روش های کنترل بیماری سفیدک پودری هلو و شلیل
آبپاشی، باران، آب سردوگرم ، ازبین بردن غشای نمدی ازجمله اقداماتی است كه دركاهش بیماری موثر است.
قارچ عامل بیماری در مناطق مرطوب بوسیله تعدادی قارچهای هیپرپارازیت كه مهمترین آنها Cicinobolus cesatii میباشد پارازیته شدهاند و ازبین می روند ویا لااقل كاهش مییابد.
حفظ حاصلخیزی خاك، هرس و واریتههای مقاوم(ارقام هلو مخملی، كاردی و حاج كاظمی نسبت به بیماری حساس و ارقام پائیزه مقاومند.)
بهترین زمان سمپاشی بعد از ریختن گلبرگها و تشكیل میوه است. درصورت لزوم ۷-۳ نوبت سمپاشی انجام میگیرد. نوبت اول سمپاشی مهم است و سمپاشیهای بعدی به فاصله ۱۰ روز انجام میپذیرد. دینوكاپ(كاراتان) LC EC 35% و ۱ درهزار ۲- دینوكاپ(كاراتان) FN-57 WP18.25% و ۱ درهزار ۳- سولفور(الوزان- كوزان) WP80-90% و ۴-۳ درهزار ۴- بنومیل(بنلیت) WP 50% و ۰٫۵ درهزار
علایم بیماری سفیدک پودری هلو را میتوان درتمام مدت سال روی درختان آلوده مشاهده کرد. اوایل بهار چند هفته پس از باز شدن برگها تا اواخر تابستان نشانه بیماری روی برگ و میوه کاملاً مهشود است. در اواخر پاییز وزمستان که درخت برگ ندارد باید سرشاخه های درخت بیمار را معاینه کرد. تشخیص بیماری در جوانه ها تنها به روش رنگ آمیزی ومشاهده آنها زیر میکروسکوپ میسر است.
این بیماری به برگ، شاخه جوان ومیوه حمله میکند و روی هر یک از اندامهای آلوده نشانه ویژه ای به شرح زیر دارد:
روی برگ سه تا چهار هفته پس از باز شدن برگهای درخت، چنانچه آنها را مخصوصاً برگهایی را که د رانتهای سر شاخه قرار دارند- به دقت بنگریم لکه های کوچک بی شکلی شبیه به قطره آبی که روی کاغذ خشک کن قرار گرفته باشد به رنگ سفید تمیز در سطح بالایی و گاهی زیرین آنها دیده می شوند.
دو سه روز بعد از این حالت که سطح لکه ها کمی وسیع تر شد چنانچه با مالش انگشت لکه های مذکور را زایل گردانین، می بینیم بشره برگ در محل لکه ها سبز کم رنگ و مایل به قهوه ای شده است. به تدریج که لکه های برگ پیشرفت می کنند و بزرگ تر می شوند، تغییر رنگ اپدرام بیشتر شده و بافت برگ در محل لکه ها کمی برجستگی یا فرورفتگی پیدا می کند. برگ غالباً کمی چیندار شده و به آن می ماند که رگبرگ اصلی کوتاه شده باشد. دو نیم پهنک برگ حول رگبرگ اصلی و به سمت بالا برگشته، پیچ و تاب می خورند.
نمایان شدن لایه های قارچی روی برگ های شلیل و هلو
در این موقع بیشتر سطح برگ پوشیده از لایه آردی شکل قارچ بوده، پهنک برگ در آن قسمتها قهوه ای است. مشاهده این نوع برگهای فاسد شده روی یک شاخه های جوان به ویژه در قسمتی که ۳ تا ۴ برگ به جوانه انتهایی مانده است به آسانی میسر است و رویت آنها روی نهال ها و پایه های نرک هلو به مراتب آسان تر و تعداد آنها نیز فراوان تر است. برگهای پیر به ندرت مورد حمله قارچ قرار می گیرند و تقریباً مقاومند. روی میوه-زیان بیماری در حالتیکه به میوه حمله کند فوقالعاده زیاداست زیرا ارزش میوه و بازارپسندی آن به طور محسوسی تقلیل مییابد. بیماری در مرحلة معینی از رشد میوه، به آن حمله ولکههای غالباً گرد ایجاد میکند. اگر میوه سبز باشد لکه سفید و چنانچه متمایل به قرمز باشد لکه زرد چرکین است.
قارچ روی میوه شلیل و هلو
فعالیت و تاخت و تاز قارچ روی این قبیل میوه ها که در این هنگام ۱ تا 2/5 سانتیمتر قطر دارند موجب توقف رشد وریزش آنها میگردد. تعداد کمی از میوه ها نیز خشکیده، روی درخت باقی میمانند بهطوریکه در بهار سال بعد هم میتوان آنها را روی درخت دید. بقیة میوههای آلوده درخت وهمچنین میوه هایی که دیرتر مورد حمله قرار گرفتهاند به رشد خود ادامه میدهند. قارچ نیز فعالیت و رشد کرده، روی گوشت میوه اثر میگذارد. قسمتهای لکهدار میوه سخت وسفتشده، از رشد طبیعی باز میمانند ودر نتیجه ممکن است میوه تا اندازهای بدشکل شود.
قطر لکه های بیماری روی میوه از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر است. گاهی لکهها تا نصف سطح میوه را اشغال میکنند(شکل۳-۴،ب) وگاهی میوه در محل لکه ها ترک برمیدارد. کمی یا زیادی آلودگی میوه تا اندازهای به ارقام هلو مربوط است. روی سرشاخه-اوایل فصل بهار که برگهای جوان ولطیف درخت زیاد و روبه رشد و ازدیادند، سفیدک روی همان برگها دیده میشود وکمتر به سرشاخه سرایت میکند، ولی در اواخر بهارکه از یک طرف تعداد زیادی از برگها به حدبلوغ میرسند ومقاوم میشوند و از سوی دیگر شدت بیماری به حداکثر خود میرسد.
سرشاخه ها مورد حمله قرار میگیرند و از یک قشر نازک نمدی شکل که اجتماعی از ریسههای درهم پیچیدة قارچ است پوشیده میشود. سرشاخههای مبتلا غالباً کمرشد، باریک وضعیف مانده، جوانههای آنها کوچک میشوند. در فصل پاییز معمولاً در باغهای آلوده، روی درختان مبتلا، تعداد زیادی سرشاخههای جوان پوشیده از پوششی نمدی شکل که دارای تعداد زیادی نقاط تیرهرنگ(کلیستوتسهای قارچ) استو۲تا۳سانتیمتر انتهای آن خشکیده، نظربیننده را بهخود جلب مینماید
عامل بیماری سفیدک پودری سطحی هلو و شلیل در بیشتر مواردSphaerotheca pannosa است. ریسههای آن در سطح اندامهای میزبان مستقر شده و مکینههای آنها داخل سلولهای اپیدرم میزبان نفوذ میکنند. میسلیومها و اندامهای تولیدمثل غیرجنسی آن روی شاخ وبرگ میزبان بهقدری زیادند که قشر نمدی شکلی را بهوجودمیآورند. علت اینکه اپیتت قارچ pannosa نامیده شده است نیز همین ویژگی است. معمولاً روی گیلاس، آلبالو وگوجةوحشیPodosphaera clandestina ( که مترادف آن P.oxycanthae است) وروی زردآلو P.tridactyle عامل سفیدک پودری هستند. میسلیوم Sphaerotheca pannosa سفید است، ریسه ها نازک و ۳ تا ۷ میکرومتر قطر دارند.
کنیدیها در زنجیر و روی کنیدیوفورهای افراشته بهوجود میآیند. کلیستوتسها به رنگ قهوه ای تا قهوه ای تیره و گروهی بوده، قطرشان ۸ تا ۲۵ میکرومتر است. زواید کلیستوتس در نیمة پایین آن مستقر بوده، اغلب کوتاه هستند؛ طول آنها به ۵/۰ تا ۲ برابر قطر کلیستوتس میرسد. زواید بنددار، بیرنگ تا زرد-قهوه ای هستند. درخصوص قارچهای مولدسفیدک پودری روی درختان میوة هستهدار در ایران بررسی جامع به عمل نیامده است.
قارچ S.pannosa(واحتمالاً دیگر گونههای مولد سفیدک پودری در درختان میوة هستهدار) به شکل میسلیوم در فلسهای داخلی جوانههاس خفتة گلسرخ زمستان گذرانی میکند. برگها بهمحض خروج از جوانهها آلوده میشوند. آلودگیهای ثانوی در تمام دورة فصل رشد ایجاد میشوند. کنیدیها با باد انتشار مییابند و اگرچه روی برگساره در دمای بین ۲۰تا ۳۷ درجة سانتیگراد تندش پیدا میکنند، ولی دمای بهینه برای آنها ۲۱درجه سانتیگراد است. حساسترین زمان آلودگی برگساره در شب است که رطوبت نسبی بالا و فشار اسمزی برگها کم است.
در اروپا وقتی درجه حرارت بیشاز ۲۸ تا۳۰ سانتیگراد یا رطوبت نسبی زیر۷۰ تا ۷۵ درصد باشد، بیماری کمتر بروز می کند. نقش کلیستوس های زمستان گذران در عفونتهای بهاری در ایم قارچ مشخص نشدهاست. آلودگیهای اول فصل بهار در زرد آلو و آلو بر اثر S.pannasa است، ولی درختان زردآلو، بعد از فصل برداشت مورد حمله Podosphaera tridactyla قرار می گیرند و نشانه های بیماری در سطح بالایی برگهای داخل تاج پوشش ظاهر می شوند و به احتمال زیاد پایداری و زمستان گذرانی این قارچ روی زردآلو به وسیله کلیستوس است.
در گیلاس و آلبالو قارچP.chandestina به شکل کلیستوس در برگهای ریخته بر کف باغ یا باقیمانده در چروکیدگیهای زاویه انشعاب شاخه ها یا شکافهای زیر پوست زمستان گذرانی می کند
برای مبارزه با سفیدک حقیقی درختان میوه هسته دار می توان از قارچ کشها استفاده کرد، میزبانهای آلوده را حذف نمود یا از ارقام مقاوم بهره گرفت. برای مبارزه با آلودگیهای میوه، موقع سمپاشی مهم است. حذف و انهدام بوته های گلسرخ آلوده واقع در مجاورت باغهای زردآلو، شلیل، هلو و آلو توصیه می شود. هر گونه عملیات باغبانی که موجب افزایش جریان هوا(در باغ و داخل تاج پوشش درختها) و کاهش رطوبت شود، در جلوگیری از بیماری و کاهش شدت آن موثر بوده، باید اعمال گردد.
از کاراتان به نسبت یک در هزار و همچنین الوزوال(گوگرد و تابل) به نسبت ۲ تا ۳ در هزار می توان برای کنترل سفیدک حقیقی هلو استفاده کرد. حداقل باید سه بار سمپاشی صورت گیرد. در صورت شدت بیماری دفعات سمپاشی هفت بار به فاصله ده روز از همدیگر نیز توصیه شده است. از قارچ کشهای جذبی مانند بنلیت (بنومیل) نیز می توان به نسبت ۵/۰ تا ۸/۰ در هزتر مصرف کرد.
مبارزه با سفیدک حقیقی هلو(و دیگر درختان میوه هسته دار) و کنترل آن به محض ظهور اولین علایم بیماری نسبتاً آسان و قرین موفقیت است در حالی که این امر در مراحلی که سفیدک بیشتر سر شاخه ها و برگهای درخت را پوشانده و پوشش آردی تشکیل داده، بسیار مشکل است. بهترین زمان سپاشی وقتی است که گلبرگها درخت ریخته و میوه تشکیل شده باشد. حداقل سه و حداکثر هفت بار- بسته به ضعف یا شدت بیماری- باید درختان شده باشد.
برای بیماری سفیدک چند بار باید سمپاشی کنیم ؟
برای سمپاشی و از بین بردن بیماری سفیدک پودری هلو و شلیل حداقل سه و حداکثر هفت بار بسته به ضعف یا شدت بیماری باید درختان مبتلا سمپاشی شوند. سمپاشی اول پس ار رزیزش گلبرگها و سمپاشی بعدی به فاصله ۱۰ تا ۱۴ روز به عمل می آیند. سمپاشی بعد از گل برای جلوگیری از آلودگی میوه حائز کمال اهمیت است. خزانه های بذری و پیوندی هلو باید مرتب به فاصله ۱۰ تا ۱۴ روز یکبار تا اواسط تابستان سمپاشی شوند. اگر دمای محیط کمتر از ۱۵ درجه سانتی گراد باشد، به جای الوازال از کاراتان استفاده شود.
در مبارزه با سفیدک حقیقی درختان میوه هسته دار، روش سمپاشی مهم است بدین معنی که هنگام سمپاشی باید دقت شود تمام قسمتهای درخت به ویژه دو سطح برگ و تمام سطح میوه و سرشاخه ها کاملاً به محلول سمس آغشته گردند. استفاده از قارچ کشهای بوپریمات با نام تجاری نیمرد در مبارزه شیمیایی با سفیدک پودری هلو و شلیل در ایتالیا نتایج خوبی داشته است.