مقوی معده و مسکن سرفه هستم. برنشیت مزمن را درمان می کنم. من سرشار از املاح معدنی هستم. از پیشروی کرم خوردگی دندان جلوگیری می کنم.اگر غمگین هستید، از من استفاده برید، زیرا به شما نشاط و شادمانی می دهم. خوردن من زایمان را آسان می کند. وهزاران خاصیت دیگر که کمتر کسی از آن خبر دارد.فارسی من «لر کیماس» بود ولی این روزها همه مرا به نام زعفران می شناسند، عربی من زعفران، حساد و صفران است.قسمت مورد استفاده من در رنگ کردن خوراکی ها تارهای گل من است که در اصطلاح گیاه شناسی به آن کلاله گویند و غالبا این کلاله ها با خامه همراه است، همراه بودن این تارها با خامه هر چند تقلب محسوب نمی شود، ولی از قیمت آن می کاهد. من دارای بوی قوی و عطر مطبوع و طعمی تلخ و کمی تند می باشم، تکثیر گیاه من به وسیله پیازها در اواسط تیر ماه صورت می گیرد.من در چند نقطه ایران مخصوصا خراسان و قائنات می رویم، بعضی از حشرات مخصوصا بعضی از انواع چلپاسه از گیاه من فرار می کنند، من دارای مواد چربی، املاح معدنی ، صغی، يك ماده رنگی، يك اسانس و عطر مخصوص و دارای چندین عامل داوریی هستم. من علاوه بر مصرف در تغذیه ، دارای اثر درمانی می باشم. من مقوی معده و مسکن سرفه مخصوصا در بر نشیت مزمن هستم، اثر من در باز کردن عادت ماهانه زنان که از طرف پزشکان جدید عنوان شده مشكوك است، پزشکان سنتی ایران آن را قبول ندارند. در موقع کشت من باید توجه کامل شود تا پیاز من مورد حمله قارچ های طفیلی قرار نگیرد، چه در این صورت پیاز من می پوسد و محصولی به دست نمی آید. دمکرده و جوشانده من مسکن درد دندان است و کسانی که دندانشان کرم خورده است اگر آنرا مضمضه کنند درد آن ساکت شده و از پیش رفتن پوسیدگی دندان جلوگیری می شود. من نشاط آور و شاد کننده می باشم. عطر من ضد عفونی کننده بوده و کمی محرك اعصاب است و اثراتی شبیه گاز ازن داشته و خنده آور است ، ولی اینکه می گویند هر کس یك مثقال زعفران بخورد مبتلا به مرض قهقهه شده و در اثر خنده زیاد می میرد چندان صحیح نیست، زیرا این مقدار زعفران کشنده نیست، ولی اشخاص ضعیف را ممکن است دچارخنده نماید. من مقوی حواس پنجگانه، بادشکن، ضدعفونی، پیشاب آور، قابض، محرك باه و مقوی روح حیوانی و مقوی جگر و دستگاه تنفس، زهکش کلیه و مثانه و باز کننده رنگ رخساره می باشم. خوردن من زایمان را آسان می کند. خوردن من با عسل جهت ریختن سنگریزه و با ادویه مناسب جهت درد رحم و نشستگاه تجویز می شود. بوییدن گل من جهت سرسام (مننژیت) نافع بوده، و کمی خواب آور است. سرمه من جهت جلای چشم و آبریزش تراخم، قرحه چشم مفید است. چکاندن آب جوشانده من در دماغ جهت سردرد شدید و بی خوابی نافع است، ضماد من روی چشم جهت جلوگیری از رطوبات و آبریزش چشم و تسکین قرمزی آن سودمند می باشد. مالیدن من با فرفیون جهت نقرس و و درد مفاصل و پاشیدن گرد کوبیده من روی زخم از خونریزی جلوگیری می نماید، وحمول آن درد رحم را تسکین می دهد. مقدار خوراك من سه تا پنج گرم است.گذاشتن يك تار گل من در مجرای ادرار باز کنند؛ پیشاب است.
یکی از داروهای قدیمی روغن زعفران است، و برای تهیه آن پنجاه مثقال زعفران را در سه لیتر و نیم روغن کنجد و با زیتون پنج روز خیس می کردند و هر روز به هم می زدند و بعد آن را صاف می کردند، به صاف شده آن روغن زعفران و به ته نشین آن در طب قدیم «قرقومعما» لقب داده بودند. روغن زعفران نرم کننده اعصاب و سختی رحم و خواب آور و بادشکن است. ماليدن این روغن در اطراف سوراخ بینی و چكاندن آن در بینی در معالجة ذات الجنب (سینه پهلو) تجویز می شود، مالیدن آن ضد عفونی کننده جلدی و درمان زخم های جلدی بوده و باعث سر باز کردن دمل و کور می شود و جهت زخم های رحم و زخم های بدخیم و چرکین توصیه شده است، حمول این روغن با موم و مغز استخوان جهت زخم نافع است.«قرقومعما» نیز دارای کلیه خواص روغن زعفران است، مقوی اعصاب، نرم کننده زخم های خشك، پیشاب آور بوده ضدعفونی کننده جلدی و پاک کننده آثار ضربه و زخم است، چشم را تقویت می کند و تیرگی آن را برطرف می سازد.برگ گیاه من جهت التيام جراحات تازه مفید بوده، و ضدعفونی کننده است.
