محلول غذایی یا نمکهای غیر آلی (کودها) همه عناصر ضروری برای گیاه در هیدروپونیک توسط حل كردن نمکهای كودی در آب جهت تهيه محلول غذایی تامین میشوند. نمکهایی که استفاده میشوند به فاكتورهای زيادي بستگي دارد. نسبت مورد نياز از یونهايي که بعضي تركيبها آ ها را تامین میکنند باید با مواد مورد نياز برای محلول غذايي مقایسه شود. برای مثال يك مولکول نیترات پتاسیم (KNO3) شامل يك یون پتاسیم (K+) و يك یون نیترات (NO3–) است، در حالی که يك مولکول نیترات کلسیم (Ca(NO3)2) دارای يك یون کلسیم (۲+Ca) و دو یون نیترات(NO)3– است. پس اگر حداقل تعداد یونهای مثبت مورد نیاز نیترات (آنيون) لازم را تامین کند آنگاه نیترات کلسیم باید استفاده شود. يعني مصرف نيترات پتاسيم نصف مقدار نيترات كلسيم است تا نياز به آنيون نيترات برطرف شود.
انواع مختلفي از کودهای حاصلخيز براي تهيه محلول غذايي استفاده میشوند كه قابلیت انحلال مختلفي دارند. قابليت انحلال پذيري مقياسي براي اندازهگيري مقدار ماده باقي مانده در حالت اشباع در آب است. اگر نمک انحلال پذیری کمی داشته باشد ، تنها میزان اندکی از آن در آب حل خواهد شد. در هیدروپونیک نمکهای کودي که انحلالپذیری زیادی دارد باید استفاده شوند چون بايد در محلول باقی بمانند تا برای گیاه قابل استفاده باشند. برای مثال، کلسیم میتواند توسط نیترات کلسیم یا سولفات کلسیم تامین شود. سولفات کلسیم ارزانتر است اما انحلالپذیری آن بسیار کم است. پس نیترات کلسیم برای تامین تمام کلسیم مورد نیاز باید استفاده شود. محلول غذایی. قیمت کودها باید در تصمیمگیری برای استفاده از آنها مورد توجه قرار گیرد. بطور كلي بايد از نوعي گلخانهاي استفاده شود. قیمت گاهی ميتواند مهمتر از كيفيت محصول باشد هر چند خلوص و انحلالپذیری كود مهمتر است. كيفيت پایین ماده ممکن است سبب بسیاری از مشكلات دیگر شود ( وجود خاک رس، تکههای گل و لای) که میتواند خطوط محلولرساني را مسدود کنند. نیترات کلسیم با كيفيت عادي در آمریکای شمالی با کشتی حمل ميشوند. اين كود برای حمل با کشتی با يك ماده نرمكننده چرب پوشیده میشود كه برای جلوگیری از نفوذ آب است زیرا نيترات كلسيم جاذب آب ميباشد. متاسفانه این پوشش روغنی در هنگام استفاده در محلولهای غذایی، لايه ضخیم کف مانندی تولید میکند که در سطح آن شناور ميماند و باعث گرفتگي لولههاي آبياري و كثيف شدن تانكها و تجهيزات ميشود. برای جلوگیری از این مشکل از محلولهای غذایی گلخانهای با كيفيت خاصی استفاده کنید که به آنهاSolution Grade میگویند. این مواد در بستهبندیهای سبز هستند. بستههاي آبی و قرمز درجه معمولی هستند (مثلاً با مارک Viking Ship). محلول غذایی
توانايي دسترسي به نيترات در مقايسه با تركيبات آمونيوم هم در رشد رويشي و هم در رشد زايشي اهميت زيادي دارد. گیاهان هم میتوانند یونهای مثبت آمونیوم (+NH4) و هم یون منفی نیترات (–NO3) را جذب کنند. آمونیوم، به محض جذب شدن، میتواند به سرعت در ساختمان ترکیبات آمینواسید و سایر ترکیبات که شامل تثبيتكنندههاي نیتروژن هستند مورد استفاده قرار گیرد. جذب آمونیوم باعث تشديد رشد رويشي گیاهان به خصوص در شرایط كم نوري شود. نيتروژن نيتراتي بايد قبل از اين كه جذب شود، كاهش يابد؛ در نتيجه رشد رويشي كنترل ميشود. نمكهاي آمونيوم را ميتوان در تابستانهاي آفتابي هنگامي كه فتوسنتز بالا است يا هنگامي كه كمبود نيتروژن رخ ميدهد و منبع تامين سريع نيتروژن لازم است، استفاده کرد. خلاصهای از چند نمک که باید برای محلول غذايي هیدروپونیک مصرف شوند در جدول ۱-۳ آمده است. نوع نمک انتخاب شده بستگی به عوامل فوق الذكر و ميزان دسترسي در بازار دارد. اگر از یک پیش مخلوط خشک استفاده شده باشد همچون خاک اره، پيت و ورميكوليت، به میزان بیشتری از برخی نمکهای غیرقابل حل ميتوان استفاده كرد. در حالی که اگر محلول غذايي با فرمول پيشرفته تهیه شود، به میزان بیشتری از ترکیبات قابل حل بايد استفاده كرد (آنهایی که با ستاره مشخص شدهاند). کلرید پتاسیم و کلریدکلسیم تنها باید برای تنظیم مقدار كسري پتاسیم و کلسیم مورد استفاده قرار بگیرند. هرچند در صورتي كه مقادیر ناچیزی از کلریدسدیم (کمتر از ppm 50) در محلول غذایی وجود داشته باشد، اين مواد ميتوانند به تنهايي مورد استفاده قرار بگيرند. اگر کلرید در حضور سدیم اضافه شود، منجر به مسمومیت گیاه ميشود. محلول غذایی مصرف كلات (Chelate) (آهن، منگنز و روی) بسیار زیاد توصیه شده است زيرا آنها در محلول باقی میمانند و حتی با تغيير pH در دسترس گیاهان قرار ميگيرند. نمک كلات، نمكي است كه دارای ترکیبات مواد آلی قابل حل باشد که این عناصر معدنی میتوانند به هم بچسبند تا زمانی که توسط ریشههای گیاه جذب شوند. ترکیبات آلی در كلات همان EDTA هستند (EDTA .(ethylene-diaminetera acetic acid دارای ميل تركيب زیادی با یونهای کلسیم هستند، در نتيجه EDTA عامل كلاتي ضعيفي براي محيط رشد آهكي محسوب ميشود. در اين مورد بايد با EDDHA جايگزين شود. آهن ميتواند از نمك آهن دار DTPA تامين شود. اين تركيب داراي ۷ درصد آهن ميباشد.
فرمول شيميايي |
نام شيميايي |
وزن مولكولي |
عناصر تامينكننده |
حلاليت در آب |
قيمت |
ساير موارد |
KNO3 |
نيترات پتاسيم ê |
۱/۱۰۱ |
K+, NO3– |
۱:۴ |
ارزان |
حلاليت زياد، خلوص زياد |
Ca(NO3)2 |
نيترات كلسيم ê |
۱/۱۶۴ |
Ca2+,2(NO3–) |
۱:۱ |
ارزان |
حلاليت زياد |
(NH4)2SO4 |
سولفات آمونيوم |
۲/۱۳۲ |
۲(NH4+) , SO42- |
۱:۲ |
متوسط |
اين تركيبات فقط در شرايط نور كافي يا كمبود نيتروژن به كارميرود |
NH4H2PO4 |
ديهيدروژنفسفاتآمونيوم |
۰/۱۱۵ |
NH4+, H2PO4– |
۱:۴ |
متوسط |
|
NH4NO3 |
نيترات آمونيوم |
۰۵/۸۰ |
NH4+,NO3– |
۱:۱ |
متوسط |
|
NH4HPO4 |
منوهيدروژنفسفاتآمونيوم |
۱/۱۳۲ |
۲(NH4+) ,HPO42- |
۱:۲ |
متوسط |
|
KH2PO4 |
منوفسفات پتاسيم ê |
۱/۱۳۶ |
K+, H2PO4– |
۱:۳ |
بسيار گران |
نمكي بسيار عالي، حلاليت زياد و خلوص زياد اما گران |
KCl |
كلريد پتاسيم |
۵۵/۷۴ |
K+, Cl– |
۱:۳ |
گران |
فقطبرايكمبودپتاسيماستفاده شود به شرطيكه كلريدسديم در محلول غذايي نباشد |
K2SO4 |
سولفات پتاسيم ê |
۳/۱۷۴ |
۲K+, SO42- |
۱:۱۵ |
ارزان |
حلاليت كم است، بايستي در آب داغ حل شود |
Ca(H2PO4)2H2O |
مونوفسفات كلسيم |
۱/۲۵۲ |
Ca2+, 2(H2PO4–) |
۱:۶۰ |
ارزان |
به سختي قابل استفاده است |
CaH4(PO4)2 |
سوپر فسفات تريپل |
متغير |
Ca2+, 2(PO43-) |
۱:۳۰۰ |
ارزان |
فرمول شيميايي |
نام شيميايي |
وزن مولكولي |
عناصر تامينكننده |
حلاليت در آب |
قيمت |
ساير موارد |
MgSO4,7H2O |
سولفات منيزيم ê |
۵/۲۴۶ |
Mg2+, SO42- |
۱:۲ |
ارزان |
بسيار ارزان،حلاليت فراوان، نمك خالص |
CaCl2.6H2O |
كلريد كلسيم |
۱/۲۱۹ |
Ca2+, 2Cl– |
۱:۱ |
گران |
حلاليتزياد،مناسببرايدرمان كمبودكلسيمبهشرطعدموجود كلريدسديم در آب |
CaSO4.2H2O |
سولفات كلسيم (جيپسوم) |
۲/۱۷۲ |
Ca2+, SO42- |
۱:۵۰۰ |
ارزان |
بسيار نامحلول، غير قابل استفاده براي محلول غذايي |
H3PO4 |
اسيد فسفريك (ارتو فسفريك اسيد) |
۰/۹۸ |
PO43- |
محلولاسيدي غليظ |
گران |
مناسب استفاده براي اصلاح كمبود فسفر |
فوقالعاده بود
ممنون
اسم کتاب رو میشه معرفی کنید