هیدروپونیک

معرفی و نحوه کار برخی سیستم هاي هیدروپونیک

روش هیدروپونیک شناور

قدیمیترین روش کشت هیدروپونیک است که گیاهان در محیط کاملا مایع شناور بوده و محلول غذایی ساکن و درون ظرف میباشد این ظرف باید از مواد پلاستیک مات و غیر شفاف و یا یک سطل باشد. قسمت خارجی مخزن با رنگ سفید رنگ آمیزي میشود تا محلول غذایی داخل آن گرم نشود چون محلول غذایی ساکن و ثابت است و مقدار اکسیژن لازم جهت تنفس ریشه محدود است بنابراین جهت جلوگیري از خفگی ریشه که اصطلاحا هیپوکسی نامیده میشود باید مرتبا اکسیژن وارد محلول غذایی شود (معمولا هوارسانی بهصورت غیر پیوسته و نیم ساعت یا یک ساعت یکبار چند بار در روز انجام میشود) و از کمپرسور هوا یا پمپ اکواریوم استفاده میشود با این عمل از تجمع یونها در یک محل و ایجاد شیب یا گرادیان غلظت یونها در محلول غذایی نیز جلوگیري میشود. حجم و مقدار محلول غذایی مورد استفاده در هر مخزن یا ظرف کاشت به اندازه و نوع گیاه بستگی دارد اما معمولا ۱ تا ۱/۵ لیتر در مراحل اول رشد گیاه و ۱۰ لیتر و بیشتر در دوره میوهدهی و رسیدگی میوه است. براي جبران آب از دست رفته از طریق، تعرق از محلولغذایی آب خالص اضافه می شود زمانی محلول غذایی تجدید می شود که K وNO3 به نصف مقدار اولیه رسیده باشد یا رنگ محلول غذایی تیره شود. این روش بیشتر در تحقیقات و براي محاسبه میزان مصرف آب و مواد غذایی و اثر عناصر مختلف بر رشد گیاه استفاده میشود. از طرفی می توان تغییرات سریع در ترکیبات مواد معدنی محیط غذایی به وجود آورده و کمبود یا سمیت و سایر عوارض عنصر مربوطه بررسی کرد. همچنین دسترسی به کل سیستم ریشه بدون خراب کردن آن جهت مطالعه امکان پذیر است. این روش براي کاشت گیاهانی نظیر کاهو و سایر سبزيهاي برگی قابل استفاده است در این روش گیاهان بر روي یک صفحه شناور از استیروفوم به ضخامت ۴ سانتی متر بهطوري که ریشههاي گیاهان آنها به داخل محلول غذایی آویزان شود کاشته میشود محلول غذایی در این سیستمها یا بهم زده میشود یا اینکه بهطور چرخشی به تانک مخزن بر میگردد. جهت انتقال گیاه به این سیستم ابتدا بذور را داخل جیفی پات کاشته و نشا ریشه دار را به لیوانها و محیط کشت شناور منتقل کرد و در اینجا نیازي به جدا نمودن خاك گلدان کوچک از نشاها نیست. گیاهان را می توان در لیوانهاي مشبک یا لیوانهاي از جنس فوم که حفرههایی در آن تعبیه شده قرار داد و روي صفحه استیروفوم که روي محلول غذایی قرار دارد گذاشت. استیروفوم را توسط چاقوي تیز یا دریل برقی با فواصل منظم بسته به نوع گیاه و حدود ۱۵×۳۰ سانتی متر سوراخ کرده به طوریکه ته لیوان حدود نیم سانتی متر در زیر فوم بیرون بیاید. البته در کشت سبزیجات برگی مانند کاهو گاهی نشا مستقیما در سوراخ قرار می گیرد و توسط نوارهاي ابري در سوراخ فوم محکم می شود. ظروف پلاستیکی یا فوم را میتوان پس از هر بار مصرف توسط وایتکس ۱۰ درصد یا هیپوکلرید سدیم تجاري ضد عفونی کرد و دوباره در کشت بعدي استفاده کرد.

این سیستم داراي معایبی نیز می باشد از جمله

۱- لوله هایی که هوارسانی داخل محلول را انجام میدهد به وسیله رسوب نمکها بسته میشود.
۲ – لازم است محلول غذایی بهطور منظم عوض شود تا کمبود مواد غذایی آن جبران شود.
۳ – چون گیاه درون محلول غذایی است و سوبسترایی نگهدارنده ریشه آن نمی باشد حتما نیاز به استفاده از قیم براي نگهداشتن گیاه است. این سیستم در تولید یک نوع کاهو ژاپنی به نام Mitsuba نیز استفاده می شود به این شکل که این کاهو روي صفحات پلی استیرن که خود روي محلول غذایی به عمق تقریبی ۲۰ سانتی متر شناور است کشت می شوند

سیستم ائروپونیک ( Aeroponics)

در این سیستم ریشه هاي گیاه نه با محیط مایع و نه با محیط جامد در تماس است بلکه تغذیه گیاه به طور دائم یا متناوب به واسطه یک مه و ابر غذایی ناشی از پودر شدن محلول غذایی در یک محفظه بسته انجام میشود این سیستم به سه شکل اجرا می شود در هر دو حالت اضافی محلول غذایی جمعآوري و چرخش میشود و سیستم بسته است. فضاي محیط ریشه همیشه اشباع از یک مه غذایی است که روي ریشهها نشسته و به صورت جویچههاي ریز روي ریشهها جاري می شود و عمل تغذیه ریشه انجام و اضافی آن جمع میشود در این سیستم بهترین نوع مواد رسانی انجام می شود و عمل پاشش مه بهصورت سیکلهاي یک ربعی یا نیم ساعته با یک مکث چند دقیقهاي در طی روز و شب (در شب قطع تناوب طولانیتر است) انجام میشود از این سیستم براي کاشت توتفرنگی، کاهو و بنفشه استفاده شده است. این سیستم براي مطالعه ریشه بسیار مناسب است چون سیستمهاي آبی باعث در هم رفتن و گره خوردن ریشهها میشود اما در این سیستم ریشهها به طور جداگانه قابل بررسی است. درصد سهم ریشه در مواد تازه و مرطوب گیاهان درآئروپونیک خیلی بالا است که البته حسن نیست زیرا تولید کل زیتوده خیلی ضعیف است و احتمالا ریشه را زیاد و قسمت هوایی را کم میکند. در این سیستم ریشهها کم انشعاب و کلفت میباشند و سلولهایی پارانشیم پوست افزایش یافته، قطر ریشه افزایش مییابد.

معایب این سیستم شامل

هیچگونه توقفی در اسپري کردن نباید ایجاد شود چون محدودیت آب و محلول غذایی که در اختیار ریشه قرار می گیرد زیاد است و توقف در اسپري شدن باعث شوك شدید به گیاه میشود. این سیستم نیاز به تخصص بالایی دارد و در بعضی از این سیستمها براي دسترسی مستمر بخشی از ریشه به آب یک منبع کوچک داراي آب در ظرف ریشه تعبیه میشود و فقط ترکیب محلول غذایی بر اساس زمان و دفعات خاص اسپري میشود.

سیستم محلول غذایی جریان و فروکش

این سیستم درگیاهان به طریقی کاشته می شوند که ریشه ها در یک عمق محلول ثابت قرار می گیرد و محلول غذایی ۳ تا ۴ بار در طی روز تخلیه می شود تا امکان تنفس ریشه فراهم شود به این روش زهکشی و غرقاب نیز گفته می شود معمولا یک زمان سنج اتوماتیک به پمپ غوطه ور در مخزن وصل است و محلول غذایی را تزریق می کند و وقتی خاموش می شود محلول غذایی در اثر نیروي گرانش تخلیه می شود این روش می تواند به صورت سینی هاي لبه دار یا گلدان هاي حاوي پشم سنگ گرانولی (راکوول) حاوي گیاه باشد که پر و خالی از محلول می شود

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا