بطور کلی ، می توان جاندارانی را که به گیاهان خسارت وارد می سازند ، به سه گروه علف های هرز، عوامل مولد بیماری و آفات تقسیم نمود . با اینکه نتیجه فعالیت هر سه گروه کم و یا نابود شدن محصول و بالا رفت هزینه تولید است ، هر گروه با شیوه ای خاص خود خسارت وارد می آورد. در ایران از میزان خسارات ناشی از علفهای هرز و امراض و آفات آماری در دست نیست ولی در مورد کشور اتازونی مثلاً، آمار منتشره در سال ۱۹۷۰ نشان می دهد که ، تنها در آمریکا ، مجموع خسارت وارده و مخارج مبارزه به ۱۲ میلیارد دلار در سال بالغ می شده که از این مقدار، حدود ۴۲ در صد مربوط به علف های هرز ، ۳۰ در صد مربوط به امراض و ۲۸ در صد مربوط به آفات می باشد. آمار فروش سموم کشاورزی نشان می دهد که در سال ۱۹۷۰ میلادی از کل فروش سموم مصرفی در کشاورزی آمریکا ، حدود ۶۰ در صد آن مربوط به علفکش ها ، ۳۴ درصد مربوط به حشره کش ها و تنها ۶ در صد مربوط به قارچکش ها بوده و کل مخارج کنترل علف های هرز به حدود پنج برابر مجموع مخارج مبارزه با امراض و آفات بالغ گردیده است. در این فصل در باره هر یک از این سه گروه ، بطور جداگانه، بحث خواهد شد.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]علف های هرز [/vc_message][vc_column_text]علف هرز به گیاهی اطلاق می شود که در جایی که انسان مایل نباشد رشد کند. بر این منوال ، بوته هندوانه روبیده در مزرعه سیب زمینی ، یا بوته سیب زمینی در مزرعه جالیز علف هرز محسوب می شوند. بر خلاف امراض و آفات که خسارتشان به وضوح قابل رویت است. در اکثر موارد خسارات علف های هرز محسوس نیست و تنها پس از برداشت محصول و محاسبه درآمد و مخارج می توان به آن پی برد؛ زیرا در اثر وجود علف های هرز ، به غیر از کوچک ماندن بوته و کم شدن محصول ، علائم مشخص دیگری روی گیاه زراعی مشاهده نمی شود .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]نحوه خسارت رسانی علف های هرز[/vc_message][vc_column_text]علف های هرز توسط یکی یا ترکیبی از طرق زیر به کشاورزی خسارت وارد می سازند
2-1-1: رقابت با محصولات زراعی – طی قرون متمادی که از شروع کشاورزی می گذرد ، علف های هرز ، به تدریج ، تبدیل به رقبایی زورمند در برابر نباتات زراعی شده اند که با استفاده از آب و مواد غذایی موجود در خاک، گیاه اصلی را دچار کمبود و کندی رشد می کنند. در این زمینه مطالعات بسیاری انجام گرفته است. به عنوان مثال ثابت شده که یک گیاه خردل وحشی، در مقایسه با یک بوته یولاف، دو برابر ازت و فسفر، و چهار برابر پتاسیم و آب جذب می کند.
وجود علف های هرز در اول فصل رشد که گیاهان زراعی کوچک و ضعیف هستند خسارت بیشتری نسبت به آخر فصل وارد می آورد و به همین دلیل مبارزه با آنها در اول فصل بیشترین لزوم و اهمیت را دارد. معمولاً علف های هرز در آخر فصل تاثیر زیادی بر میزان محصول ندارند و فقط برداشت را مشکلتر کرده کیفیت محصول را پایین می آورند.
2-1-2: ترشح مواد مسموم کننده در خاک – ریشه گیاهان هرز علاوه بر جذب آب و مواد غذایی ، معمولاً مواد خاصی نیز ترشح و وارد خاک می کنند . در بسیاری موارد، این مواد باعث حل شدن مواد نامحلول خاک و جوانه انگیزی در بذور گیاهان انگلی (مانند گل جالیز) می گردند؛ ولی در بعضی موارد نیز مواد مترشحه بصورت سموم بسیار قوی عمل کرده ، رشد سایر گیاهان را محدود یا متوقف می سازند. یکی از این نوع گیاهان ، علفی است چند ساله از خانواده گندمیان موسوم به علف گندمی، که اثر منفی آن بر روی جوانه زدن بذر و رشد گیاهان زراعی طی آزمایش های متفاوت نشان داده شده است.
2-1-3 : پابین آوردن کیفیت محصولات زراعی – در بسیاری موارد بذر علف های هرز با بذر گیاهان زراعی (از قبیل گندم) و شاخ و برگ آنها با شاخ و برگ گیاهان علوفه ای (مانند یونجه) و سبزی های برگی (مانند اسفناج و جعفری) مخلوط شده ، نه تنها مایه تحمیل مخارج اضافی برای تمیز کردن محصول می شوند ، بلکه گاهی محصول را غیر قابل استفاده می سازند. به عنوان مثال می توان از سیر وحشی یا گندنا نام برد که اگر در مزرعه یونجه وجود داشته باشد و با آن مخلوط گردد ، طعم و بوی بسیار نامطبوعی به شیر دام ها می دهد. مثال دیگر در این مورد “چچم” است که در مزارع گندم به وفور یافت می شود و به دلیل ماده سمی خاصی که در بذر خود دارد گندم را غير قابل مصرف می سازد.
2-1-4: تشديد امراض و آفات – بسیاری از علف های هرز میزبان ثانويه امراض و آفات گیاهان زراعی هستند و زمستان گذرانی بسیاری از امراض و آفات بر روی علف های هرز ، در اول فصل رشد زودتر از گیاهان زراعی سبز می شوند. این امر به امراض و آفات امکان می دهد که ، قبل از سبز شدن گیاهان زراعی ، یک نسل کامل و یا قسمتی از آن را روی علف های هرز بگذرانند و با جمعیتی زیاد و قوی به گیاهان اهلی حمله ور شوند. به عنوان مثال می توان از انواع خردل وحشی در گیاهان خانواده کلم ، سلمه ترهه در اسفناج و چغندر، و تاجریزی در گوجه فرنگی و فلفل و بادمجان نام برد. در مورد بعضی از امراض، مثل زنگ گندم نیز اصولاً وجود یک علف هرز مثل زرشک برای کامل شدن چرخه زندگی آن واجب است، و به همین دلیل، در بسیاری از نقاط دنیا بخاطر جلوگیری از نابود شدن گندم، زرشک را ریشه کن کرده اند.
2-1-5: بالا رفتن مخارج تولید – در محصولات یکساله ، قسمت اعظم مخارج تولید مربوط به استخدام کارگر برای وجین می شود. علاوه بر این ، علف های هرز باعث مخارجی اضافی جهت تمیز کردن بذر ، لایروبی و پاک کردن آبراهه ها و نیز مبارزه با آفات و امراض می گردند. در کشور ما که آب در اکثر نقاط آن کمیاب و گران است ، مقدار زیادی آب توسط علف های هرز به هدر می رود. مطالعات پزشکی نشان داده که دانه گرده اکثر علف های هرز انواع حساسیت ها را در کارگران باعث شده ، بازده آنان را پایین می آورد. این موارد موجب تولید محصول به چند برابر قیمت واقعی و کم شدن درآمد زارع می شود .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]سازواره ها (مکانیزم های) بقای علف های هرز[/vc_message][vc_column_text]طی هزاران سال ، بشر ، علیرغم مبارزه شدید و همه جانبه اش بر علیه علف های هرز هنوز موفق به از بین بردن آنها نشده است و در دنیا بجز در موارد نادر ، باغ و مزرعه ای یافت نمی شود که کاملاً از علف هرز مصون باشد. دلیل این امر اینست که با گذشت زمان علف های هرز برای مقاومت در برابر محدودیت های محیطی و تداوم بخشیدن به نسل و بقای حیات خود به سازواره ها (مکانیزم های) خاصی مجهز شده اند که مبارزه با آنها را مشکل می سازد. این مکانیزم ها عبارتند از :
2-2-1: تولید بذر – تولید مثل جنسی مهم ترین عامل تداوم نسل علف های هرز به شمار می رود. بذر علف های هرز از کیفیت های خاصی به شرح زیر برخوردار است که آنرا از بذر گیاهان زراعی متمایز می سازد:
الف: علف های هرز ، در مقام مقایسه با گیاهان زراعی مشابه ، بذر بیشتری تولید می کنند. مثلاً در حالیکه در گندم تولید ۵۰ بذر از هر بذر (معادل تولید ۵ تن محصول در هکتار) رقم بسیار بالایی است ، یولاف وحشی در هر بوته ، بطور متوسط، ۲۵۰ بذر تولید می کند. در بین علف های هرز ، بعضی مانند تاج خروس و سلمه تره که بذرهای نسبتاً کوچکی دارند، به ترتیب ، بطور متوسط ۱۱۷۴۰۰ و ۷۲۴۵۰ بذر در بوته تولید می کنند در حالیکه علف هایی مانند کنگر صحرابی و فرفیون برگی، که بذرشان درشت تر است، به ترتیب بیشتر از ۶۸۰ و ۱۴۰ بذر در بوته ایجاد نمی کنند.
ب : طول عمر و مقاومت در برابر شرایط نامساعد محیط در بذور علف هرز بمراتب بیش از گیاهان زراعی است. مثلاً ، در حالیکه طول عمر بذر اکثر گیاهان زراعی به ندرت به ۱۰ سال می رسد ، بذر علف هابی مثل تاتوره، سلمه تره ، دم روباهی و ترشکه بعد از ۳۸ سال مدفون بودن در خاک هنوز قوه نامیه خود را حفظ می کند؛ وانگهی در گیاهی مثل تاتوره ، میزان جوانه زدن ۹۱ درصد است . همچنین بذور گیاهان زراعی، به ندرت می توانند غرقاب شدن را بیش از پنج روز تحمل کنند، در حالیکه مثلاً بذر پیچک محرائئ پس از اینکه به مدت 5/4 سال درون کیسه ای در ته رودخانه ای قرار داده شده بود ، حدود ۵۵ در صد قدرت جوانه زدن داشت.
پ : بذور علف های هرز به محض رسیدن ، از بوته مادری جدا گشته روی سطح خاک پخش می شوند ولی در سطح خاک ، هر چند که شرایط برای جوانه زدن آنها مناسب باشد، چون دارای پوسته سخت و دوره استراحت هستند اکثر شان جوانه نمی زنند و به حال رکود باقی می مانند تا، بر حسب ناحیه و نوع علف هرز ، دوره سرمای زمستان و یا گرما و خشکی تابستان بگذرد و شرایط برای رشد و نمو مساعد گردد . این دو موضوع باعث می شود که اولاً بذر روی بوته باقی نمانده در نتیجه از حمله پرندگان و صدماتی مانند خشک شدن و آتش گرفتن مصون بماند؛ ثانیاً جوانه زنی و رویش آن هنگامی آغاز شود که احتمال زنده ماندن گیاه حاصله زیاد باشد.
ت : بذور بسیاری از علف های هرز دارای زوائدی هستند که پراکنده شدنشان را توسط باد ، آب ، حیوانات و غیره تسهیل می کند. به عنوان مثال می توان از زائده چتر مانند بذر گل قاصد که آنرا در هوا معلق نگاه می دارد ، زوائد باله مانند و تو خالی بذر ترشک که آنرا سبک و در سطح آب شناور می سازد، و زوائد قلاب مانند چسبک و دوژه که به لباس انسان و پشم حیوانات می چسبند نام برد .
2-2-2: تقلید از نحوه رشد گیاه زراعی – معمولاً هر گیاه زراعی دارای علف های هرز خاص خود می باشد. مطالعات نشان داده که چرخه زندگی و شکل ظاهری برخی از علف های هرز چنان شباهتی با محصول اصلی پیدا می کند که جدا کردن آنها از هم بسیار مشکل می شود . در چنین مواردی علف هرز ، معمولاً، ترشحات ریشه گیاه زراعی را جذب کرده، با استفاده از آن زندگی خود را با گیاه زراعی تطبیق می دهد. به عنوان نمونه ای از این دست می توان از یولاف وحشی در جو، و چاودار در گندم نام برد. این دو علف هرز همزمان با گیاه اصلی سبز می شوند ، پنجه می زنند، خوشه می دهند و می رسند و بذرشان نیز از نظر شکل ، اندازه و وزن مخصوص بسیار شبیه گیاه اصلی است و به همین دلیل، حتی با بوجاری ، نمی توان آنها را از هم جدا ساخت.
2-2-3 : مقاوم بودن در برابر شرایط نامساعد محیط- علف های هرز در عین حال که توانایی حداکثر استفاده از شرایط مساعد را دارند، این قدرت را نیز دارند که در شرایطی که برای هیچ گیاه زراعی قابل تحمل نیست رشد کرده به بذر بنشینند. به عنوان مثال، خواشی جاده ها و اراضی بایر همگی پوشیده از علف هرز است؛ در حالیکه به ندرت می توان در آنها گیاهی زراعی یافت . بعضی از علف های هرز مانند خار شترا و مرغ چنان قوی و مقاومند که آسفالت جاده ها و سیمان پیاده روها را سوراخ کرده سر به در می آورند. از طرف دیگر، علف های هرز معمولاً در برابر امراض و آفات بسیار مقاومتر از گیاهان زراعی هستند و از این راه صدمه کمتری می بینند. و بالاخره علف های هرز در برابر صدمات ناشی از چرا و یا قطع ریشه بسیار مقاومتر از گیاهان زراعی می باشند و به کرات دیده شده علف هرزی که ریشه آن کاملاً قطع گشته ، با استفاده از رطوبت موجود در خاک درباره خود را مستقر ساخته ، تشکیل ریشه جدید داده است .
2-2-4 : تولید مثل غیر جنسی – بسیاری از علف های هرز علاوه بر تولید بذر، قادرند از طرق غير جنسی و با استفاده از قطعات ساقه و ریشه ، ساقه رونده زیرزمینی ، غده و پیاز نیز تکثیر یابند و سطوح وسیع تری را آلوده سازند. تکثیر غیر جنسی بیشتر در علف های چند ساله دیده می شود . به عنوان مثال، می توان از تکثیر زبان مادر شوهر توسط ساقه گوشتی آن ، مرغ توسط ساقه های رونده زیر و روی زمینی ، اوبار سلام توسط ساقه زیرزمینی غده ای و سیر وحشی توسط پیازچه خود ، نام برد.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]تقسیم بندی علف های هرز[/vc_message][vc_column_text]علف های هرز ، بر اساس چرخه زندگی و طول عمر خود ، به سه گروه : یکساله ها، دوسالوها و چند سالوها تقسیم می شوند . این سه گروه در فصل سوم تعریف شده اند و در اینجا فقط به ذکر مثال و تقسیمات کوچکتر اکتفا می شود:
الف: علف های هرز یکساله، شامل بیشترین تعداد علف ها بوده، خود به دو دسته تابستانه و زمستانه تقسیم می شوند . بذر علف های یکساله تابستانه در اوایل بهار جوانه می زند و گیاه در اواخر تابستان خشک می شود و از بین می رود . مثالهای این دسته عبارتند از : تاج خروس ، سلمه تره ، دم روباهی و خرفه .
بذر علف های یکساله زمستانه در پائیز جوانه می زند و نهال تا زمانی که شرایط محیط اجازه دهد رشد کرده به مرحله چند برگی می رسد؛ سپس فصل زمستان را به حالت رکود ۶ سپری می کند و در اول بهار سال بعد رشد خود را از سر می گیرد و تا اواخر بهار بذر خود را تولید کرده ، خشک می شود . مثال های این دسته عبارتند از : کیسه کشیش، بعضی از انواع خردل و تعدادی از گیاهان برگ باریک (سبزه ها ) . علف های هرز یکساله، عموماً به سبزی کاری و زراعت های یکساله خسارت وارد می آورند ولی مبارزه با آنها چندان مشکل نیست و به طرق مختلف امکان پذیر است. علف های هرز انگلی ، مانند سس و گل جالیز نیز به این گروه تعلق دارند.
ب : علف های هرز دو ساله شامل معدودی گیاهان مانند انواع وحشی هویج، کلم و چغندر بوده از نظر کشاورزی خطر و اهمیت چندانی ندارند و با آنها مانند یکساله ها مبارزه می شود . این علف ها ممکن است با یکساله های زمستانه اشتباه شوند ولی از روی اندام های ذخیره ای و طول عمر بیشترشان ، می توان آنها را باز شناخت .
پ : علف های هرز چند ساله شامل خطرناک ترین علف های هرز بوده به دو دسته ساده و خزنده تقسیم می شوند. چند ساله های ساده آنهایی هستند که معمولاً فاقد تولید مثل غیر جنسی هستند و یک بوته آنها به جز از طرق جنسی تبدیل به دو و یا چند بوته نمی شود . از این گروه خارشتر، شیرین بیان، پیچک و کاردی را می توان نام برد.
چند ساله های خزنده که خطرناک ترین علف های هرز به شمار می روند آنهایی هستند که علاوه بر تکثیر از راه بذر ، یک بوته آنها بوسیله ساقه ها و یا ریشه های خزنده خود نیز، پس از مدتی ، تبدیل به چندین بوته شده ، زمین بزرگتری را آلوده می سازد. در ایران، مهم ترین علف های هرز این گروه عبارتند از : مرغ، قیاق ، اویارسلام، شیر تیغی و ترشک. این گروه بیشترین خسارت را بر باغ ها و زراعت های چند ساله وارد می آورند و مبارزه با آنها از تمام علف های هرز دیگر مشکلتر است.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]دفع علف های هرز[/vc_message][vc_column_text]برای دفع علف های هرز می توان از سه روش پیشگیری، نابودی کامل (زدودن) و مبارزه استفاده کرد . پیشگیری عبارتست از مجموعه عملیاتی که از ورود یک علف هرز جدید به یک منطقه معین جلوگیری می کند و شامل کارهایی است مانند استفاده از بذر تمیز، کود دامی پوسیده عاری از بذر علف هرز ، آبیاری با آب تمیز و امثال آنها. این روش که در سطح کوچک با موفقیت نسبی همراه است ، در سطوح بزرگ نیز ، برای تاثیر کامل باید توسط دولت و از طریق برقراری قرنطینه های مناسب اعمال گردد.
نابودی کامل (زدودن) عبارتست از به کار گرفتن کلیه روش ها و امکانات ، براز از بین بردن تمام قسمت های علف هرز از شاخ و برگ و ریشه گرفته تا میوه و بذر . این روش بسیار مشکل و گران است و معمولاً تنها در مورد علفهای هرز خاصی که بسیار خطرناک (پرآسيب ) نامیده می شوند اعمال می گردد .
مبارزه عبارتست از استفاده از کلیه امکانات ، برای تقلیل جمعیت علف های هرز ، به نحوی که علف های باقیمانده نتوانند ضرر اقتصادی وارد بیاورند. این طریقه ، عملی ترین و مرسوم ترین روش دفع علف های هرز بوده خود شامل روش های متفاوتی به شرح زیر می باشد :
2-4-1: مبارزه مکانیکی – این روش تنها در مورد علف های هرز یکساله موثر است و شامل درو کردن شاخ و برگ، دفن کردن علف هرز بوسیله شخم یا بیل، و قطع کردن ریشه های آن از راه وجین کردن می باشد.
مبارزه مکانیکی در بسیاری از نقاط دنیا، منجمله ایران ، مرسوم ترین روش به شمار می آید و در ممالکی که اینکار با دست انجام می شود قسمت بسیار مهمی از مخارج تولید محصولات به آن اختصاص می یابد.
2-4-2: مبارزه زراعی – در مبارزه زراعی ، سعی بر این است که تعادل طبیعت که معمولاً به نفع علف هرز است در جهت گیاه زراعی بر هم زده شده به این یکی فرصت مستقر گشتن در زمین داده شود . نشاء کاری و وارد کردن گیاهان قوی (مثل ذرت) در تناوب زراعی از جمله متداول ترین روش های اینگونه مبارزه است .
۲-۴-۳: استفاده از آتش – از آتش بیشتر برای سوزاندن کامل علف های هرز در اراضی بایر ، بوته زارها و حواشی جوی ها و جاده ها استفاده می شود ؛ ولی اخیراً در مبارزه با علف های هرز بعضی محصولات (مانند نیشکر ، پنبه و یونجه) نیز آتش را ، با استفاده از شعله افکن های ویژه ، به کار می گیرند.
2-4-4: مبارزه بیولوژیکی در این روش با استفاده از دشمنان طبیعی با علف های هرز مبارزه می کنند. این دشمنان می توانند از عوامل بیماریزا ( مثل قارچ ها، ویروس ها، و باکتری ها) یا از آفات (مثل انواع حشرات ) و یا از حیواناتی مانند غاز باشند. در این روش، پس از آنکه دشمن طبیعی علف خاص کشف گردید و تکخوار بودن آن طی آزمایش های خاصی به اثبات رسید ، آنرا تکثیر کرده و در مناطق آلوده به علف رها می سازند. این دو جمعیت (علف های هرز و دشمن آن) طی چند سال، پس از نوساناتی نسبت به هم به یک حالت تعادل می رسند که پس از آن دیگر علف هرز قادر به وارد آوردن ضرر اقتصادی مهمی نیست. این روش، با موفقیت کامل ، بر علیه چند علف هرز به کار گرفته شده است که معروفترین آن مبارزه با علف هرز زبان مادر شوهر توسط پروانه ساقه خوار کاکتوس در استرالیا می باشد.
2-4-5: مبارزه شیمیایی – در این روش با استفاده از مواد شیمیایی مختلف موسوم به علفکش سعی به نابودی علف های هرز و یا جلوگیری از جوانه زدن و سبز شدن بذر آنها می شود. در مورد این روش در قسمت های بعدی این فصل بحث بیشتری خواهد شد.
2-4-6: مبارزه تلفیقی – این روش عبارتست از ادغام و کاربرد همزمان دو یا چند روش فوق الذکر برای افزایش بازده مبارزه و کاهش مخارج و خطرات ناشی از سموم . در حال حاضر این روش در جهان ، روز به روز ، طرفدار بیشتری پیدا می کند ؛ و بویژه بخاطر حفظ محیط زیست سعی در ترویج و ترغیب آن می گردد.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]مبارزه شیمیایی با علف های هرز[/vc_message][vc_column_text]به هر ماده شیمیایی که قادر باشد علف های هرز را از بین ببرد و یا رشد آنها را کنترل کند، علفکش گویند. بعضی از علفکش ها این قدرت را دارند که بدون صدمه زدن به گیاهان اصلی ، علف های هرز بینابین آنان را نابود سازند. این نوع علفکش ها گزینشگر هستند. برخی از علفکش ها نیز تمام گیاهان را از بین می برند و در نتیجه ناگزینشگر می باشند. از لحاظ نحوه تاثیر ، بعضی از علفکش ها پس از جذب ، درون گیاه جابه جا (منتقل شده)، به نقاط حساس می رسند و گیاه را از بین می برند. این علفکش ها انتقالی هستند و بویژه برای مبارزه با علف های هرز چند ساله مناسبند. گروهی دیگر پس از جذب، قدرت انتقال ندارند و یاخته های همان نقطه ورود را می سوزانند و از بین می برند. این علفکش ها تماسی نامیده می شوند و فقط روی علف های یکساله موثرند. علفکش های تماسی در صورتی کاملاً موثرند که تمام شاخ و برگ را بپوشانند و چون معمولاً سطح برگ گیاهان چرب است و براحتی خیس نمی شود ، به اینگونه سموم موادی بنام مویان ( که مشابه صابون و پودر رختشویی عمل می کند) اضافه می کنند تا قدرت خیس کنندگی آنرا افزایش دهند. گروهی از علفکش ها قادرند روی گیاه مستقر شوند و در حال رشد اثر کرده آنرا از بین ببرند . اینگونه علفکش ها را یا روی شاخ و برگ می پاشند ( تا توسط برگ ها و شاخه های سبز جذب شوند ) و یا با خاک مخلوط می کنند تا از طریق ریشه جذب شوند. این گروه، علفکش های پس رویش نامیده می شوند. گروه دیگری از علفکش ها فقط قادرند نهال را در زمان بین جوانه زدن بذر و سر از خاک در آوردن از بین ببرند؛ به این علفکش ها پیش رویشی می گویند. اینگونه علفکش ها فقط از طریق خاک مصرف می شوند. علفکش هایی که به خاک پاشیده می شوند دارای یکی از حالت های زیرند:
الف: به همه سطح خاک بصورت پخش یکنواخت پاشیده می شوند. این روش در باغ ها ، زمین های ناکاشت ، در هنگام آماده کردن زمین برای بذرکاری و نیز در علفکش های پس رویشی ، در صورتی که گیاه زراعی در برابر آنها مقاوم باشد، به کار می رود.
ب : با استفاده از سرپوش های مخصوص، بصورت افشانش هدایت شده بر روی علف های هرز در بین ردیف های زراعتی پاشیده می شوند. این روش معمولاً برای علفکش های پس رویشی که گیاه زراعی به آنها حساس باشد به کار می رود .
پ : بصورت نواری روی ردیف گیاه زراعی به خاک پاشیده می شوند. این روش در باغ ها و نیز در مزارع ، در مورد آن گروه از سموم پیش رویشی به کار می رود که گیاه زراعی در برابر آنها مقاوم ولی خود سم بسیار گران بهاء و کمیاب باشد . در این روش با وسائل مکانیکی ، عليه علف های مابین ردیف ها مبارزه می شود .
ت : در مواردی که یک علف هرز خطرناک خاص مثل مرغ یا اویار سلام مناطق خاصی از مزرعه و یا باغ را آلوده کرده باشد ، سم مناسب برای مبارزه با آن علفکشی است پس رویشی که فقط، بصورت تیمار موضعی ، بر روی نواحی آلوده پاشیده می شود. در این روش، معمولاً ، در منطقه سمپاشی شده تمام گیاهان اعم از زراعی و علف هرز از بین می روند.
[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]مهم ترین علفکش های مجاز در ایران[/vc_message][vc_column_text]از آنجا که علف های هرز و نیز گیاهان زراعی و باغبانی همگی نباتاتی عالی هستند زندگی و فرایندهای حیاتی آنها بسیار به هم شبیه و نزدیک است. به این دلیل ، مساله گزینشگری علفکش ها پیچیده تر از سموم دفع امراض و آفات نباتی است و کمتر علفکشی را می توان یافت که قادر باشد تمام علف های هرز یک محصول خاص را بدون آنکه به خود محصول صدمه ای بزند کاملا از بین ببرد. بطور کلی باید در نظر داشت که هیچ گیاهی نیست که صد در صد در برابر سم ویژه ای مقاوم باشد و اگر مقدار سم زیاد شود بالاخره تمام گیاهان به آن حساس می شوند و از بین می روند. در حال حاضر، در دنیا بیش از ۵۰۰ نوع علفکش مختلف وجود دارد که هر کدام خواص و مصارف معینی دارند. ذیلاً به تعدادی از مهم ترین علفکش هایی که در ایران اجازه ورود و مصرف دارند اشاره خواهد شد :
الف: رانداپ- علفکشی است انتقالی ، قوی و تقریباً ناگزینشگر و پس رویشی، برای مبارزه با علف های هرز چند ساله اعم از برگ پهن (مثل پیچک، شیرین بیان ، خارشتر و اویارسلام) و برگ باریک (مانند مرغ، قیاق و علف گندمی) در اراضی آیت و باغ ها به کار می رود. در باغ ها باید مواظب بود که سم به شاخ و برگ درختان پاشیده نشود. میزان مصرف ۴-۱ کیلوگرم ماده موثر در هکتار است.
ب : کراموکسون – سمی است تماسی ، بسیار قوی و کاملاً ناگزینشگر و پس رویشی ، برای مبارزه با علف های هرز یکساله باغ ها ، کناره جاده ها و نهرها ، زمین های غیر مزروعی و نیز علف های آبزی درون برکه ها ، که به میزان یک کیلو ماده موثر در هکتار به شاخ و برگ علف ها پاشیده می شود . برای مبارزه با علف های هرز چند ساله مناسب نیست؛ چون نمی تواند قسمت های زیرزمینی آنها را از بین ببرد.
پ : یو ۴۶- این سم انتقالی بوده ، گزینشگری آن بر علیه گیاهان برگ پهن است. از طریق خاک و شاخ و برگ هر دو ، موثر است . به میزان ۲- 25/0کیلو ماده مؤثر در هکتار برای مبارزه با علف های هرز برگ پهن غلات ، نیشکر ، ذرت و ذرت خوشه ای و نیز با احتیاط، برای از بین بردن علف های برگ پهن چند ساله در باغ ها مصرف می شود . مخلوط آن با سم دیگری به نام بانول، درختان و درختچه های نامطلوب را خشک می کند.
ت: ترفلان- سمی است که باید پیش از رویش علف های هرز به خاک زده شده و حداکثر تا چهار ساعت پس از سمپاشی ، با وسایل مکانیکی (مثل دیسک) و یا بوسیله آبیاری به داخل خاک نفوذ داده و با آن مخلوط شود . اکثر علف های هرز یکساله را در گیاهانی مثل پنبه ، سوژا ، آفتابگردان ، بقولات ، جالیز ، سیب زمینی ، چغندر ، هویج، انواع کلم ، مرکبات و سیاه درختان از بین می برد . بذرهای در حال جوانه زدن چغندر، اسفناج، گوجه فرنگی ، فلفل و بادمجان به آن حساسند، ولی می توان نهال آنها را در زمین آلوده به این سم نشاء کرد. میزان ترفلان ۲-۱ لیتر در هکتار است .
ث: اوردرام- مخصوص برنج است . به مقدار ۳-۲ لیتر در هکتار همراه با آب آبیاری مصرف و یا پس از آبیاری در کرت ها پاشیده می شود . تنها روی بذور در حال جوانه زدن و نهال های خیلی کوچک موثر است. علف هرز سوروف یا دژگال را در برنج به راحتی از بین می برد.
ج: پیرامين – سمی است مخصوص مبارزه با علف های هرز برگ پهن در انواع چغندر. بصورت پیش رویشی مصرف می شود و نهال های در حال سبز شدن علف ها را از بین می برد. مقدار مصرف آن ۴-۲ کیلو ماده موثر در هکتار است.
چ: کارمکس – سمی است که بصورت پیش رویشی عمل می کند و باید به خاک پاشیده شود . نهال علف های هرز برگ پهن و برگ باریک را در پنبه ، یونجه مستقر ، سیاه درختان ، مرکبات ، انگور و نیشکر از بین می برد. میزان مصرف آن ۱۶ کیلو ماده مؤثر در هکتار، برحسب نوع گیاه زراعی و بافت خاک است. اگر به مقدار ۴۸-۱۶ کیلو در هکتار مصرف شود خاک را عقیم ساخته و حتی علف های چند ساله دارای ریشه عمیق را نابود می کند .[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_media_grid grid_id=”vc_gid:1521177807754-abe5de7c-874a-8″ include=”16593,16592,16591,16590,16589″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”pink”]
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت گلستان موج است.
[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”peacoc”]استفاده از مطالب این بانک با ذکر منبع و لینک دادن به بانک بلامانع می باشد.
[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”green” icon_fontawesome=”fa fa-check”]گلستان موج صرفا یک فضای مجازی نیست!!
[/vc_message][/vc_column][/vc_row]
