پرورشدهنده هیدروپونیک هنگام انتخاب مکان باید تلاش کند تا حد امکان نیازهای زیر را جهت تضمین موفقیت خود تامین کند:
۱- در نیمکره شمالی، مکانی که نور کافی از شرق، غرب، جنوب دریافت می‌کند همراه با بادشکن در ضلع شمالی.
۲- زمين تا حد امکان صاف و مسطح باشد و يا طوري كه بتوان به سادگي تسطیح كرد.
۳- زهکشی داخلی خوب خاک با حداقل جذب ۱ اینچ آب در ساعت.
۴- دسترسی به گاز طبیعی، برق ۳ فاز، تلفن و آب دارای کیفیت خوب، قادر به تامین حداقل ۲ ليتر آب برای هر گیاه در روز.
اگر آب منطقه دارای شوری زیاد است امکان استفاده از آب تصفیه شده مهیا باشد.
۵- محل تولید نزدیک به جاده اصلی منتهی به مرکز جمعیت برای عمدهفروشی و خردهفروشی در گلخانهها، اگر تمایل به خرده فروشی دارید.
۶- گلخانه نزدیک به محل سکونت برای سهولت كنترل آن در شرایط آب و هوایی نامناسب. تمام گلخانه های مدرن کامپیوتری دارای آلارم و سیستم هشدار به تولیدکننده در صورت نیاز هستند. پارامترهای مهم را میتوان به وسیله لپ تاپ یا گوشی همراه کنترل کرد.
۷- احداث گلخانههای شمالي- جنوبی با ردیفهای شمالي- جنوبی در نیمکره شمالی.
۸- منطقه مورد نظر برای احداث گلخانه دارایی حداکثر تابش نور خورشید می‌باشد.
۹- مناطقی که فاقد بادهای شدید هستند.
۱۰- مناطقی که دارای آبهای سطحی نمی‌باشند و یا در دشت‌های در معرض سیلاب نیستند.
کشت خاکی در مقابل كشت بدون خاک
افزایش توليد و محصولدهی در کشت هیدروپونیک در مقايسه با کشت درون خاک میتواند ناشی از عوامل زيادي باشد. خاک در بعضی موارد ممکن است دارای کمبود مواد غذايي یا دارای ساختار ضعیف باشد در نتیجه كشت بدون خاک بسیار مفید خواهد بود. حضور آفات یا بیماریها درخاک به شدت تولید را کاهش ميدهد. در شرایط گلخانه‌ای هنگامی که شرایط محیطی بجز بستر پرورش در خاک و محیط غیرخاکی مشابه هستند، افزايش توليد گوجه‌فرنگی در کشت به روش هیدروپونیک معمولاً ۲۵% -۲۰% است، در چنین گلخانههایی، استرالیزاسیون خاک را انجام میدهند و از کودهای کافی استفاده می‌کنند، در نتیجه، بسیاری از مشکلاتی که در شرایط كشت در خاک مواجه میشوید، حل میشوند. این امر ممکن است سبب افزایش در محصول در شرایط گلخانه‌ای با استفاده از محیط غیر خاکی به میزان ۴ الي ۱۰ برابر در مقایسه با کشت بیرون از گلخانه در شرایط كشت درون خاكي شود. انواع خاصي از محصولات گلخانه‌ای برای تولید بیشتر محصول در شرایط گلخانه‌ای به جای انواع مزرعهای که در شرایط عادی رشد می‌کنند اصلاح و روانه بازار شدند. این نوع محصولات گلخانهاي نمی‌تواند دمای روزانه بیرون را تحمل کند در نتیجه استفاده آنها به پرورش در گلخانه محدود است. محصولات مهم و عمده کشت هیدروپونیک در گلخانه شامل گوجه‌فرنگی، خیار، فلفل، کاهو و سایر گیاهان برگ سبز و علفی هستند. این ارقام گلخانه‌ای همچنین به بیماریهای برگی و ریشهای مقاوم شده‌اند بنابراین میزان عملکرد بیشتری دارند.
عمليات زراعي |
بستر خاك |
بستر بدون خاك |
۱- ضدعفوني محيط كشت |
بخار، قارچكشهاي شيميايي، حجم كار زياد، زمان مورد نياز حداقل ۲تا ۳ هفته. |
بخار، قارچكشهاي براي سيستمهاي خاص، وايتكس و اسيد كلريدريك براي اغلب سيستمها به آساني؛ زمان كوتاه لازم براي ضدعفوني. |
۲- تغذيه گياه |
بسيارمتنوع،كمبودهايموضعي، نامناسب براي گياه بعلت ساختار ضعيف خاك يا اسيديتهنامطلوب،شرايط بيثبات، مشكل براياندازهگيري، آزمايش و تنظيم. |
کاملاً کنترل شده، ثبات يكنواخت، یکسان برای تمام گیاهان، آماده در دسترسبه مقادیرکافی، کنترل اسيديته، آزمایش، نمونهگیری و تنظیم آسان. |
۳- تراكم كشت گياه |
محدوديت بوسيله مواد غذايي خاك و روشنايي در دسترس. |
محدوديت فقط بوسيله روشنايي در دسترس، بعلت فواصل كمتر كشت، تعداد گياه در واحد سطح افزايش مييابد و عملكرد بيشتر ميشود. |
۴- كنترل علفهاي هرز |
ظهور علف هرز. |
عدم وجود علف هرز. |
۵- بيماريها و مشكلات خاك |
بیماری خاكزي زياد، نماتدها، حشرات و جانورانی که ممکن است به محصول حمله کنند. معمولاً از تناوب كشت برای حل اين مشكل استفاده میشود. |
عدم وجود بيماريها، حشرات و حيوانات در بستر، عدم نياز به تناوب كشت. |
۶- آب |
گیاهان معمولاً در معرض تنش آبي، ساختار ضعيف خاک و ظرفیت کم نگهداری آب کم. آبهای شور استفاده نميشوند. استفاده ناکافی آب، بیشتر بخاطر اتلاف به دلیل نفوذ به عمق که از منطقه ریشه عبور می‌کند و همچنین در اثر تبخير از سطح خاک ميباشد. |
بدون تنش آب، كاملاً خودکار با حسگر رطوبت و مکانیسم کنترل، سبب کاهش هزینه كارگر ميشود، میتوان از آب نسبتاً شور استفاده كرد، استفاده کافی از آب، بدون هدر رفتن آب برای نفوذ به زیر منطقه ریشه یا تبخير سطحي. |
عمليات زراعي |
بستر خاك |
بستر بدون خاك |
۷- كيفيت ميوه |
میوه به خاطر کمبودهای پتاسیم و کلسیم معمولاً نرم یا پفدار است. این منجر به کوتاه شدن عمر انباري ميوه ميشود. |
بافتمیوهسفتبا عمر انباري طولانی است. این امر به پرورش دهندگان امکان جمعآوری میوه نسبتاً رسیده را میدهد و امکان ارسال به فواصل نسبتاً دور را میدهد. همچنین اگر ضایعات کم باشد در سوپر مارکت رخ میدهد. بعضی آزمایشها نشان دادهاندکهویتامین A در گوجهفرنگي پرورش یافته هیدروپونیک نسبت به نوع خاکي بيشتر است. |
۸- كودها |
مقادیر زیاد پخش شده روی خاک، توزیع غیریکسان به گیاهان، مقدار زیادی از منطقه ریشه گیاه عبور می‌کند (۸۰% – ۵۰)، استفاده ناکافی. |
از مقادیر کم استفاده می‌کند، توزیع یکسان به تمام گیاهان، دسترسي مناسب در منطقه ریشه، استفاده کافی. |
۹- بهداشت |
زبالههای آلی كه به عنوان کود برای بخشي از تغذيه گیاهان استفاده ميشود سبب بیماریهای انسان میگردد. |
عوامل غیربیولوژیک به مواد غذايي اضافه میشود، هیچ موجود مولد بيماري برای انسان موجود نیست. |
۱۰- نشاءكاري |
نیاز به آمادهسازی خاک، از ریشه در آوردن گیاهان که منجر به شوک جابجایی میشود. کنترل دمای خاک مشكل است، ارگانیسمهای بیماریزا که ممکن است منجر به توقف رشد یا نابودي نشاءها شوند. |
عدم نیاز به آمادهسازی بستر رشد قبل از جابه جایی، شوک ناشي از جابجایی به حداقل رسيده، رشد سریع نشاء و رشد بعدی مناسب. دمای بستر رشد را میتوان در شرایط مناسب با جریان محلول غذايي تنظیم کرد. عدم حضور بیماری. |
۱۱- بلوغ ميوه |
با شرایط نوری کافی، گیاه میتواند سریعتر از سیستم خاکی میوه را بالغ کند. |
عمليات زراعي |
بستر خاك |
بستر بدون خاك |
۱۲- پايداري بستر رشد |
خاک گلخانه باید مرتب و هر چند سال عوض شوند چون ساختار و مواد غذايي خاك از بین میروند. در شرایط مزرعهای باید شخم زده شود. |
بدون نیاز به تعویض بستر رشد در سنگریزه، شن یا محیطهای آبی، بدون نیاز به شخم. خاک اره، پيت، ورمیکولیت برای چندین سال حین تعویضها باقی میمانند. |
۱۳- عملكرد |
در گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای ۲۰- ۱۵ پوند در سال به ازاء هر گیاه |
در گوجهفرنگیهای گلخانه‌ای ۳۵-۲۵ پوند در سال به ازاء هر گیاه |
بزرگترین عيب هیدروپونیک هزینههای اولیه بالای آن است، بعضی بیماریها مانند فوزاریوم و ورتیسیلیوم میتوانند به سرعت در سیستم گسترش یابند و گیاه مواجه با مشکلات تغذیهای شود. بیشتر این مشكلات را میتوان حل کرد. هزینه اصلی و راه اندازي سیستم میتواند با استفاده از روشهای جدید ساده شده هیدروپونیک، مانند تکنیک جریان مواد غذايي كاهش يابد. انواع گیاهان مقاوم به بیماریهای يادشده به وجود آمدهاند. به طور کلی فایدههاي اصلی هیدروپونیک به نسبت كشت خاکی، نظم بیشتر و کافی در غذادهی، در دسترس بودن در مناطقی که دارای زمین لم يزرع هستند، استفاده کافی از آب و کودها، سهولت و هزینه کم استریلیزاسیون بستر رشد، تراکم بالاتر کاشت گیاه، منجر به افزایش محصول در واحد سطح میشود.
