خار مغیلان – فواید استفاده از خارمغیلان چیست ؟

اعراب به من ( خارمغیلان) امغيلان (ام غيلان) يعنی مادر غولان می گویند و فارسی بانان مرا مغیلان خطاب می کنند، و در بلوچستان به من خور می گویند. من دارای انواع مختلف بوده و در خانواده اقاقیا قرار دارم، کلمه اقاقيا معرب آکاسیا می باشد و چنانچه گل اقاقیا در معرفی خود گفت، این گل را از آمریکا آورده اند و نمونه های وحشی آن نیز دارای خار بوده که در اثر پرورش از بین رفته است. ولی قبل از آنکه امریکا کشف شود، لغت اقاقيا و آکاسیا به این خانواده گفته می شد.

از تمام گونه های مختلف ما صمغی به دست می آید که به آن صمغ عربی می گویند و بهترین صمغ عربی از خارمغیلان معمولی گرفته می شود. میوه من نیامی بوده و در هر غلاف سه تا پنج دانه خاکستری وجود دارد، نوشیدن عرق گل من جهت رفع خفقان و دلهره و تقویت اعصاب نافع است.

خوردن برگ درخت من جهت بند آمدن اسهال و ماليدن آن جهت تقویت اعضا و عضلات بی حس سودمند است، و چنانچه برگ نورسته درخت مرا يك شب در آب خیسانده و صبح صاف نموده بیاشامند، جهت زخم مجاری ادرار و جلو گیری از سوزش آن مفید است.

خوردن گرد کوبیده گلبرك خارمغیلان

پوست صمغ خارمغیلان که به مقدار مساوی با هم مخلوط کرده باشند، از احتلام جلوگیری می کند و برای این کار بایستی چند روز پی در پی، هر روز يك گرم از این مخلوط را صبح ناشتا خورد. این دستور برای قطع ترشحات رحم نیز مفید است. خوردن برگ نورسته من با کمی زیره و يك عدد گل انار ناشکفته نیز جهت امراض فوق مفيد است. ضماد برگ تازه من جهت التیام زخم و فروکش کردن ورم سود فراوان دارد.

داروسازان سنتی ایران در گذشته غلاف میوه مرا شکافته و دانه آن را برداشته و آن غلاف را از طرف داخل به پارچه ای می مالیدند تا آن پارچه به صورت مشمع در می آمد و با آن پستان بند درست می کرند. این سینه بند برای بانوانی که پستان آنها آویخته بود، نتیجه عالی داشت. پوست ساقه و شاخه های من جهت قطع خون جراحات نافع می باشد، و برای این کار سابقا از آن روغن درست می کردند که معروف به روغن «شیخ صنعان» بود. دستور ساختن این روغن در قرابادین داده شده است.

پوست، برگ و میوه درخت من دارای مقدار زیادی جوهر مازو بوده و به همین جهت در دباغی از آن استفاده می کنند، و مالیدن پوست درخت من به دندان و مسواك کردن با آن جهت محکم کردن لثه ها نتیجه خوب دارد، از گونه های دیگر خارمغیلان نیز می توان برای گرفتن صمغ و تداوی استفاده کرد، مهمترین آنها عبارتند از اقاقیای عربی که در نواحی مختلف بلوچستان و جزایر خلیج فارس روییده و به زبان محلی به آن، پیور و کیکر می گویند. در بلوچستان گونه های دیگری نیز از خارمغیلان دیده می شود که اسامی محلی آنها عبارت است از چگر، پالوم، پلوزا، و فولب.

در شاخه های انواع خارمغیلان و اقاقیا در اثر گزش حشرات، یا برخورد با هم شکافهایی ایجاد می شود که به تدریج از آنها صمغ عربی تراوش می گردد. ولی برای بدست آوردن محصول بیشتر بایستی در اواخر آبان ماه پس از یک بارندگی با تیغ های مخصوص قسمتی از پوست را بدون آنکه آسیبی به مغز آن برسد برداشت تا کم کم صمغ تراوش کرده، و پس از يك ماه آنرا جمع نمایند.

بهترین نوع صمغ عربی به رنگ سفید یا کمی زرد است و صمغ های قرمز خریدار زیادی ندارند. صمغ عربی دارای آب، مواد قندی، کمی تانن وچهار دیاستاز است. صمغ عربی نرم کننده بوده و سینه را نرم می کند و ورم را فرو می نشاند.