خصوصیات گیاهشناسی
خربزه عسلی یکی از گیاهان خانواده کدوئیان است که ارتباط خویشاوندی نزدیکی با طالبی (Cucumis melo var. reticulatus) دارد.
میوه های این گیاه تقریباً تخم مرغی شکل بوده و حدود ۱۵ تا ۲۲ سانتیمتر طول دارند. وزن آنها از ۱٫۸ کیلوگرم تا ۳٫۶ کیلوگرم متفاوت است. گوشت آن معمولاً به رنگ سبز کمرنگ بوده در حالی که پوست آن صاف و به رنگ های زرد تا زرد مایل به سبز دیده می شود. هر میوه دارای تعداد زیادی بذر می باشد. این میوه ها، آبدار و شیرین هستند و به عنوان دسر مورد استفاده بسیاری از مردم جهان قرار می گیرند.
بوته آن کوتاه و ساقه هایش روی زمین می خوابد. بوته های این گیاه، شباهت زیادی به خیار دارند. گل ها یک دوره و در صبح زود باز می شوند و گرده افشانی توسط حشرات انجام می گیرد
شرایط محیط رشد
شرایط رشدی و آب و هوایی مطلوب برای این گیاه عبارتست از یک فصل نسبتاً طولانی و عاری از یخبندان که با میزان فراوانی نور خورشید و حرارت، هوای خشک و رطوبت کافی خاک همراه باشد.
چنانچه در دوره رسیدن میوه، شرایط آب و هوایی، ابری و بارانی باشد میوه کیفیت مناسبی پیدا نمی کند.
حد نصاب درجه حرارت از ۱۸ تا ۲۴ درجه است
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی
این گیاهان، علاوه بر بتاكاروتن، يكی از منابع مهم تأمين كننده پتاسيم برای بدن هستند. پتاسيم نقش بسيار مهمی در انتقال امواج عصبی از مغز به عضله دارد، بنابراين كمبود آن می تواند باعث اختلال در عملكرد صحيح سيستم عصبی بدن و ماهيچه ها شود. همچنين پتاسيم با مكانيسم های متفاوت سبب گشادی عروق و بهبود جريان خون می شود و كمبود آن می تواند با ايجاد انقباض در عروق زمينه بروز سكته های مغزی را فراهم آورد. معمولاً در آب و هوای گرم و در كسانی كه فعاليت بدنی شديد دارند مقدار زيادی پتاسيم همراه با سديم از بدن دفع می شود.
مصرف مقدار كافی از بتاكاروتن می تواند در پيشگيری از بروز كاتاراكت نيز مؤثر باشد. بروز آب مرواريد علل متفاوتی دارد. ديابت، اشعه ماوراءبنفش خورشيد و برخی بيماری ها از علل بروز كاتاراكت در سنين بالا هستند. به نظر می رسد تجمع راديكال های آزاد اكسيژن با تخريب لنز چشم و غشاء سلول ها به تدريج سبب تاری چشم و كاتاراكت می شود. بررسی های زيادی كه توسط دانشمندان انجام شده است نشان می دهند كه مصرف ميوه های غنی از آنتی اكسيدان ها در پيشگيری و تأخير بروز كاتاراكت مؤثر است.
خربزه ها و طالبی ها يكی از منابع غنی از بتاكاروتن و ويتامين A است. بتاكاروتن كه در گياهان وجود دارد، رنگدانه ای به رنگ نارنجی است كه پس از مصرف می تواند در دستگاه گوارش به ويتامين A تبديل شود. ويتامين A نقش های بسيار متعددی در بدن دارد كه از جمله آنها می توان به ارتقاء سيستم ايمنی بدن، توليدمثل و بينايی اشاره نمود. يكی از فوايد مصرف بتاكاروتن پيشگيری از بروز سرطان است. بررسی ها نشان می دهند كه مصرف زياد ميوه های حاوی بتاكاروتن شيوع تومورهای سرطاني را كاهش می دهد.
بتاكاروتن يك آنتی اكسيدان قوی محسوب می شود. آنتی اكسيدان ها به طور مؤثری از بروز بيماری های قلبی عروقی جلوگيری می كنند. نقش آنتی اكسيدان ها جمع‌آوری راديكال های آزاد اكسيژن از بدن است. در اثر افزايش راديكال های آزاد اكسيژن در بدن چربی های موجود در خون خصوصاً LDL اكسيده می شوند. اكسيده شدن LDL مرحله آغازين تشكيل پلاك در سطح عروق خونی است. چنانچه ميزان چربی های خون كنترل شده و مواد غذايی سرشار از آنتی اكسيدانی ها به ميزان كافی در رژيم غذايی وجود داشته باشد، از اكسيداسيون LDL و در نتيجه گرفتگی عروق جلوگيری می شود
ارزش غذایی
در هر صد گرم از میوه های این گیاه حدود ۱۵۰ کیلوژول (۳۶ کیلوکالری) انرژی، ۰٫۰۹ گرم کربوهیدرات ها، ۸٫۱۲ گرم قند، ۰٫۸ گرم فیبر خام، ۰٫۱۴ گرم چربی، ۰٫۵۴ گرم پروتئین، ۰٫۰۳۸ میلیگرم ویتامین ب۱ (تیامین)، ۰٫۰۱۲ میلیگرم ویتامین ب۲ (ریبوفلاوین)، ۰٫۴۱۸ میلیگرم ویتامین ب۳ (نیاسین)، ۰٫۱۵۵ میلیگرم ویتامین ب۵ (پانتوتنیک اسید)، ۰٫۰۸۸ میلیگرم ویتامین ب۶، ۱۹ میکروگرم ویتامین ب۹ (فولات)، ۱۸ میلیگرم ویتامین ث، ۲٫۹ میکروگرم ویتامین کا، ۶ میلیگرم کلسیم، ۰٫۱۷ میلیگرم آهن، ۱۰ میلیگرم منیزیم، ۰٫۰۲۷ میلیگرم منگنز، ۱۱ میلیگرم فسفر، ۲۲۸ میلیگرم پتاسیم، ۱۸ میلیگرم سدیم و ۰٫۰۹ میلیگرم روی، وجود دارد
تکثیر
تکثیر این گیاهان از طریق کشت بذرهای آنها صورت می گیرد. به این صورت که آنها را بر روی ردیف هایی از برآمدگی های خاکی و به صورت گروهی یا دسته ای می کارند. معمولاً کشت خربزه عسلی در زمین اصلی صورت می گیرد. برای این کار باید زمین به خوبی آماده گردد. زمین را برای کشت، به صورت جوی و پشته در می آورند. در زراعت های سطوح کوچک در محل کاشت، گودالی حفر کرده و بذور را در آن می کارند. آبیاری گیاهان نیز باید به طور منظم انجام شود
هشدار
متأسفانه، گاهی برخی از افراد به خصوص آنهایی كه دچار اضافه وزن يا ديابت هستند، گمان می كنند اگر هندوانه يا خربزه ای، شيرين نباشد، بنابراين قند و كالری ندارد و آنها می توانند با خيال راحت از آن خوراكی به هر ميزان كه دلشان خواست، ميل كنند. در صورتی كه اصلاً اينطور نيست. اگر هر كدام از صيفی ها، شيرينی لازم را نداشته باشند به اين معناست كه شرايط آب و هوایی يا زراعی مناسب برای تبديل نشاسته به قند درون آنها وجود نداشته است، اما همين صيفی های كم شيرين هم دارای كالری هستند و مصرف بيش از اندازه آنها توصيه نمی شود.
خربزه همراه با عسل به شدت دیر هضم است، معده توان هضم این مواد را به طور کامل نداشته و رفلکس معده را بر هم می زند، در نتیجه دردهای شدید در معده احساس خواهد شد که در این صورت باید فوری به پزشک مراجعه گردد، زیرا این مشکل می تواند موجب مرگ افراد شود.
