معرفی و پرورش بونسای به ژاپنی

نام علمی: Chaenomeles
نام انگلیسی: Japanese quince, Japonica
با اين درختچه همگان آشنايی دارند. گل های نارنجی متمايل به قرمز آن در اواخر اسفند زينت بخش پارك ها و باغ ها است. در تابستان به جز اندام سبزينه هوايی منظره جالب توجه ديگری ندارد، اما در صورتی كه در پناهگاه ها و دور از سرمای شديد كاشت شده باشد در بهمن نيز گلدهی شروع می گردد. توليد شاخه های نابجا و فراوان از سطح خاك از مشخصات و عادات شاخه دهی اين درختچه است به طوری كه تهيه بن سای به ژاپنی با يك تنه واحد كاری بس مشكل است.
هنرمندان بن سای اخيراً دست به ابتكار جالبی در اين باره زده اند، منشاء شاخه های فراوان و نا به جا از اولين ريشه های ضخيم موجود در خاك است و چنانچه به ژاپنی چندين ساله موجود در باغچه از خاك خارج و طوری به گلدان انتقال داده شود كه آن قسمت از ريشه های ضخيم در هوا و خارج از خاك قرار گيرند، هر ساله شاخه های نابجا از آن قسمت خارج می گردند كه از میان آن ها تعدادی از شاخه های مورد نظر را باقی گذاشته و بقيه با هرس شديداً حذف می گردند.

به ژاپني در آفتاب شديد، نيمه آفتاب و نيم سايه در هر دو حالت سازگاری خوبی دارد و در كيفيت گل ها چندان تأثيری ندارد. نسبت به كم آبی كمی حساس است و ايجاد سايه روی گلدان ها در هوای گرم لازم است. در طول زمستان در محيط باز تا ۱۷ درجه زير صفر تحمل دارد، اما بهتر است در شب های سردتر از هشت درجه زير صفر، در محيط بسته قرار داده شود. در روز بيشترين نور را دوست دارد. در اين صورت بيشترين و بهترين گل را دارا خواهد بود.

گلدان های جوان هر يك تا دو سال و گلدان های مسن تر هر سه سال يك بار در بهار احتياج به تعويض دارند. گلدان بايد كمی عميق تر باشد و خاك استاندارد دارای مقداری خاك آلی بهترين محيط رشد برای آن است.

هرس به ژاپنی از نوع خاص است و در صورت عدم هرس پس از گلدهی، گل ها شديداً در سال آينده كم و بی كيفيت خواهند بود. پس از گلدهی در بهار فوراً نسبت به حذف شاخه های اضافه از انتهای طوقه اقدام كنيد و به جوانه هايی كه بعد از اين هرس توليد می شوند تا اواخر تابستان اجازه رشد دهيد. در اين تاريخ نوك شاخه ها را چنان قطع كنيد كه فقط ۲ تا ۴ جفت برگ باقی بماند. در اين صورت جوانه های کنار اين برگ ها گل های سال آينده خواهند بود.

در بحث هرس ذكر شد.

در تابستان بيشتر و در زمستان آبياری كمتر لازم است. در هر صورت اجازه ندهيد در هيچ فصلی خاك خشك بماند.

در بهار مواد غذايی اضافه شده به خاك با مقدار كمی ازت آزاد است اما در اواسط تابستان تا اواسط پاييز با مواد غذايی عاری از ازت و در زمستان بدون تغذيه مصنوعی خواهد بود.

درزمان امپراتوری تانگ درتاریخ مکتوب چین آمده که فردی شاعرو کارمند عالی رتبه بنام تون گوئن مینگ از مقامات کاخ امپراتوری شروع به پرورش گل های داوودی در گلدان های کوچک کرد این کار مینگ را مورخان بونسای آغازتولیدبن سای درچین می دانند و۲۰۰سال بعد از حکومت تانگ درسلسله تسین نقاشی هایی از درختان سرو ،کاج آلو وبامبو که درگلدان های کوچک کاشته شده اند وجود دارد وقدیمی ترین سند در باره بن سای دونقاشی است که از مقبره امپراتور ژانگ هوای ازسلسله تانگ ۶۱۸-۹۰۷بعد از میلاد مسیح پیدا شده که خدمتکاران رانشان می دهند که گلدان ها گیاهانی را حمل می کنند که شبیه بن سای است.
ازجنبه های زیبا شناسی آرایه هندسی در مجموعه بن سای گلدان ونهال که هنرمندان ژاپنی به آن دست یافتن در فلسفه ومذهب نگاهی عمیق از ماورای روح در هنر بن سای می دیدن که امروزه منسوخ گردیده وخط های عمود در حرکت رشد درخت نمادی از بهشت بود وخط های افقی نشانگرزمین وخط های شیبدار نشانگر انسان است ویک گلدان بونسای جنبه زیباشناسی هندسی را با آمیختگی فلسفی ومذهبی بهشتی شناور در قطعه کوچک است که دوام آن از نگاه زیبا شناسی ماندگاری از صبر وصبوری یک انسان شرقی است وامروزه در سراسر دنیا علاقه مندان فراوانی دارد وهنری پست مدرن وپویایی است که کار به روی آثار هنری(بن سای) هنرمند پایانی ندارد وهر فصل تغییر وتحول جدیدی در اثر می بینی وتداوم آن با سنت ومدرنیت درسه مکتب عمده مکتب ژاپن ،مکتب چین ومکتب غرب هنرمندان به خلق آثار خود مشغول هستند.

نکته

مهم ترين مسئله قابل توجه در به ژاپنی آبياری مرتب و جلوگيری از كم آبی است. در صورت كم شدن دور آبياری -خصوصاً در فصل رشد- شاخه ها شروع به پژمرده شدن می نمايند. در بين آفات، شته ها از مهم ترين آنها هستند.