندماه فعالیت آفات نیز آغاز می شود. با توجه به حضور ھمزمان چند آفت در باغ ، به ویژه در اوایل فصل بھار و مناسب بودن زمان مبارزه شیمیایی علیه آفات عمده پسته در این فصل، اول باید دانست کدام آفات اصلی و مھم ھستند و کدام را باید در درجه دوم و سوم اھمیت قرار داد، تا برای کاھش تعداد دفعات سمپاشی و در صورت امکان، مبارزة ھمزمان با برخی آفات خسارت زا را انتخاب کرد. در صورت لزوم باید از مخلوط کردن ٢حشره کش (و یا یک « ترکیب مناسب سم » و ھم « مبارزه حشره کش و یک قارچ کش)، که اختلاط آنھا مجاز باشد، برای کنترل ھمزمان دو یا سه آفت استفاده شود .

با توجه به دوره خروج لاروھای زمستانگذرانِ این آفت، از اوایل اسفندماه و تشکیل پیله ھای شفیرگی بر روی سرشاخه ھا (در شرایط آب و ھوایی استان کرمان)، و اوج ظھور و تشکیل شفیره ھا در دھه سوم اسفندماه، در صورت زیادبودن جمعیت این آفت در باغ می توان با توصیح کارشناسان محلی از حدود ٢٠ اسفند تا ۵ فروردین ماه با آنھا مبارزه کرد

حشرات کامل پسیل ھای زمستانگذران، از اواسط اسفندماه در باغ ھای پسته ظاھر می شوند، و با تغذیه از جوانه ھای در حال سبزشدن پسته بر روی آنھا تخم ریزی می کنند. با توجه به پائین بودن جمعیت نسل اول پسیل، بویژه در طی ماه ھای فروردین و اردیبھشت، نیازی به مبارزه اختصاصی علیه این آفات نیست و اگر سموم مناسب برای مبارزه با سایرآفات پسته بکار رود، تلفات کافی بر روی جمعیت این آفت نیز خواھد گذاشت. مبارزه اختصاصی علیه پسیل معمولی با توجه به جمعیت و حساسیت ارقام پسته ، تقریبا از اواخر اردیبھشت و اوایل خردادماه ضروری است .

شپشک واوی، یا شپشک سرشاخه و برگ پسته : دارای ٢ نسل در سال است ولی فقط در نسل اول می توان علیه پوره ھای سن یک آن مبارزه کرد. مناسبترین زمان مبارزه، اواخر فروردین واوایل اردیبھشت ) در شرایط آب و ھوایی استان کرمان) و ھمزمان با خروج ٧٠ درصد پوره ھای سن یک می باشد . شپشک تنه ای(کنده ای) پسته : این آفت دارای یک نسل در سال است و تقریبا ھمزمان با خروج پوره ھای سن یک شپشک واوی، پوره ھای سن یک این آفت نیز خارج می شوند. (اختلاف زمانی خروج پوره ھا ٣ تا ۴ روز است (مناسبترین زمان مبارزه، اواخر فروردین و اوایل اردیبھشت، ھمزمان با خروج ٧٠ درصد پوره ھای سن یک است. در صورت بالا بودن جمعیت ھریک از این شپشک ھا و خسارت شدیدی که وارد می کنند، می توان حدود ٢ ھفته بعد از سمپاشی نوبت اول، مجددا سمپاشی را تکرار کرد

در سالھای گذشته جمعیت این آفت در باغھای پسته خیلی زیاد بود،اما با سمپاشی ھای سالھای اخیر جمعیت آن کاھش یافته است. بھترین زمان سمپاشی، ھنگام ظھور پوره ھای آفت است

این آفات در چندسال اخیر در اکثر باغ ھای پسته کشور مشاھده شده است. در اوایل فصل بھار و از مرحله تشکیل میوه تا شروع سخت شدن پوست استخوانی میوه پسته ، با تغذیه از میوه ھای نابالغ و حساس، خسارت شدید وارد می کنند. در برای مبارزه با این آفت استفاده می کردند، با حذف این سم از لیست سموم مجاز « آندوسولفان » گذشته باغداران از سم کشور، لازم است از سموم مناسب موجود در بازار با نظر کارشناسان محلی استفاده شود

حشرات کامل این آفت که مرحل مھم و خسارت زای آن محسوب می شوند و از جوانه ھای رویشی و زایشی در حال بازشدن، به شدت شدیدا تغذیه می کنند، از اواخر اسفند و اوایل فروردین بصورت حشرات کامل خاکستری رنگ در باغ ھای پسته مشاھده می شوند، که لازم است در این زمان با سموم مناسب با آنھا مبارزه شود .

به این حشره در استان کرمان “سوسکو” نیز می گویند. حشرات کامل آفت از اواخر اسفندماه از چوب ھای خشک که در آن ھا بصورت لارو، زمستانگذرانی می کنند خارج شده و به سمت درختان پسته پرواز می کنند. اوج خروج حشرات کامل و ظھور آنھا بر روی درختان پسته ، اواخر فروردین و اوایل اردیبھشت ماه است. حشرات بالغ به شاخه ھای جوان که ھمان سال رشد کرده اند، حمله می کنند، جوانه ھا را می خورند واز محل جوانه ھا دالان ھایی به طول ٣تا ۵ سانتیمتر حفر می کنند. با توجه به زیست شناسی این آفت و زمستانگذرانی آن بصورت لارو در داخل شاخه ھای خشکیده، مبارزه غیرشیمیایی با آن بسیار ساده و اقتصادی است و اگر بطورکامل انجام گیرد به ھیچ وجه نیاز به مبارزه شیمیایی علیه آن نخواھد بود.

-جمع آوری چوب ھا و شاخه ھای خشک شده و شاخه ھای تازه ھرس شده و سوزاندن کامل آنھا؛ اجتناب ازانبارکردن چوب ھا و شاخه ھای پسته برای مصارف سوختی در مناطق و انبارھای نزدیک بھ باغ ھای پسته . -تله گذاری با چوب ھای نیمه خشکیده و یا تازه ھرس شده در ناحیه یقه درختان و یا قراردادن دسته ھای چوب در زیردرختان به فواصل ١٠٠ متر از ھم، و سپس، جمع آوری و سوزاندن آنھا و جایگزینی دسته ھای چوب جدید بجای آنھا بصورت ماھیانه از اواسط مھر تا اواسط اسفندماه.

آغاز فصل بھار ھمزمان است با شروع رشد درخت پسته، اولین اقدام تغذیه اي در این مرحله دادن كودھاي ازت
بصورت سرك است. اولین قسط ازت از اواخر اسفندماه تا اواخر فروردین توصیه مي شود. البته در صورت امكان دادن قسط اول ازت در نیمه دوم فروردین ماه بھتر از نیمه اول فروردین است. مقداركود توصیه شده در این مرحله ٢٠٠ كیلوگرم در ھكتار سولفات آمونیوم، یا ١٧۵ تا ١۵٠ كیلوگرم در ھكتار اوره براي آبھاي شیرین است. در باغھایي كه عارضه لكه پوست استخواني سالھاي گذشته در آنھا مشاھده شده، محلول پاشي كلات كلسیم با غلظت ۵٠٠ تا ٧۵٠ سي سي در ھزارلیترآب دردھه سوم فروردین برای رفع و كاھش خسارت عارضه مؤثر است. بھترین زمان براي شروع محلول پاشي ھاي تغذیه اي، اول اردیبھشت ماه است. در این زمان سطح برگ به اندازه كافي بزرگ شده و نفوذپذیري آن نسبت ا سریع و مناسب است. براي محلول پاشي سعي نمایید از كودھایي استفاده کنید كه تركیب دو یا سه نمونه از آنھا، تمام نیاز درخت به عناصر ماكرو و میكرو را پوشش می دھد . برای کسب نتیجة بھتر لازم است محلول پاشي اول با فاصله زماني دو تا سه ھفته تکرار شود. در خردادماه و قبل از مغزرفتن، دادن نوبت دوم كودھاي ازت به میزان ١٧۵ كیلوگرم در ھكتار، سولفات آمونیوم، و یا ١۵٠ كیلوگرم اوره براي اراضي شیرین توصیه مي شود. قبل از مغز رفتن، محلول پاشي با كلات پتاسیم و اوره براي جلوگیري از عارضه سوختگي و پوكي مؤثر است.

فصل زمستان كه ھنگام خواب ریشه ھاي درخت است، بھترین زمان و فرصت براي تغذیه و اصلاح خاك محسوب می شود. تغذیه زمستانه شامل مصرف كودھاي فسفره و پتاسه و ریزمغذیھا، (به صورت سولفات)و كوددامي است. به دلیل تحرك كمِ كودھاي پتاسیمي و فسفره، و ھمچنین سولفاتھاي عناصر كم مصرف، پخش این عناصر در عمقي كه حداكثر فعالیت ریشه درآن وجود دارد توصیه مي شود. از آنجایی که درخت پسته بیش از ٨٠ درصد آب و غذاي موردنیاز خود را از عمق ۴٠ تا ٨٠ سانتیمتر جذب مي كند، و ظرفیت تثبیت خاك نیز در بیشتر مناطق پسته كاري، بالا است، لذا دادن كود در سطح زمین و ھفت بیل كردن، كودھا را حداكثر در عمق ٢٠ سانتیمتري كه ھیچ ریشه فعالي وجود ندارد قرار مي دھد .بنابراین روش مناسب برای تغذیه است. برای چالکود، پس از حفر كانال با عمق مناسب (عمقی که بھترین تراکم و فعالیت ریشه در آن است)، یك لایه كود حیواني پوسیده به ضخامت تقریبي ١٠ سانتیمتر در كف كانال بریزید، و روی آن مقادیر توصیه شده كودھاي شیمیایي بپاشید. این كانال باید حداكثر تا دھه اول اسفند ماه با خاك پر شود. می دانید که كوددامي ھرقدر پوسیده تر باشد، بھتر جواب مي دھد. كودھاي حیواني تازه علاوه بر آلوده بودن به بعضی باكتریھاي بیماریزا و علف ھرز، در حین پوسیده شدن، ازت خاك را جذب كرده و به عنوان یک رقیب براي درخت عمل مي كنند .

عموما در فصل زمستان، عملیات اصلاح خاكھاي شور و قلیا و سنگین انجام مي شود. بھترین ماده اصلاح كننده ی ارزان و در دسترس، سولفات كلسیم، یا ھمان گچ است. برای اصلاح خاک باید گچ را روی سطح خاك بطور یكنواحت پخش کنید.ھرگز آن را داخل كانال كود كه كودھاي فسفره دارند نریزید؛چون گچ در صورت تماس با كودسوپرفسفات آن را تبدیل به برخی املاح كم محلول تا نامحلول مي کند. بنابراین سعي شود گچ در سطح خاك پاشیده شود و به دنبال آن آبیاري سنگین صورت گیرد

محلول پاشی زمستانه :

در اواخر اسفندماه، كه ھمزمان با مرحله تورم جوانه ھا، محلول پاشي باغ با عناصري كه در
گرده افشاني و عمل تلقیح تأثیر مستقیم و تعیین كننده دارند ضروری است. از بین عناصر غذایي دو عنصر روي و ازت مھمتر ھستند. فرمول پیشنھادي شامل كلات روي ( ٢ در ھزار) و اوره( ٣-۵ در هزار) است. برای برداشت محصول خوب باید زماني اقدام كنیم كه ھنوز گرده افشاني و تشكیل گل و خوشه انجام نشده باشد. اما متاسفانه اكثر باغداران، تغذیه را از اوایل اردیبھشت كه خوشه كامل شده شروع مي کنند. باید توجه داشت که تغذیه و محلول پاشي بعد از باز شدن و تشكیل خوشه، بیشتر بر محصول سال آینده تاثیر می گذارد تا محصول سال جاري. در شروع فصل، جوانه ھا زودتر از ریشه درخت فعال شده و شروع به رشد مي كنند. در صورت عدم تغذیه مناسب، تعدادي از جوانه ھا باز نشده و یا در صورت بازشدن تنھا تعداد اندكي دانه روي ھرخوشه تشكیل مي شود

مدیریت آبیاري درختان در زمستان

در مناطق با آب و خاك شور، افزایش شوري در ناحیه ریشه درختان ممكن است باعث رشد ناكافي شاخه ھا و آفتاب سوختگي و چروكیدگي مغز شود. سوختگي نوك و حاشیه برگھا ھم از علائم افزایش جذب و تجمع شوري در بافت ھاي گیاھي است. درخت پسته ھرچند تحت شرایط شوري بالا و خاكھاي اشباع، زنده مي ماند، اما تركیب این شرایط قطعا موجب كاھش تبخیر و تعرّق و کم رشدی درختان مي شود. درجاھایی كه مستعد این شرایط ھستند، آبیاري در دوره
خواب گیاه (زمستان) جھت آبشویي خاك، قابل توصیه است. چون معمولا در این فصل، عملیات كوددھي (كودھاي حیواني و شیمیایي)ھم در چالكود انجام مي گیرد، برای ایجاد شرایط مناسب در جذب كود توسط گیاه در شروع فصل، حداقل یك نوبت آبیاري پس از پركردن چالكودھا مفید خواھد بود.

ھرس سربرداري (Heading back)

نوعی ھرس است که در آن قسمتي از سر، یا انتھاي فوقاني بازو، شاخه و سرشاخه ھاي درخت قطع می شود، و در نتیجه ، شاخه یا سرشاخه و بازو از محل بریدگي، تحریك و رشد جوانه ھاي جانبي تشدید می گردد وجود غالبیت انتھایی در پسته موجب رشد رویشی بیش از حد جوانه انتھایی و جلوگیری از رشد جوانه ھای جانبی می شود. عدم رشد جوانه ھای جانبی سبب کاھش سطح میوه دھی و کاھش تولید محصول خواھد شد. در این شرایط تنھا ۲-۳ جوانه رشد در سال، به جوانه گل تبدیل شده و بقیه به صورت رویشی و رکود باقی می مانند. در روش ھرس ( سربرداری ) ھدف اصلی، جلوگیری از رشد رویشی بیش از حد جوانه انتھایی و تقویت رشد جوانه ھای جانبی است. ( سربرداری ) شاخه باعث افزایش شاخه ھای جانبی، افزایش سطح میوه دھی و کاھش ارتفاع درخت می شود که اینھا، ھمه بر روی تشکیل جوانه گل تاثیر مثبت دارد.

ھرس تنك شاخه (Thinning out)

این ھرس به معنای بیخ بُركردن شاخه از انتھاي تحتاني است. ھدف از ھرس نور خورشید و جلوگیري از ایجاد سایه در درخت، تسریع در رشد شاخه ھاي مثمره مركزي و تولید میوه و ھمچنین محدودكردن رشد عرضي درخت در بین ردیف ھاست. این روش ھرس تاثیر زیادي در تقویت و تحریك رشد رویشي
جانبي مثل ھرس سربرداري ندارد . معمولا به منظور جلوگیری از ا فُت شدید محصول در سال نیاور، تعداد شاخه ھاي میوه دھنده پسته را قبل از سال پربار به حدود نصف تا كاھش مي دھند كه این عملیات باعث تقویت شاخه ھا و جوانه ھا و خوشه ھاي گل باقي مانده و نیز موجب رسیدن آب و موادغذایي بیشتر به جوانه ھاي گل در حال تشكیل ، برای تولید محصول سال آینده می شود که نھایتا بر روي تولید محصول یكنواخت و افزایش تولید تاثیر مثبت خواھد داشت.

فصل ھرس

درخت پسته را ھمچون سایر درختان میوه سردسیري، در زمستان ھر سال که ھنگام خوابِ گیاه است، ھرس مي کنند. ھرس زمستانه باعث ضعف كمتر و تقویت بیشتر جوانه ھاي باقي مانده درخت مي شود .عملیات ھرس باید بعد از ریزش برگ(خزان) و قبل از متورم شدن جوانه ھا در اواخر زمستان انجام شود و به اتمام برسد برای محدود نگھداشتن اندازه درخت، عملیات سالیانه ھرس ( سربرداری ) و (تنك شاخه) الزامي است.

مبارزه با آفات پسته در فصل زمستان

جلوگیری از زمستانگذرانی آفات در باغھای پسته، باعث کاھش آفت زدگی باغھا در فصل زراعی می شود. برای مبارزه زمستانه با آفات، باغدارانی موفق بوده اند که به این نکات توجه داشته اند :
-لاروھاي سوسك سرشاخه خوار پسته در فصل زمستان زیرپوست شاخه ھاي ضعیف شده درختان پسته زمستانگذراني مي كنند .بنابراین می توان با ھرس و حذف شاخه ھاي ضعیف شده باعث كاھش جمعیت این آفت در باغ شد. تله گذاري با چوب ھاي تازه ھرس شده، جمع آوري این تلھ ھای چوبی پس از یک ماه و سوزاندن آنھا و جایگزیني چوب ھاي جدید نیز در كاھش جمعیت آفت و جلوگیري از خسارت آن در سال آینده، بسیار موثر واقع می شود . -یخ آب زمستانه موجب كاھش جمعیت بعضي آفات كه در خاك زمستانگذرانی می کنند می گردد. لذا اگر باغ پسته در روزھاي سرد زمستان آبیاری شود، یخ زدن آب در شب، در كاھش بعضي آفات؛ از جمله پروانه پوستخوار پسته، تاثیرگذار است
-شخم باغ ھاي پسته در فصل زمستان در كاھش جمعیت بعضی آفات، مانند (پسیل معمولي پسته) و (زنبور مغزخوار) موثر است، البته برای مبارزه با ( زنبورھای مغزخوار پسته ) باید قبل از شخم، تمام پستھ ھاي روي درختان و روي زمین جمع آوري و معدوم شود -در انبارھاي پسته، احتمال خسارت آفات انباري، بخصوص ( شب پره ھندي ) وجود دارد. براي كنترل این آفت در فصل زمستان باید بوسیله تھویه ، تاحد ممکن درجه حرارت انبار را پایین نگه داشت. اگر دماي انبار به میزان کمتر از ۱۳ درجه سانتي گراد تنظیم شود، این آفت قادر به رشد و خسارت نخواھد بود

مدیریت ھرس در زمستان

ھرس یكي از عملیات باغباني است كه ھمراه با سایر عملیات داشت؛ از قبیل: آبیاري، كوددھي و تغذیھ، كنترل آفات و بیماریھا، تولید میوه بھتر و بیشتر را تامین و تضمین مي کند .