گیاه ریحان

گیاهی است علفی ، یکساله، معطر، دارای ساقه منشعب از قاعده و به ارتفاع ۱۵ تا ۴۵ سانتی متر ریشه ریحان مستقیم و مخروطی شکل است. طول ریشه بین ۱۰ تا ۱۶ سانتی متر می باشد. ریشه انشعابات فراوانی دارد. برگهائی متقابل، بیضوی نوک تیز با کناره های دندانه دار و گلهائی معطر به رنگ های سفید، گلی و گاهی بنفش و مجتمع به صورت دسته های ۴ تا ۶ تائی در طول قسمت انتهایی ساقه دارد. اولین گلها در اواخر بهار (خرداد) ظاهر می شوند و گل دهی تا اواخر شهریور ادامه می یابد. دانه سیاه رنگ یا قهوه ای تیره است وزن هزار دانه ۲/۱ تا ۸/۱ گرم است.

ریحان در طول رویش به هوای گرم تابش نور کافی نیاز دارد. درجه حرارت مطلوب برای جوانه زنی بذر ۱۸ تا ۲۰ درجه سانتی گراد است. این گیاه به سرما بسیار حساس است. در طول رویش به آب کافی نیاز دارد. خاک مناسب برای کاشت ریحان خاکهای با بافت متوسط یا خاکهای لوم شنی یا مقادیر فراوان ترکیبات موهوسی است. نیاز ریحان به پتاس بسیار زیاد است پتاس نقش عمده ای در افزایش عملکرد پیکر رویشی و همچنین افزایش عملکرد اسانس دارد.

پس از برداشت محصول کود حیوانی پوسیده به خاک اضافه می شود همچنین پس از انجام شخم عمیق و قبل از کشت ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار ازت، ۵۵ تا ۷۰ کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس باید به خاک اضافه کرد. اواخر زمستان بستر خاک را برای کشت ریحان باید آماده نمود. فصل بهار هنگام آماده سازی زمین ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم در هکتار ازت و همچنین پس از اولین برداشت ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم در هکتار ازت به خاک می توان اضافه نمود.

اختلال در هورمون ها باعث بروز مشکلات متابولیکی و چاقی به خصوص ریحان را باید با گیاهانی به تناوب کشت کرد که نه تنها زمین را از مواد و عناصر غذایی تهی نکنند بلکه مانع از گسترش علفهای هرز ریشه ای (چند ساله) نیز بشوند گیاهان وجینی برای تناوب کشت، با ریحان مناسب هستند. نیمه اول اردیبهشت زمان مناسبی برای کشت مستقیم بذر در زمین اصلی است. در کشت مستقیم فاصله ردیفهای کاشت بین ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر مناسب است. عمق بذر ریحان موقع کاشت باید بین ۵/۰ تا ۱ سانتی متر باشد.بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین سه تا چهار کیلوگرم است. در کشت غیر مستقیم نیمه دوم اسفند زمان مناسبی برای کاشت بذر در خزانه زیر پلاستیک است. بذرها در ردیفهایی به فاصله ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر در خزانه زیر پلاستیک کشت می‌شوند عمق بذر ریحان در خزانه باید بین ۵/۰ تا ۱ سانتی متر باشد. بذر مورد نیاز برای هر هکتار زمین یک کیلوگرم است. نشاء ها در ردیفهایی به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر در زمین اصلی کشت می شوند فاصله دو بوته در هر متر طولی ۳۰ سانتی متر مناسب است.شکمی می شود.

کاشت و تکثیر ریحان توسط بذر و به روش مستقیم و غیر مستقیم صورت می گیرد. کاشت مستقیم : کشت ریحان در زمان مناسب به صورت ردیفی در زمین اصلی انجام می گیرد. پس از کشت آبیاری مناسبی ضرورت دارد. کاشت غیر مستقیم : از این روش معمولاً در سطوح کم کشت استفاده می شود.ابتدا بذرها را در زمان مناسب در خزانه زیر پلاستیک کشت می کنند. مقدار بذر برای هر متر مربع زمین بین ۱۰ تا ۲۰ گرم است. برای هکتار زمین به ۳۵۰ تا ۴۵۰ مترمربع پوشش زیر پلاستیک نیاز است. پس از آبیاری منظم و وجین علفهای هرز سطح خزانه هنگامی که ارتفاع گیاهان به ۶ تا ۱۰ سانتی متر رسید. (پس از ۵ تا ۶ هفته) نشاء ها را در ردیفهایی به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر در زمین اصلی کشت می کنند فاصله دو بوته در هر متر طولی ۳۰ سانتی متر مناسب است.برای هر هکتار زمین به ۱۴۰ تا ۲۰۰ هزار نشاء نیاز میباشد.

آبیاری منظم و به موقع گیاهان در زمین اصلی یا در خزانه و همچنین وجود مواد و عناصر غذایی نقش عمده ای عملکرد ریحان دارد. مبارزه مکانیکی با علفهای هرز توسط کولتیواتور ضرورت دارد. در کشت مستقیم پس از اینکه گیاهان دو تا سه برگی شدند آنها را باید تنک کرد بطوریکه در هر متر طولی شش تا هفت بوته بماند.برای مبارزه با انگل سس یبا سوزاندن علفهای هرز و یاگیاهان آلوده به سس با حدود زیادی می توان آنرا کنترل نمود.

برحسب شرایط آب و هوائی دو و یا حتی سه بار می توان به برداشت پیکر رویشی ریحان اقدام نمود. اولین برداشت را می توان اوایل تیر انجام داد. دومین برداشت اوایل شهریور و سومین آخرین برداشت را می توان قبل از فصل سرما (اواخر مهر) انجام داد. هنگام اولین و دومین برداشت گیاهان را باید از فاصله شش تا هشت سانتی متری از سطح زمین برداشت کرد. اگر گیاهان از سطح زمین برداشت شوند امکان رویش مجدداً را از دست خواهند داد. اگر هدف از کشت استفاده از ریحان بعنوان ادویه باشد پس از خشک کردن آنها را به قطعات کوچک ۵/۳ تا ۵ میلی متری تبدیل و بسته بندی می کنند. عملکرد پیکر رویشی خشک ۲/۱ تا ۲ تن در هکتار و مقدار عملکرد اسانس ۸ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار می باشد. اگر هدف از کشت ریحان جمع آوری بذر باشد محصول را یکبار هنگامی که بذرها رسیده باشند،برداشت می کنند. در این مرحله کیفیت و کمیت مواد موثره پیکر رویشی بسیار نامناسب است عملکرد بذر ریحان ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلو گرم درهکتار است.

قبل از هر چیز بگوییم که مصرف این دمنوش ها به تنهایی قادر به لاغر کردن شما نخواهند شد. به طور کلی هیچ ماده ی غذایی و نوشیدنی معجزه گری برای رسیدن به تناسب اندام وجود ندارد. لاغر شدن به اراده ی شما و کسب عادت های روزانه ی مناسب بستگی دارد. بهتر است برنامه ی غذایی تان را اصلاح کنید، مواد متنوعی وارد برنامه ی غذایی خود کرده و از چربی های مفید استفاده کنید. یادتان باشد که برای داشتن شکمی صاف باید ورزش منظمی داشته باشید. علاوه بر این دستورات حتماً این نوشیدنی ها را به برنامه ی روزانه تان اضافه کنید تا مکملی برای رسیدن به هدف لاغری تان باشند.

” ریحان ” کلمه ای عربی و به معنی ” گل و سبزه ” است که معادل این لغت در فارسی ” اسپرغم ” گفته می شود.
ریحان گیاه بوته ای یک ساله ای است که معمولاً طول آن بین ۲۰ تا ۴۵ سانتیمتر است و دارای عطر و بوی مطلوبی است. رنگ ساقه ی بوته ی ریحان سبز تند است و دارای برگ های منظم و بیضی شکل است . گل های ریحان به رنگ سفید یا صورتی در ماه های مرداد یا شهریور به شکل خوشه در انتهای ساقه ی ریحان ظاهر می شوند و پس از چندی از همین گل ها تخم ریحان حاصل می گردد. دو نوع ریحان وجود که یک نوع آن برگ های سبز و نازکی دارد و نوع دیگر برگ های بنفش رنگ دارد. گیاه ریحان بومی هند است. این گیاه هیچ گونه ترشح زیان آوری ندارد و تمام بخش های آن مثل برگ ، گل و حتی ساقه آن بسیار معطر و خوشبو است. از این رو در تمام دنیا به عنوان یک طعم دهنده و عطر دهنده به غذا مورد استفاده قرار می گیرد.
در مصر ، زنان گل های ریحان را در استراحتگاه افراد مورد علاقه شان می ریزند ولی در مالزی ریحان را در محل دفن مرده ها می کارند . در مولداوی رسمی وجود دارد که هنوز هم پا برجاست و آن این است که یک مرد زن مورد علاقه اش را با قبول دسته ای ریحان از او انتخاب می کند.
پزشکان قدیم به سختی اثر درمانی ریحان را قبول می کردند و بیشتر آنها عقیده داشتند که ریحان گیاهی سمی و خطرناک است.
در ایران نیز افسانه ای در مورد ریحان وجود دارد، بدین شرح که :
« گویند اسپرغم پیش از انوشیروان نبود. روزی انوشیروان بارعام داده، و به دیوان قضاوت نشسته بود. ناگاه ماری بزرگ از زیر تخت درآمد. حاضران را از دیدن او ترس به هم رسید. قصد او کردند، شاه فرمود بگذارید شاید شکایتی داشته باشد. به دنبال او برفتند تا به کنار چاهی رسیدند. مار بر کنار چاه حلقه زد، آنگاه به درون رفت و برآمد، چون در آن چاه نگاه کردند، ماری دیدند مرده افتاده و عقربی نیش بر او بند کرده، نیزه ای از بالای چاه بر پشت عقرب فرو برودند و همچنان به نزدیک شاه آوردند و شاهنشاه را از حال مار و نیش عقرب آگاه ساختند. چون یک سال بگذشت، هم در آن روز شاه نشسته بود و به شکایات مردم رسیدگی می کرد. همان مار به نزدیک سریر آمد و از دهن خود قدری تخم سیاه بریخت و برفت. شاه فرمود آن تخم را کاشتند. از آن تخم اسپرغم بر آمد و انوشیروان که پیوسته زکام داشت از بوییدن و خوردن آن زکامش برطرف شد. شکی نیست که این داستان به این شکل صحت ندارد ولی بعید نیست که بذر را یکی از شاکیان که به حق خود رسیده بود، به عنوان هدیه آورده باشد.»

ریحان گیاهی معطر و بادشکن است. اگر چه بیشتر به عنوان سبزی خوردن یا طعم دهنده به غذا، مورد استفاده قرار می گیرد ولی خواص درمانی خاصی هم دارد که از آن جمله :
۱) ریحان آرامش دهنده ی اعصاب است و برای درمان سردردهای عصبی بسیار مؤثر است. اگر ۲۰ تا ۵۰ گرم ساقه ی ریحان که دارای برگ و گل است را در یک لیتر آب جوش بریزید و ۱۲ دقیقه دم کنید . سپس آن را صاف و شیرین نمایید و پس از هر غذا ۱ فنجان بنوشید که غم و اندوه و افسردگی را برطرف می کند.
۲) ریحان گیاهی نشاط آور است. دم کرده ی ۵۰ گرم ریحان که شیرین شده باشد پس از هر غذا برای معالجه ی سردردهای یک طرفه (
میگرن ) و سردردهای عصبی مفید است . حتی استنشاق بوی ریحان له کرده سردردهای ناشی از سفر را برطرف می کند.
۳) دم کرده ی ۵۰ گرم ریحان که با
عسل شیرین شده باشد برای برطرف کردن گلودرد و آنژین مؤثر است. برای درمان آسم نیز می توان جوشانده ی غلیظی از ریحان تهیه کرد و روزی چند مرتبه دهان را با آن شستشو داد. جوشانده ی سرد آن نیز تب بر است. پس در بیماری های تورمی گلو و سرما خوردگی حتماً از ریحان استفاده کنید.
۴) دانه ی ریحان نیز به علت داشتن لعاب فراوان نرم کننده است و در رفع ورم
کلیه و ترشحات زنانگی مفید است.
۵) ریحان ضد دل پیچه است ، پس چه خوب است افرادی که دستگاه گوارش حساس دارند و سریع نفخ می کنند با غذا ریحان مصرف کنند.
۶) ریحان در درمان اسهال هم مؤثر است . خوردن تخم بو داده ی ریحان برای درمان اسهال اثر شفا بخش دارد.
۷) جوشانده ی ریحان گرفتگی دستگاه گوارش را رفع می کند و ضد تهوع و استفراغ است.
۸) اسانس ریحان که بازیلیک نام دارد ، بسیار معطر و ضدعفونی کننده ی دستگاه گوارش است و بوی
سیر و پیاز را از دهان می برد. به همین دلیل یک پای ثابت نان و کباب، ریحان تازه است.
۹) ریحان میکروب اسهال و وبا را می کشد و بوی آن پشه و مگس را فراری می دهد . ریحان را در باغچه ی منزل خود بکارید تا به این ترتیب با حشرات مزاحم مبارزه کنید.
۱۰) به نظر می رسد که دانه ی ریحان برای رفع اثر زهر مارگزیدگی ، هم بصورت خوراکی و هم اگر به روی محل زخم گذاشته شود، مؤثر است. عقیده ای هم وجود دارد که ریحان می تواند زگیل را درمان کند.

در حدیث است که امام صادق ( ع ) فرمود: ریحان سبزی پیامبران است و بدانید که هشت خاصیت در آن وجود دارد:
۱- غذا را گوارا می کند.
۲- منفذها را باز می کند.
۳ و ۴- دهان و باد گلو را
خوشبو می سازد.
۵- اشتها را به غذا افزایش می دهد.
۶- مرض را از بین می برد.
۷- شخص را از بیماری جذام ایمن می گرداند.
۸- وقتی ریحان در شکم آدمی قرار گیرد، همه ی امراض را ریشه کن می سازد.
در حدیث دیگر، امام کاظم ( ع ) فرمود : ریحان مرض
سل را از بین می برد.

رفع بی ‌اشتهایی، درمان اسهال، نفخ و زخم معده از خواص برجسته چای معطر ریحان است.
ریحان گیاهی است معطر که ارتفاع آن به ۲۰ تا ۶۰ سانتی ‌متر می ‌رسد.
برگ ‌های این گیاه، بیضی شکل و ساقه آن دارای کرک است و گل ‌های آن، به رنگ سفید یا مایل به قرمز است.
در بسیاری از نقاط برای تهیه غذا، از این گیاه معطر استفاده ‌های فراوانی می ‌شود.
بهترین شرایط آب و هوایی برای این گیاه، آب و هوای گرم و آفتابی است.
ریحان سرشار از ویتامین K، آهن، کلسیم و دیگر مواد مغذی است و دارای خواص آرام‌ بخش، ادرارآور و ضدعفونی کننده می ‌باشد.
در اکثر نقاط دنیا، از ریحان برای درمان مشکلات شکمی و تنفسی استفاده می‌ شود.

یک یا ۲ قاشق ریحان خرد شده را درون یک فنجان آب جوش بریزید و چند دقیقه صبر کنید تا خوب دم بکشد و پس از هر وعده غذایی ۲ یا ۳ فنجان از آن را میل کنید.

* درمان دردهای روده ‌ای
* درمان نفخ و زخم معده
* رفع بی‌ اشتهایی
* درمان عفونت ‌های ادراری
* درمان اسهال
* رفع بی‌ خوابی
* به عنوان دهان ‌شویه برای رفع التهابات و زخم‌ های دهانی

زمان کاشت ریحان بعد از رفع خطر سرما و یخبندان می باشد.تکثیر به روشهای بذر،انتقال نشاء و قلمه می باشد. دانه ریحان باید از منبع معتبر فراهم شود تا دانه از نوع خوبی بدست بیاید.نسبت جوانه زدن دانه بالای ۸۰% است.محصولی که مستقیما” از دانه روئیده است به این صورت است که به تعداد ۱۰-۸ دانه در هر اینچ در بستر آماده شده می پاشیم و حدود۶ پوند دانه در هر هکتار لازم است.
یک دانه پاش کودی یا دانه پاش تجارتی دارای نسبت دانه پاشی مناسبی است.وقتی دانه پاشی مستقیم است،دانه پاشی زیاد باعث افزایش نسبت ۹۰-۸۰% جوانه زدن می شود.از نظر تجاری،دانه پاش، برای پاشیدن بذر مناسب است.بستر دانه ها باید مناسب باشد.باید زمین را به خوبی مسطح نموده،کلوخه ها را خرد کرده و محیطی یکنواخت ایجاد کنیم. در زمان کاشت بهتر است رطوبت در حد ظرفیت مزرعه باشد. جوانه زنی ۱۴-۸ روز انجام می شود.برای سرعت در جوانه زنی بهتر است که دما را بالا برده ۸۵-۷۰ درجه فارنهایت،ظرف۷-۵ روز جوانه می زنند. برای جلوگیری از ترک خوردن خاک می توان آن را با یک لایه خاک پوشاند و آن را با ورمی کولایت یا تورب مخلوط کرد و سطح خاک را مرطوب نگه داشت. رشد اولیّه، توام است و پس از اینکه چند برگ ظاهر شد،رشد افزایش می یابد.
بیشتر پرورش دهندگان ریحان را به صورت محصول سالانه برای ورود به بازار می کارند و از دانه پاشی مستقیم استفاده نمی کنند بلکه از نشاء استفاده می کنند.که در گلخانه در اواخر مارس تا اوایل آوریل برای کشت نشایی استفاده می شود و در استان های ساحلی یا آبرفتی و در اواسط آوریل تا اواسط می در نواحی کوهستانی رشد می کنند. نشاها تولید آسانی دارند و رشدآنها۶-۴ هفته است.انتقال در مرحله ۴-۲ برگی حقیقی می باشد.مقاوم سازی در ماه می انجام می گیرد که ۲۴-۱۲ ساعت قبل ازانتقال ،در خزانه آبیاری می شود. شاخه دهی جانبی و رشد وقتی زیاد می شود که قد گیاه۱۲ سانتیمتر شود. تراکم مطلوب تا حدی مربوط به پایان استفاده است،وقتی استفاده می شود که، تجهیزات لازم برای کاشت و برداشت در اختیارمان باشد. در مورد کشت هایدروپونیک در سیستم NFT با کانالهای۸-۷ سانتیمتری نتیجه موفقی د رپی خواهد داشت.همچنین کاشت در پشم سنگ،اسکوریاو ترکیب ماسه و پیت موفقیت آمیز بوده است. در این روش بذور ریحان را با کاشت در محیط پرلیت یا مکعب های پشم سنگ مخصوص تکثیر تحت تاثیر دمای ۲۱ درجه سانتیگراد ظرف ۷-۴ روز جوانه می زنند که نشا های تولیدی را می توان به فاصله ۲۰ سانتیمتر از یکدیگر در اوایل بهار،در بستر های اصلی کشت کرد. مشکل NFT این است که سیستم ریشه ای حجیم در ریحان می تواند پس از مدتی کانالهای NFT را مسدود کند. در این مورد برای پرورش ریحان احتیاج به وجود داربستهای نگه دارنده داریم. عمق کشت به صورت سطحی است و حدود یک چهارم اینچ می باشد. ردیفها به فاصله ۹۰-۶۰ سانتیمتر از هم قرار دارندو فضای هر گیاه۱۵ سانتیمتر است. ریحان دربستر های بالا و به انداز?۳۰ سانتیمتر کشت می شود. فاصله میان بستر متناسب با تجهیزات پرورش دهنده و معمولا” ۳۶-۲۴ سانتیمتر می باشد. واریته های بزرگ متناسب با شرایط آب و هوایی،نوع گیاه ،کارهای پرورشی و مدیریتی کشت می شوند. تولید کنندگان بزرگ روغن را از ۳۵۰۰۰ تا۳۰۰۰۰ گیاه در جریب می گیرند.
ریحان می تواند در ارتفاعات ۲۵۰ متری از می تا اکتبر رشد کند. بسته به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بین ۶۰-۴۰ سانتیمتر رشد می نماید. در کشت باز دور? رویشی ریحان بین ۱۸۰-۱۷۰ روز می باشد و مرسوم است که چندین چین در این مدت انجام می گیرد . در گلخانه دور? رویشی حدود ۴۵ روز طول می کشد ودر این زمان گیاه با ریشه از زمین در آورده و عرضه می گردد. ریحان پروانه ها و حشرات باغ را تحریک می کند و این رشد در گیاهان همراه و گوجه های مخصوص و فلفلها را تحریک می کند.و دافع پروانه سفید است. ۷ روز بعد از کشت بذور،دور گیاهک را با محلول ۲ در ۱۰۰۰ کاپتان یا بنومیل به اضافه ۲ در ۱۰۰۰ دیازینون سمپاشی شود و این عمل را ۲ بار به فاصله۷ روز تکرار کنید. سم را طوری بپاشید که طوقه گیاه و خاک اطراف بوته به محلول سمی آغشته شود.

خاک شن سبک یا لوم سیلتی،زهکش مناسب(در بهار زود گرم می شوند) و تهویه باید به خوبی انجام گیرد. pH متوسط ۵/۷ -۶ ولی pH مطلوب، ۴/۶میباشد. غالب خاکهای مناطق مرکزی ایران قلیایی می باشند.برای تعدیل و کاهش به سمت خنثی و اسیدی، بایستی قبل از کشت به خاک گوگرد اضافه شود.
برای کم کردن pH خاکهای قلیایی از کود سولفات آمونیوم و برای بالا بردن pH خاک اسیدی از نیترات کلسیم استفاده می شود. Ec متوسط و حدود ۵/۲-۴ دسی زیمنس بر متر را می پسندد. بهتر است ضد عفونی شود.که ،ضد عفونی به وسیله مواد شیمیایی بایستی بستر شخم خورده و مسطح شود و دارای رطوبت در حد گاورو باشد.(حداقل عمق ۲۵ سانتیمتری خاک دارای این رطوبت باشد).

دماوقتی که خطر یخبندان گذشته باشد.بهتر است برای جوانه زنی دما ۸۵- ۷۰درجه فارنهایت باشد.ولی کلا” در رنج دمایی ۳۰-۱۰ درجه سانتیگراد می توانند رشد کنند ولی دمای مطلوب ۲۴-۲۰ درجه سانتیگراد می باشد. در اثرافزایش دما به بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد علاوه بر توقف رشد بوته،کنار برگها با سوختگی مواجه می شود. در روزهای روشن و آفتابی درجه حرارت بیشتری در مقایسه با روزهای ابری و بارانی لازم می باشد. دامنه حرارتی مناسب برای رشد گیاهان حدی است که در آن فتوسنتز به میزان بالاو تنفس متعادل باشد.دقت شود که دمای بالا همراه رطوبت بالا، باعث ایجاد مشکلات خسارتی می شود.

به رطوبت مستمر احتیاج دارد.کلا” با بارندگی ۶/۰-۲/۴ متر درسال رشد می کند.از بدو سبز شدن بذر تابرداشت به ۵۵۰-۵۰۰ میلیمتر آب احتیاج دارد.
ریحان در هر مرحله از رشد نسبت به استرس آب مقاوم نیست.آبیاری منظم در این محصول لازم می باشد.می توان ازآبیاری قطره ای یاغرقابی استفاده کرد.
Ec آب بر اساس میکروموز کمتر از ۷۵۰ بسیار خوب و بین ۱۵۰۰-۷۵۰ قابل استفاده می باشد.
برای تولید هر گرم ماد? خشک در سبزی های برگی ۲۵۰۰ گرم آب مصرف می شود.
دمای مطلوب هنگام آبیاری بهتر است۲۰-۱۵ درجه سانتیگراد باشد چونکه در دماهای پائین آب باعث وارد آمدن شوک به گیاه و همچنین بروز برخی بیماری ها می شود.آبیاری نباید در ساعات گرم روز انجام شود.هنگام صبح زود یا غروب مناسب می باشد.
رطوبت زیاد از حد باعث رشد بیماری ها،کاهش تبخیر برگ و کاهش جذب مواد غذایی محلول توسط ریشه می شود.تهویه باید صورت بگیرد.در زمستان با بالا بردن دما تا ۲۸ درجه سانتیگراد و باز نگه داشتن برخی منافذ، رطوبت اضافی را کاهش دهید.همچنین در رطوبتهای پائین میزان تولید کاهش می یابد و طغیان آفات و کنه را خواهیم داشت.بهترین رطوبت ۷۰-۵۵% می با شد.

۱-فقط بخشی از خاک که مورد نیاز است مرطوب و آبیاری می گردد.
۲-با کنترل رطوبت،آفات و امراض کمتر می شوند.
۳-در زمینهای کمی شور به عنوان آبشویی عمل می کند.
۴-کاهش میزان مصرف آب.
۵-کود و سموم محلول را می توان از طریق آبیاری انجام داد.

۱-هزینه بر.
۲-گرفتگی لوله ها(حل:اسیدسولفوریک رقیق).

آفتاب پسند،زیر نور آفتاب کامل و در طول روز رشد بیشتری دارد.با آنکه برخی مواقع به علت تابش آفتاب شدید در تابستان نیازمند سایه است،اما کلا” به مقدار نور کافی احتیاج دارد.جزء گیاهان طول روز بلند است.درطول روز بلند به دلیل افزایش ساعات تابش نور و در نتیجه غذا سازی بیشتر در گیاه، باعث افزایش تولید می گردد. شدّت نور باعث قطور شدن ساقه ها وکوتاه شدن میان گره ها و توسعه ریشه شده و کاهش نور از حد مورد نیاز به طویل شدن و نازک شدن ساقه،عدم توسعه ریشه و کاهش مقاومت گیاه می شود.در مورد فتوسنتز ،برای از بین بردن مشکل کمی نور طبیعی در زمستان و کم شدن رشد گیاهان، از نور مصنوعی اضافی ،از لامپهای جیوه ای و یا مهتابی استفاده می کنند که مجموعه دو لامپ مهتابی و معمولی را استفاده می کنند.طیفی مشابه طیف خورشید ایجاد می کند.

برای تولید ریحان تازه،استفاده از مالچ بسیار توصیه شده است.
ریحان نیاز به رطوبت کافی خاک در فصل رشد دارد تا کیفیت محصول حفظ شود.ممکن است زمین با مواد آلی میان ردیف ها پوشانده شود و به کنترل علف هرز و رطوبت می پردازد.زمین دارای مالچ باعث کاهش مقدار پاشیدن خاک روی برگها می شود و این می تواند باعث تسهیل شستن برگها در زمان برداشت و کاهش وقوع بیماری شود.افزایش محصول توسط استفاده از مالچ سیاه ،پلی اتیلن و مواد آلی حاصل می شود.استفاده از پوست سخت و کاه مناسب است.

کوددهی متوسط است.کود زیاد باعث تغییر مزه می شود.کوددهی بستگی به محصول قبلی و کوددهی جدید به خاک دارد.استفاده ازآزمایشگاه خاک برای تعیین مقدار ماد? موجود در خاک لازم است.کوددهی بیش از حد کیفیت ریحان را در زمان برداشت می کاهد و باعث افزایش مقدار نمک محلول در خاک و رسیدن آن به سطوح نا مطلوب می شود.گیاهانی که بانیتروژن زیاد کوددهی شده اند اغلب در اتاقهای سرد پس از برداشت به رنگ سیاه در می آیند.بهترین نوع کود شیمیایی کود های قابل حل در آب است کع به نسبت دارای ازت،فسفر،پتاس و سایر مواد معدنی کم مصرف می باشد.
نسبت های کوددهی قبل از کشت به میزان ۱۲۰-۱۲۰-۱۲۰ پوند در هر جریب.K2O، P2O5وN داده می شود.(خاکهایی که این مواد را به مقدا رکمی دارند.)کود می تواند پراکنده و یا زیر خاک برود.pH.ریحان وقتی ۵/۷-۶ است رشد خوبی دارد.ممکن است نیتروژن بلافاصله پس از اوّلین بر داشت به ۳۰-۲۰ پوند برسد.اگر بیش از یک بار برداشت شود،پس از اوّلین یا دوّمین برداشت بهتر است از ۳۰-۱۵ پوند نیتروژن در هر هکتار استفاده کرد.آزمایش در ایندیانا نشان داد که منابع آمونیوم برای نیتروژن می تواند باعث کاهش مقدار دمبرگ و ساقه می شود و حجم را برای روغن گیری می کاهد (در مقایسه با منبع نیتروژنی نیترات). پرورش دهندگان که ریحان را در خاک آلی می کارند باید از راهنمایی های فدرال یا ایالات برای تولید مواد استفاده کنند.اگر حس کردید که کمبود عناصر غذایی در گیاه وجود دارد به محلول پاشی با کودهای مایع اقدام کنید.

بادهای شدیدباعث رسیدن صدمه به برگها و از بین رفتن رطوبت در زمین می شود.استفاده ازبادشکن در زمانی که باد شدید است لازم و مفید است.

ریحان گیاهی معطر و بادشکن است. اگر چه بیشتر به عنوان سبزی خوردن یا طعم دهنده به غذا، مورد استفاده قرار می گیرد ولی خواص درمانی خاصی هم دارد که از آن جمله :
۱) ریحان آرامش دهنده ی اعصاب است و برای درمان سردردهای عصبی بسیار مؤثر است. اگر ۲۰ تا ۵۰ گرم ساقه ی ریحان که دارای برگ و گل است را در یک لیتر آب جوش بریزید و ۱۲ دقیقه دم کنید . سپس آن را صاف و شیرین نمایید و پس از هر غذا ۱ فنجان بنوشید که غم و اندوه و افسردگی را برطرف می کند.
۲) ریحان گیاهی نشاط آور است. دم کرده ی ۵۰ گرم ریحان که شیرین شده باشد پس از هر غذا برای معالجه ی سردردهای یک طرفه (
میگرن ) و سردردهای عصبی مفید است . حتی استنشاق بوی ریحان له کرده سردردهای ناشی از سفر را برطرف می کند.۳) دم کرده ی ۵۰ گرم ریحان که با
عسل شیرین شده باشد برای برطرف کردن گلودرد و آنژین مؤثر است. برای درمان آسم نیز می توان جوشانده ی غلیظی از ریحان تهیه کرد و روزی چند مرتبه دهان را با آن شستشو داد. جوشانده ی سرد آن نیز تب بر است. پس در بیماری های تورمی گلو و سرما خوردگی حتماً از ریحان استفاده کنید. ۴) دانه ی ریحان نیز به علت داشتن لعاب فراوان نرم کننده است و در رفع ورم
کلیه و ترشحات زنانگی مفید است. ۵) ریحان ضد دل پیچه است ، پس چه خوب است افرادی که دستگاه گوارش حساس دارند و سریع نفخ می کنند با غذا ریحان مصرف کنند.
۶) ریحان در درمان اسهال هم مؤثر است . خوردن تخم بو داده ی ریحان برای درمان اسهال اثر شفا بخش دارد.
۷) جوشانده ی ریحان گرفتگی دستگاه گوارش را رفع می کند و ضد تهوع و استفراغ است.
۸) اسانس ریحان که بازیلیک نام دارد ، بسیار معطر و ضدعفونی کننده ی دستگاه گوارش است و بوی
سیر و پیاز را از دهان می برد. به همین دلیل یک پای ثابت نان و کباب، ریحان تازه است. ۹) ریحان میکروب اسهال و
وبا را می کشد و بوی آن پشه و مگس را فراری می دهد . ریحان را در باغچه ی منزل خود بکارید تا به این ترتیب با حشرات مزاحم مبارزه کنید. ۱۰) به نظر می رسد که دانه ی ریحان برای رفع اثر زهر مارگزیدگی ، هم بصورت خوراکی و هم اگر به روی محل زخم گذاشته شود، مؤثر است. عقیده ای هم وجود دارد که ریحان می تواند زگیل را درمان کند.
از برگهای گیاه ریحان در آشپزی بسیاری از کشورهای دنیا استفاده می شود. این برگها به صورت تازه، چاشنی غذا و یا به عنوان ادویه مورد استفاده قرار می گیرد. بذرهای ریحان در آب متورم شده و لایه ای ژلاتینی دور آن را احاطه می کند. در بسیاری از نوشیدنی ها و دسرهای آسیایی از بذر ریحان استفاده می شود.
ریحان گیاهی علفی و یکساله به ارتفاع ۳۰ تا ۱۳۰ سانتیمتر است. برگهای آن متقابل، سبز روشن و نازک است. گلها کوچک، سفید و در گل‌آذینهای خوشه ای قرار دارند. میوه ریحان از نوع فندقه است. وقتی یک ساقه گل می دهد، تولید برگ در آن ساقه متوقف و آن ساقه چوبی می شود. در این حالت میزان اسانس برگهای آن ساقه هم کم می شود. جهت جلوگیری از این حالت باید مرتبا از شاخه ها سربرداری شود. ممکن است واریته های مختلف ریحان عطر و طعم های مختلفی داشته باشند ولی شاخص ترین رایحه گیاه ریحان ناشی از یوگنول است که در همه واریته ها مشترک است. دیگر ترکیبات ریحان عبارتند از: سیترال، آنتول، کامفور، متیل کاویکول، سیترونلول، لینالول، pinene، ocimene، terpineol، linalyl acetate، fenchyl acetate، trans-ocimene و … . بر اساس ترکیبات شیمیایی موجود در ریحان آن را در ۴ گروه قرار می دهند: • فرانسوی: که مقدار فنل آن کمتر است. • Exotic :که بین ۴۰ تا ۸۰% متیل کاویکول دارد. • متیل سینامات: ۹۰% اتر • یوگنول
ریحان به سرما بسیار حساس است و بهترین رشد را در آب و هوای گرم و خشک دارد. گیاه ریحان به نور کامل آفتاب برای رشد نیاز دارد. برگهای زرد و کوچک در پایین ساقه نشان می دهد که گیاه در شرایط استرس قرار دارد. این استرس می تواند ناشی از کمبود رطوبت و یا حاصلخیزی پایین خاک باشد. گیاه ریحان به کود پتاسیم پاسخ رشدی خوبی می دهد و عملکرد اسانس آن هم افزایش مییابد.
ریحان دارای ترکیبی به نام (E)-beta-caryophyllene یا به اختصار(BCP) است که دارای خاصیت ضدالتهابی و ضد آرتروز است. مطالعات نشان می دهد که گیاه ریحان آنتی اکسیدانت، ضدویروس و ضد میکروب است. علاوه بر این نشان داده شده است که از ریحان می توان در درمان تومورهای سرطانی استفاده کرد. استراگول موجود در ریحان دارای خاصیت ضدسرطانی است که خاصیت ضد سرطانی این ماده بر روی موشها به اثبات رسیده است. با مطالعه بر روی موشها دیده شد که ریحان از تجمع پلاکتها و لخته شدن خون جلوگیری می کند. در طب سنتی هند از ریحان به عنوان داروی تکمیلی در درمان استرسها، آسم و دیابت استفاده می کردند. یک مطالعه نشان داد که ریحان ضدقارچ و دور کننده حشرات است. مطالعه دیگری در سال ۲۰۰۹ نشان داد که عصاره ریحان به شدت برای پشه ها سمی است.
از ریحان برای درمان دل درد، کاهش اشتها، نفخ، مشکلات کلیوی، سرماخوردگی، زگیل و عفونتها استفاده می شود. از این گیاه برای درمان جای نیش حشرات و مارگزیدگی هم استفاده می شود. برخی زنان از برگ ریحان برای افزایش جریان شیر پس از زایمان استفاده می کنند. ریحان منبع مناسبی برای تامین ویتامین c، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و آهن است
بیماری پوسیدگی ناشی از فوزاریوم می تواند به محصول ریحان آسیب بزند. پوسیدگی خاکستری ناشی از بوتریتیس نیز آسیب جدی به ریحان وارد می کند. اخیرا کپک پودری به یکی از مشکلات عمده در ریحان تبدیل شده است که عامل آن قارچی به نام Colletotrichum است. انگل سس از آفات مهم ریحان است که تنها راه مبارزه با آن حذف فیزیکی آن است
تکثیر گیاه ریحان در بهار و با استفاده از کشت بذر انجام می شود. بذرها معمولا سریع جوانه می زنند. در مناطقی که سرمای بهاره دارند از نشاکاری برای کاشت ریحان استفاده می کنند. در این مناطق وقتی خطر سرما رفع شد و گیاهان به اندازه ای رسیدند که در هنگام انتقال آسیب نبینند آنها را به زمین اصلی منتقل می کنند.
از آنجاییکه ریحان دارای استراگول است، مصرف بلند مدت آن می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. به خصوص مصرف روغن ریحان به صورت خوراکی توصیه نمی شود زیرا دارای مقادیر بالایی استراگول است.