توپیاری و هرس گل سرخ یا رز

چند وقت پیش با یکی از مهندسین کشاورزی سر توپیاری بحث می کردیم… که چرا تو کشورمون بیشتر باید از توپیاری حیوانات یا اشکال هندسی منظم استفاده کرد؟ چرا همیشه دنبال تجربه گذشته هستیم تا یه تجربه نو و جدید؟ ایشون که تجربشون بالاست گفتن چون هم باغبون برای هرس این کار و هم یه طرح درست و حسابی موجود نیست…. شاید حق با ایشون باشه اما تا کی باید فکرمون رو محدود کنیم؟اگه برای یکی دوبار از طرح های توپیاری جدید اما تکراری کشورهای دیگه استفاده کنیم، همه چیز میاد دستمون. هم باغبون با کمک از طرح می فهمه چه جوری از قیچی باغبونی استفاده کنه، هم ما فکرمون باز می شه و با تجربه ای که به دست میاریم می تونیم طرح جدیدی ارائه بدیم…. از مهندسان فضای سبز حال و فردا هم همینو می خوام… فکرا و ایده هاشون رو باز کنن… دنبال طرح جدید حتی غیرممکن باشن. بالاخره یه روزی غیرممکن ها از نظر مجری ها هم ممکن می شه!

۱– هرس فرمي
۲- هرس سبز
هرس فرمي
با توجه به خصوصيات گياه بعد از پيوند وطبيعت پيوندك درختچه رز را بصورت بوته اي ، پابلند و پاكوتاه ونهايتاً همگي را بصورت جامي مي توان پرورش داد. درنحوه تربيت رز بصورت پابلند (تيژ) نخست در روي پايه اي كه حداقل ارتفاع ۸۰ سانتيمتر دارد درفصل مناسب پيوند زده مي شود . پس از گرفتن پيوند تمامي جوانه ها و شاخه هايي كه درزير پيوندك واقع شده اند را حذف مي كنيم ، شاخه هاي حاصل از پيوندك مي تواند اسكلت وبازوهاي اصلي پايه را تشكيل مي دهد كه بتدريج طي ساليان بعد شاخه هاي انتخاب شده قوي مي گردند. معمولاً پس از سال اول ۳تا۵ شاخه را انتخاب نموده وديگر شاخه هاي زائد را حذف مي نمائيم . دراين فرم سعي ميشود ميان شاخه ها خالي مانده تا نور وهوا به خوبي در آن بتواند جريان بيابد . براي اين منظورهر ساله درفصل مناسب درحوالي اسفند ماه درصورتيكه شرايط محيطي مناسب باشد شاخه هاي اضافي مياني را قطع نموده وسرشاخه ها را بگونه اي كه جوانه به طرف بيرون باشد وفرم جامي را تشكيل دهد قطع مي نمايند . تعداد جوانه هايي كه درروي هر شاخه باقي مي گذارند برحسب رشد وقدرت بوته بين ۲تا۵ جوانه مي باشد بايد توجه داشت گلها درروي جوانه هاي سال تشكيل مي

بوته ها پس از پيوند ورشد پيوندك شاخه هاي متعددي را تشكيل مي دهد كه برروي هم منظره بوته اي را مي يابد. هرس اختصاصي در مورد گل رز وجود ندارد بلكه سعي مي شود شاخه ها يا چوبهاي خشك شده ، ضعيف ومريض وكج را قطع نمايند ومعمولاً تعداد ۳ الي ۵ شاخه را كه نسبتاً قوي بوده و درجهات مختلف هستند نگهداشته وبقيه سربرداري مي شود. اصولاً تعداد جوانه هايي كه باقي گذاشته مي شود بستگي به قدرت بوته ونوع هرس بلند تا متوسط يا پا كوتاه دارد. بطور كلي رزهايي كه بتازگي كاشته شده اند بايد كوتاه هرس شوند يا بعبارت ديگر ۳/۱ ازبوته را نگه داشته وبقيه را حذف مي كنند. هرس رزهاي رونده منحصر به بريدن وقطع شاخه هاي خشك و حذف شاخه هايي كه چندين سال گل مي دهند مي شود اما بايستي توجه داشت شاخه هايي كه در طي سال رشد كرده وقوي هستند نگهداري شوند. در انواع رزهاي رونده شاخه هاي قوي را بسيم هايي كه به قيم متصل هستند بطور افقي بسته وسر آنها را كمي كوتاه مي كنند.

۱-هرس سبک یا بلند(Light Pruning):
در این هرس دوسوم انتهای شاخه را نگه داشته و بقیه را قطع می کنیم .
در مورد رزهای پررشد اگر این هرس هرساله انجام شود باغث ضعیف شدن پایه رز و تولید گل های کمتر می شود .
دراین روش باید ساقه هایی را که قطر انها کمتر از قطر یک مداد است را از همین مکان قطع کنیم.
۲-هرس میانه (Medium Pruning):
بعد از قطع شاخه های خشکیده و شکسته یک چهارم ساقه را باقی گذاشته و بقیه را قطع می کنیم .
این هرس در مورد تمام واریته ها از جمله دورگه چای و فلوری بوندا صورت می پذیرد و اگر بعد از هرس مراقبت از پایه های رز به خوبی صورت پذیرد می توان انتظار غنچه های خوب و با کیفیت را داشته باشیم.
۳-هرس سخت(Hard Pruning):
در این نوع هرس ساقه های رز به حدی کوتاه می شوند که فقط دو تا سه جوانه روی آنها باقی مانده باشد که ارتفاع آنها حدود دوازده سانتی متر خواهد شد.
این روش برای رز هایی که تازه کاشته شده اند دورگه های چای که می خواهیم غنچه با ساقه بلند تولید کنند (گل های شاخه بریده ) و رز هایی که به درستی هرس نشده اند می باشد.

زمان اجراي هرس بستگي به آب وهواي منطقه دارد . ولي بطوركلي درهرناحيه اين عمل بهتر است كمي ديروقت اجرا شود كه ازرشد ونمو زودرس جوانه ها جلوگيري به عمل آمده وبوته ها ازخطر سرماي احتمالي اوايل بهار درامان باشند. معمولاً گل سرخ را از اواسط اسفند تا اواسط فروردين هرس مي كنند. ضمناً توصيه مي شود در انواع گل سرخ ها مخصوصاً غيررونده ها بايستي دقت شود كه شاخه ها را از بالاي جوانه هايي كه در قسمت خارج واقع شده اند قطع نمايند.