شنبلیله

شنبلیه از گذشته به عنوان گیاهی دارویی مورد استفاده قرار می گرفت. بطوریکه از پیکر رویشی تازه شنبلیله سالهاست به عنوان سبزی استفاده می شود. مواد مؤثره این گیاه، کاهنده قند خون، ضد التهاب و نرم کننده است. در فارماکوپه های معتبر از دانه های شنبلیله به عنوان دارو یاد شده و خواص درمانی آن مورد تأکید قرار گرفته.
شَنبَلیله یا شنبلید (نام علمی: Trigonella foenum-graecum) گیاهی است از تیره باقلائیان (Fabaceae) و به همین دلیل توانایی هم‌زیستی با باکتری‌های تثبیت کننده ازت را داشته و می‌تواند بخش زیادی از از نیتروژن مورد استفاده خود را تولید کند.
گیاهی است علفی به ارتفاع ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر با گلهایی منفرد و به رنگ روشن که رنگ میوه‌های آن زرد تا قهوه‌ای است.
این گیاه بومی ایران بوده و در بیشتر نواحی ایران از جمله آذربایجان، اصفهان، فارس، خراسان، سمنان و دامغان می‌روید و به عنوان سبزی خوراکی کاشته شده و مصرف می‌شود.
شنبلیله در کنار راه‌ها نیز می‌روید و به این خاطر در قدیم به آن گل راه‌رو هم می‌گفتند.
شنبلیله در سطوح وسیعی در کشورهای مراکش، اتیوپی، تونس، مصر، الجزایر و هند کشت می شود.

شنبلیله گیاهی علفی و یکساله است. منشأ این گیاه نواحی مدیترانه گزارش شده است. شنبلیله در آسیا، اوکراین و همچنین از هندوستان تا چین گسترش دارد.
تا کنون ۷۰ گونه متعلق به جنس تریگونلا شناسایی شده است که شامل گیاهان یکساله تا چندساله می باشند. مهمترین گونه های این جنس
عبارتند از:
کورولا، کولیسرز، کورنیکولاتا، هاموسا، رادیاتا و فونوم گراکوم.
ارتفاع شنبلیله متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی داشته و بین ۴۰ تا ۶۰ سانتیمتر می باشد. ساقه دارای انشعاب های متعددی است. برگ ها سه تایی و طول آن یک تا چهار سانتیمتر است. دمبرگ به طول یک تا سه سانتیمتر و کم و بیش کرکدار است. گل های شنبلیله دوجنسی سفید، زرد و به ندرت بنفش رنگ هستند. میوه شنبلیله غلاف دار به طول ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر و پهنای آن ۰٫۵ تا ۱ سانتیمتر است. دانه ها بسیار محکم و در طول آن یک شیار کم و بیش عمیق وجود دارد. وزن هزار دانه ۱۱٫۵ تا ۱۱٫۸ گرم است.
گل های شنبلیله بین ساعات ۹ صبح تا ۶ بعدازظهر باز می شوند. گل ها ساعت ۱۱٫۳۰ صبح حداکثر شکوفایی را دارند. کلاله ۱۲ ساعت قبل از باز شدن گل بارور و آماده لقاح می شود و تا ۱۰ ساعت پس از باز شدن گل باروری آن ادامه می یابد.
۳۰ تا ۳۷ روز پس از سبز شدن بذرها، گل ها ظاهر می شوند و تا حدود ۷ تا ۱۸ روز گل ها روی گیاه مشاهده می شوند. میوه ها ۶۰ تا ۹۰ روز پس از سبز شدن بذر می رسند. غلاف ها دراز و استوانه ای شکل هستند. دانه زرد مایل به قهوه ای، پهن، کم و بیش مکعبی شکل است

دانه شنبلیله در تاریکی جوانه می زند و تا یک الی دو سال از قوه رویشی مناسبی برخوردار است.
این گیاه در طول رویش به هوای گرم نیاز دارد. اگرچه در خاک های شنی و فقیر می روید ولی برای کشت انبوه این گیاه باید از خاک های آهکی و غنی از مواد و عناصر غذایی استفاده کرد. آب کافی نقش عمده ای در افزایش عملکرد دانه دارد. pH خاک برای شنبلیله بین ۵٫۵ تا ۸٫۲ مناسب است.
مواد و عناصر غذایی مناسب در خاک نقش عمده ای در افزایش عملکرد دانه دارد. توصیه می شود فصل پاییز هنگام آماده ساختن خاک ۴۰ تا ۶۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۴۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسیدپتاس به عنوان مقادیر پایه به خاک اضافه شود. چنانچه زمین از ازت تهی باشد. توصیه می شود در فصل بهار ازت بصورت سرک در اختیار گیاهان قرار گیرد که مقدار آن به وضعیت ازت در خاک بستگی دارد.

بذرهای شنبلیله حاوی موادی نظیر آلکالوئید تریگونلین (۰٫۱۲ تا ۰٫۳۸ درصد)، کولین و ساپونین ها استروئیدی (شامل دیوزژنین و تریگوژنین به مقدار ۰٫۸ تا ۲٫۲ درصد) می باشد. همچنین بذرها شامل ترکیبات موسیلاژی، پروتئین (۱۲ تا ۱۶ درصد) و روغن است.
شنبلیله دارای خواص اثر تقویتی، ملین، اشتهاآور، خلط آور و ضدتب، محرک جریان شیر و کاهنده قندخون است.همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی آهن، فسفر و ویتامین دی است. شنبلیله یک داروی گوارشی تلخ است و می‌توان آن را در بیماری قند و به صورت موضعی در التهابات پوستی مصرف کرد.جوشانده دانه‌های این گیاه برای نرمی پوست و همچنین رفع تحریکات جلدی به کار می‌رود. به این منظور می‌توان جوشانده آن را به شکل کمپرس به کار برد.دانه‌های شنبلیله به لحاظ دارا بودن برخی عناصر همچون آهن در درمان ضعف عمومی بدن بسیار موثر است.جوشانده دانه‌های این گیاه اگر به صورت غرغره مصرف شود و در رفع ورم لوزه‌ها بسیار مفید و موثر است، همچنین از جوشانده آن برای افزایش میزان شیر در دوران شیردهی می‌توان استفاده کرد.پودر گیاه را می‌توان به صورت خمیر درآورده و روی کورک و دُملهای چرکی پوست قرار داد.
دانه‌های شنبلیله که مهم‌ترین قسمت دارویی این گیاه است با بازکردن مجاری عروق خون، از بروز سکته قلبی جلوگیری می‌کند. این گیاه سرشار از آهن است. پزشکان مصرف این گیاه را به افرادی که مبتلا به کم خونی، کمبود آهن و کمبود هموگلوبین خون اند، توصیه می‌کنند این گیاه علاوه بر ایران در هند ایتالیا و اسپانیا کشت می‌شود.
شنبلیله را بعد از شستن خشک کرده خرد کنید روزی ۳ بار به مقدار یک قاشق مربا خوری با ماست مخلوط کرده میل نمایید برای پایین اوردن قند خون بسیار موثر می‌باشد. شنبلیله از زمان‌های دور به عنوان بزرگ کننده سینه شناخته شده و حاوی دایوزنین است که به استروژن مصنوعی نیز معروف است.

در طول رویش شنبلیله، بیماری های قارچی ممکن است صدمات زیادی به محصول وارد کنند. مهمترین این بیماری ها عبارتند از قارچ عامل سفیدک سطحی یا پودری که سبب بروز لکه های سفیدرنگ و کرکی در سطح ساقه و برگ می شود. در اواخر فصل با فاسد کردن سلول ها ایجاد لکه های قهوه ای می کند. برای مبارزه با این قارچ می توان از قارچکش های گوگرد دار استفاده نمود.
قارچ عامل بوته میری نیز از بیماری های دیگری است که سبب خشک شدن گیاهان می شود. با تناوب کشت صحیح، ضدعفونی کردن بذرها قبل از کاشت و خارج کردن و سوزاندن بقایای گیاهان آلوده از زمین، می توان این بیماری ها را کنترل کرد.
اوایا بهار زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است. بذرها در ردیف هایی به فاصله ۲۵ سانتیمتر کشت می شوند. عمق بذر شنبلیله موقع کاشت ۱ تا ۱٫۵ سانتیمتر مناسب است. برای هر هکتار زمین به ۲۰ تا ۲۵ کیلوگرم بذر با کیفیت مناسب نیاز است.
پس از کشت، زمین را باید بطور کافی آبیاری کرد تا شرایط برای جوانه زنی آماده گردد.

شنبلیله در هر نوع اب وهوایی قابل کاشت است
فاصله کاشت ۱۵-۲۰سانت است
روی بذرها را نیم سانت کود پوسیده بریزید

براي هر ۱۰۰ متر مربع مقدار بذر شنبليله را در زمين اصلي روي خطوطي به فاصله ۲۵ – ۲۰ سانتيمتر در عمق ۵/۰ سانتيمتري مي كارند. شنبليله در مناطق معتدل در بهار و پاييز و در مناطق گرمسير در پاييز كاشته مي شود.
در مناطق معتدل بذر آن را می توان در دوفصل بهار و پاییز کاشت و در مناطق گرمسیر در پاییز کاشته می شود. کاشت آن به طریق کرتی به صورت دست پاش یا خطی و نیز به طریق پشته با جوی کم عمق یا سیستم فارو صورت می گیرد. فاصله خطوط ۲۵ تا ۳۰ سانتی متر و فاصله بوته ها ۵ تا ۱۰ سانتی متر منظور می گردد.
میزان بذر در هر صد متر مربع حدود ۲۳۰ گرم است.
بذر شنبلیله برای درمان دیابت مفید است همچنین مصرف این سبزی موجب كاهش قند خون می‌شود و به دیابتی‌ها كمك می‌كند.
شنبلیله با نام علمی Trigonella foenum-graecum گیاهی از تیره پروانه‌داران است

شنبلیله دارای خواص اثر تقویتی، ملین، اشتهاآور، خلط آور و ضدتب، محرك جریان شیر و كاهنده قندخون است همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی آهن، فسفر و ویتامین D است.
شنبلیله دارای مواد فسفره ،‌آهن و ازته است و تقویت كننده لوزالمعده نیز است همچنین دستگاه هاضمه را به كار می‌اندازد و لاغری‌های مفرط را از بین می‌برد.
شنبلیله به طور كلی شفا دهنده بیماری‌های روحی و جسمی است و در قدیم شنبلیله برای مداوای بیماری قند به كار می‌رفته است.
شنبلیله كاهنده كلسترول خون است
شنبلیله خواص زیادی دارد كه می‌توان به كاهنده قند خون، قابض، نرم‌كننده سینه، مقوی معده، قاعده‌آور، ادرار آور و افزایش دهنده شیر مادر اشاره كرد.
از دیگر خواص شنبلیله می‌توان به پایین‌آورنده كلسترول خون، تقویت قوای جنسی و خلط‌ آور اشاره كرد و استفاده زیاد از شنبلیله می‌تواند سمی باشد و زنان باردار نباید از آن استفاده كنند.

عصاره بذر شنبلیله حاوی ماده پایین ‌آورنده گلوكز خون است
یافته‌های یك پژوهش فیزیولوژی نشان می‌هد كه عصاره تتراكلرور كربنی بذر شنبلیله حاوی ماده پایین ‌آورنده گلوكز خون است.
بیماری دیابت از جمله بیماری‌هایی است كه از دیر باز شناخته شده و از زمان شناخت آن تلاش‌های زیادی برای درمان آن صورت گرفته است.
اغلب راه‌های به كار گرفته شده در درمان این بیماری با مشكلات و عوارض روبه رو هستند. استفاده از گیاهان دارویی از قدیم مورد توجه بوده و در سال‌های اخیر بیشتر مورد بررسی قرار گرفته‌اند.» حیوانات از نوع N-Mari با استفاده از استرپتوزوسین به مقدار ‌۱۰۰ میلی‌گرم به ازای كیلوگرم وزن بدن در سه روز متوالی با تزریق داخل وریدی دیابتی شدند.
ده روز پس از دیابتی شدن، عصاره تتراكلرور كربنی بذر شنبلیله كه با روش خیساندن تهیه شده بود از راه دهان تجویز گردید. نمونه خون از ورید دم تهیه و گلوكز سرم با روش اورتوتولوئیدن اندازه‌گیری شد.»
نتایج این پژوهش نشان داده است كه عصاره به صورت و البته به دوز گلوكز سرم را كاهش و با دوز چهار گرم به ازای كیلوگرم وزن بدن بیشترین اثر را دارد. این دور توانست غلظت گلوكز سرم را از ‌۴۴+۵۷۴ به ‌۳۵+‌۳۵۴ میلی‌گرم درصد میلی لیتر پایین آورد.
نتایج بررسی مشخص می‌كند كه عصاره تتراكلرور كربنی بذر شنبلیله حاوی ماده پایین آورنده گلوكز خون است و می‌توان با تلخیص و شناسایی ماده مؤثره، در راستای تهیه تركیب دارویی كه در حیوانان دیابتی وابسته به انسولین از راه دهان مصرف و مانند انسولین عمل می‌كند اقدام كرد.

شیر مادر از مواد غذایی مطلوب برای نوزادان است. این ماده خوراکی بهترین منبع تغذیه برای رشد نوزاد است. با این وجود، برخی عوامل ممکن است به تولید ناکافی شیر در مادران شیرده منجر شوند. در شرایطی که برای درمان این شرایط تجویز دارو رایج است، اما برخی پژوهش ها نشان داده اند شنبلیله می تواند جایگزینی امن و طبیعی برای داروهای شیمیایی باشد.
شنبلیله یک گیاه دارویی است که فواید بسیاری برای سلامت و بهزیستی انسان ارائه می کند. این گیاه هزاران سال است که نقشی کلیدی در پزشکی جایگزین ایفا می کند
امروزه شنبلیله اغلب به عنوان یک مکمل مصرف می شود. مصرف شنبلیله می تواند بر سطوح تستوسترون، قند خون، تولید شیر در مادران شیرده و … تاثیر مثبت داشته باشد. در ادامه هرچه بیشتر با فواید، عوارض جانبی و طریقه استفاده از این گیاه مفید بیشتر آشنا می شویم.

شنبلیله گیاهی است که با نام علمی Trigonella foenum-graecum شناخته می شود. این گیاه ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر رشد می کند و از برگ های سبز، گل های سفید کوچک و غلاف هایی حاوی دانه های قهوه ای طلایی شنبلیله برخوردار است. دانه های شنبلیله همانند عکس زیر به نظر می رسند:
برای هزاران سال، شنبلیله در پزشکی جایگزین و پزشکی چینی برای درمان بیماری های پوستی و بسیاری بیماری های دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. در سالیان اخیر، استفاده از این گیاه به عنوان ادویه خانگی و یک عامل تلغیظ رایج شده است. همچنین شنبلیله در محصولاتی مانند صابون و شامپو نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
دانه ها و پودر شنبلیله در بسیاری از دستور العمل های آشپزی هندی و آسیایی به واسطه مشخصات خوراکی و طعم اندکی شیرین و آجیلی خود مورد استفاده قرار می گیرند.
شنبلیله گیاهی بسیار متنوع و جالب توجه است که مصارف و مزایای بالقوه سلامت بسیاری را ارائه می کند.

اگر چه مردم به طور معمول از شنبلیله در مقادیر زیاد استفاده نمی کنند، یک قاشق غذاخوری از دانه های کامل این گیاه حاوی ۳۵ کالری و مواد مغذی مختلف است که در پایین به آنها اشاره می شود:
فیبر: ۳ گرم
پروتئین: ۳ گرم
کربوهیدرات: ۶ گرم
چربی: ۱ گرم
آهن: ۲۰ درصد از نیاز روزانه فرد
منگنز: ۷ درصد از نیاز روزانه فرد
دانه های شنبلیله دارای خصوصیت خوراکی سالم و حاوی مقدار خوبی از فیبر و مواد معدنی مانند آهن و منگنز است.

شیر مادر از مواد غذایی مطلوب برای نوزادان است. این ماده خوراکی بهترین منبع تغذیه برای رشد نوزاد است. با این وجود، برخی عوامل ممکن است به تولید ناکافی شیر در مادران شیرده منجر شوند. در شرایطی که برای درمان این شرایط تجویز دارو رایج است، اما برخی پژوهش ها نشان داده اند شنبلیله می تواند جایگزینی امن و طبیعی برای داروهای شیمیایی باشد.

یک گروه چای گیاهی شنبلیله مصرف می کرد، گروه دوم یک دارونما با طعم مشابه را مصرف می کرد و گروه سوم این نوشیدنی را مصرف نمی کرد. پژوهشگران افزایش نسبتا زیاد تولید شیر در مادران گروه نخست را شاهد بودند. در حقیقت، حجم شیر تولید شده در گروه های کنترل و دارونما برابر با ۳۴ میلی لیتر و در گروهی که چای شنبلیله مصرف کرده بود این میزان ۷۳ میلی لیتر بود. در این مطالعه به جای مکمل های شنبلیله از چای گیاهی شنبلیله استفاده شده بود، اما مکمل ها نیز احتمالا اثری مشابه خواهند داشت.
پژوهش های اخیر نیز دلگرم کننده هستند اما مادران شیرده همواره باید هرگونه نگرانی و مشکل در تولید شیر را با ماما یا دکتر خود در میان بگذارید.
مطالعات صورت گرفته به تاثیر مثبت مصرف شنبلیله در افزایش تولید شیر مادر و افزایش وزن در نوزادان تازه متولد شده اشاره دارند

شنبلیله سبزی اصلی قورمه سبزی ، غذای مطبوع ایرانی است . شنبلیله سبزی اصلی قورمه سبزی ، غذای مطبوع ایرانی است . این گیاه در نواحی مختلف ایران ، مصر ف هند ف الجزیره ، ایتالیا و اسپانیا می روید . شنبلیله دارای مواد چرب ف مواد نشاسته ای ، مواد ازته ، مواد فسفره و مادهای بنام گونل لین می باشد .

برای تهیه پماد شنبلیله ۳ تا ۴ قاشق سوپخوری دانه شنبلیله را با سرکه مخلوط کرده و برای رفع التهابهای سطحی پوست بدن مصرف کنید .برای تقویت عمومی بدن بهتر است که دانه شنبلیله و گیاه آن را قبل از غذا مصرف کرد .

دانه و برگ های شنبلیله به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه که خواص دارویی زیادی داشته و بیماری های متعددی را درمان می کند.
نتایج بررسی های متعدد نشان می دهد، مصرف روزانه ۵۶ گرم تخم شنبلیله، به طور چشمگیری خطر بروز حمله قلبی را کاهش می دهد
و در کاهش کلسترول و قند در بیماران دیابت نوع ۲ نقش دارد.
* با ایجاد احساس سیری در فرد به کاهش وزن کمک می کند.
* مخلوطی از ماست و مقداری تخم پودر شده شنبلیله را پس از صرف غذا میل کنید تا باعث کاهش وزن شود.
* شیر در زنان شیرده را افزایش می دهد.
* برای کاهش میزان قند خون یک قاشق چای خوری دانه شنبلیله ناشتا بخورید.
* مانع بروز چین و چروک، دانه های سرسیاه، خشکی و جوش های قرمز می شود. ضماد تهیه شده از برگ های تازه شنبلیله و آب را روی صورت بمالید و پس از ۲۰ دقیقه با آب ولرم بشویید.
* ناراحتی های مربوط به قاعدگی را کاهش می دهد.
* مصرف شنبلیله، مانع ریزش مو و به وجود آمدن شوره سر می شود.
* خاصیت ضدالتهابی آن، زخم های خارجی یا کبودی را التیام می بخشد.

شنبلیله دارای خواص اثر تقویتی، ملین، اشتهاآور، خلط آور و ضدتب، محرک جریان شیر و کاهنده قندخون است. همچنین این گیاه حاوی مقادیر زیادی آهن، فسفر و ویتامین دی است. شنبلیله یک داروی گوارشی تلخ است و می‌توان آن را در بیماری قند و به صورت موضعی در التهابات پوستی مصرف کرد. جوشانده دانه‌های این گیاه برای نرمی پوست و همچنین رفع تحریکات جلدی به کار می‌رود. به این منظور می‌توان جوشانده آن را به شکل کمپرس به کار برد. دانه‌های شنبلیله به لحاظ دارا بودن برخی عناصر همچون آهن در درمان ضعف عمومی بدن بسیار مؤثر است. جوشانده دانه‌های این گیاه اگر به صورت غرغره مصرف شود و در رفع ورم لوزه‌ها بسیار مفید و مؤثر است، همچنین از جوشانده آن برای افزایش میزان شیر در دوران شیردهی می‌توان استفاده کرد. پودر گیاه را می‌توان به صورت خمیر درآورده و روی کورک و دُملهای چرکی پوست قرار داد.
دانه‌های شنبلیله که مهم‌ترین قسمت دارویی این گیاه است با بازکردن مجاری عروق خون، از بروز سکته قلبی جلوگیری می‌کند. این گیاه سرشار از آهن است. پزشکان مصرف این گیاه را به افرادی که مبتلا به کم خونی، کمبود آهن و کمبود هموگلوبین خون اند، توصیه می‌کنند این گیاه علاوه بر ایران در هند ایتالیا و اسپانیا کشت می‌شود.
شنبلیله را بعد از شستن خشک کرده خرد کنید روزی ۳ بار به مقدار یک قاشق مربا خوری با ماست مخلوط کرده میل نمایید برای پایین آوردن قند خون بسیار مؤثر می‌باشد. شنبلیله از زمان‌های دور به عنوان بزرگ کننده سینه شناخته شده و حاوی دایوسگنین است که به استروژن مصنوعی نیز معروف است.

شنبلیله بعنوان یکی از سبزیها در تهیه خوراک‌های ایرانی مثل قرمه سبزی و کوفته برنجی استفاده می‌شود.