من یادم میا وقتی بچه بودیم در باغ پدر بزرگم برکی در کنار خانه قدیمی که در اون پر بود از گل نیلوفر بارنگ های سفید زرد و من هروقت به انجا میرفتم به این فکر بودم که چه طور این گل ها در اب زنده هستن و بعد ها فهمیدم که در این میان خانواده بزرگ گیاهان ابزی هم هست که ما بی خبریم
گل درشت سفید مردابی برگ گرد گیاهی است دارای گلهای سفید و پرپر بشکل فنجان در میآید. هر گل آن حدود ۱۰ سانتیمتر میرسد. برگهای آن بصورت گرد قلبی شکل و بزرگ در سطح آب گسترده شده است.
واریته های زیادی دارد N. helvola N. James Brydon N. Peltata
خاک برگ (اسیدی زیاد) این گیاه میتواند در داخل آب زندگی کند.
آبیاری همیشه مرطوب دما بین ۴ تا ۲۸ درجه سانتیگراد به سایه آفتاب آفتاب نیاز دارد.
تقسیم ریزومها یا ساقه های زیر زمینی (ریشه های گوشتی) کاشت بذر در بعضی ارقام آن
جهت استفاده در حوضچه های آبی، برکه ها، مردابها
بعضی از گونه های آن مقاوم به سرما میباشند و در عمق کم در یک خاک قوی اسیدی کاشته میشوند. یا با گلدان و یا با سبد زیر آب گذاشته میشود
گیاه آبزی نیلوفر آبیِ سفید
نام علمی: Nymphaea alba
نام انگلیسی: White Lotus
خانواده: نیلوفرآبیان (Nymphaeaceae)
پیش از پرداختن به نیلوفرآبی سفید، در مقدمه مختصری به گیاهان متعلق به جنس Nymphaea که در زبان فارسی به آنها نیلوفرآبی گفته می شود می پردازیم. این گیاهان از نظر مقاومت به سرما به دو دسته تقسیم میشوند: نیلوفرآبیان مقاوم به سرما و نیلوفرآبیان استوایی. نیلوفرآبیان مقاوم به سرما گیاهان خزان کننده ای هستند که ساقه های زیرزمینی(ریزوم) آن ها در کف برکه ها حتی در مناطقی که سرمای هوا به منفی ۳۰ درجه هم میرسد زنده می مانند. البته به شرطی که ریزوم ها یخ نزنند.
گیاهانی همیشه سبز هستند (بعضی از آن ها که متعلق به آفریقا هستند در فصل خشک، برگ های خود را از دست داده و تا فصل بارش به خواب می روند) که معمولا سرمای آب را تا دمای ۱۸-۱۵درجه تحمل می کنند. این گیاهان را می توان در ماه های گرم به فضای بیرون آورد و با سر شدن هوا به گلخانه انتقال داد. امروزه ارقامی از این گیاهان استوایی را در آکواریوم های گیاهی می توان دید.
برگ های گروه اول دارای لایه مومی هستند تا در جریان های آبی به زیر آب نروند؛ در حالیکه برگ های گروه دوم غالبا ظریف تر هستند.
رنگ گل های گروه اول قرمز، گل بهی، سفید، زرد، نارنجی، هلویی و ذغالی است. رقم هایی نیز وجود دارند رنگشان در طی دوره گلدهی (۳ الی چهار روزه) تغییر می کند و نام سوسن آبی متلون (changeable water lilies) را بر آنها گذاشته اند؛ و گروه دوم علاوه بر این رنگ ها دو رنگ آبی و بنفش هم دارد.
گروه اول دارای ریزوم است و این ریزوم ها به صورت افقی رشد می کنند. دمبرگ ها هم از نقاط متفاوت ریزوم بیرون می آیند؛ ولی گروه دوم دارای پیاز هستند و پیاز ها عمودی رشد می کنند و دمبرگ ها از یک تاج مرکزی بیرون می آیند.
** در گروه دوم شکل گل ها به صورت ستاره ای هم دیده می شود.
این نیلوفر آبی زیبا با گل هایی به رنگ سفید، گیاهی چند ساله و خزان پذیر است و جزء گروه مقاوم به سرما است. این گونه اغلب در نقاط مردابی و باتلاق های آبدار و گاهی در کنار دریاچه ها در استان های گیلان، مازندران، کردستان، کرمانشاه و خوزستان می روید.
بیخ ساقه افقی، پوشیده با بقایای دمبرگ های برگ های افتاده، گوشواره ها چشمگیر، سرنیزه ای، برگ ها قلبی-تخم مرغی، گاهی دایره ای و در گیاهان جوان کم و بیش قرمز، به قطر ۳۰-۱۰ سانتیمتر است.
گل ها با عطر ملایم به قطر ۲۱-۱۰ سانتیمتر است. گلبرگ ها متعدد و به رنگ غالبا سفید است. بر خلاف اسم آن ارقام مختلف از این گونه وجود دارد که رنگ های صورتی و قرمز دارد مثل رقم rubra.
نیلورآبی سفید در آب هایی با عمق ۱۵۰-۳۰ سانتیمتر رشد می کند و برگ های آن در دایره ای به قطر ۱۵۰ تا سانتیمتر هم پراکنده شود.
گل ها و ساقه زیر زمینی آن از قدیم به عنوان دارو مصرف می شده.
لازم نیست نیلوفر آبی حتما در برکه کاشته شود، حوضی کوچک و حتی گلدانی بزرگ که عمقی در حدود ۶۰ سانتیمتر هم داشته باشد، کفایت می کند و می تواند برکه کوچک نیلوفر باشد.
گلدانی به عمق ۳۰ سانتیمتر و قطری در حدود ۴۵سانتیمتر تهیه کنید و دو سوم آن را از پیت ماس یا در صورت نبود از خاک لومی سنگین پر کنید. خاک باید غرقابی شود.
ساقه زیرزمینی نیلوفرآبی را نزدیک دهانه گلدان بکارید. ریزوم را با زاویه ۴۵ درجه رو به مرکز گلدان قرار دهید بطوری که جوانه ها رو به سمت بالا باشد و آن را بخوبی زیر خاک بپوشانید تا جایی که فقط نوک آن بیرون بماند.
سطح خاک را تا ۱٫۵ سانتیمتر با سنگریزه بپوشانید تا از پراکنده شدن خاک توسط آب در گلدان جلوگیری شود.
برای کوددهی از قرص های مخصوص نیلوفر که می توان از فروشگاه های آکواریوم گیاهی تهیه کرد استفاده کنید و در خاکی که نیلوفر به تازگی در آن کاشته شده یک عدد قرص کود فرو کنید و تا پایان تابستان هر ماه این کار را تکرار نمایید.
گلدان را در آب برکه یا حوض یا گلدان بزرگ پر از آب بگذارید و آن را تا حدود ۱۸ سانتیمتر از سطح، در آب فرو کنید. با رشد نیلوفر به تدریج گلدان را بیشتر و بیشتر و نهایتا تا عمق حدود ۳۵ تا ۵۵ سانتیمتر در آب فرو کنید.
با رسیدن درجه حرارت آب به ۱۰ درجه هر زمان که بخواهید می توانید گلدان نیلوفر را در آب بگذارید. هرگاه سرمای زمستان به حدی برسد که آب(حوض) برکه یخ بزند موقع خارج کردن نیلوفر از آب فرا رسیده است. در صورتی که برکه بقدری عمیق یا آب آن بقدری گرم است که نیلوفر یخ نمی زند الزامی به انجام این کار نیست و می توان نیلوفر را همچنان در آب نگهداری کرد.
در صورت خارج کردن گیاه، آن را با گلدان خارج کنید و برگ های مرده آن را بچینید. گیاه و گلدانش را در پاکت پلاستیکی کاملا بپوشانید و در جایی خنک با دمای ۲ الی ۱۰ درجه قرار بدهید.
نیلوفرآبی با تقسیم ریزوم آن امکان پذیر است
آب از نظر تزیین باغ ها و پرورش و تغذیه گل ها وظیفه مهمی را در گل کاری و کشاورزی ایفا می کند. وجود یک استخر در باغ های بزرگ، نه تنها از لحاظ تسهیل در آبیاری و مرطوب کردن هوای محیط اهمیت دارد، بلکه برای کاشتن بعضی از گیاهان آبی که فقط در محیط آبی رشد می کنند (مانند نیلوفر آبی) جای مناسبی است. در استخرهایی که زیر هوای باز ساخته شده اند و خورشید هم به خوبی به آن می تابد، می توان به کاشت نیلوفر آبی اقدام کرد. این گیاه با برگ های پهن و گرد خود و گل های زیبایی که دارد منظره استخر را بسیار زیبا می کند. استخر باید طوری ساخته شود که همیشه پر از آب باشد و سطح آب هم مطابق با سطح باغ باشد.
اگر استخر در زمین های رسی و خاک های سخت حفر شود می توان بدون هزینه زیاد آن را پر کرد ولی در خاک های دیگر که آب را می کشد باید کف و دیوار استخر را با ماسه و آهک یا به وسیله سیمان بسازند و البته بهترین نوع استخر آن است که بدنه و کف آن را با سیمان می سازند.
برای کاشت گل های آب زی باید در کف استخر تپه کوچکی از خاک که ۴۰ سانتی متر ضخامت داشته و ۷۵ سانتی متروسعت آن باشد از مخلوط خاک مرغوب با خاک برگ و کود گاو درست کنند و بعد گل ها را در این تپه کاشته و برای آن که جریان آب در موقع ریختن آب در استخر آن را از بین نبرد بهتر ایت اطراف آن را با ریشه چمن خوب پوشانده و بعد استخر را پر کرد
اگر استخر پر از آب باشد و نمی توان آن را خالی کرد می توان گل را در یک سبد چوبی با ضخامت و وسعتی که گفته شد قرار داد و سبد را پر از خاک کرده و آن را به کمک طنابی به هر نقطه از استخر فرو برد. این کار جا به جا کردن گل یا زیاد کردن آن را راحت می کند، زیرا هر موقع که بخواهند می توانند سبد را استخر بیرون آورده و مجددا آن را وارد استخر کنند.
برای این که بتوان در استخر انواع دیگری از گیاهان آبی را کاشت باید کف استخر را طوری بسازند که در یک سطح نباشد، بلکه در بعضی نقاط عمق آن کمتر و در بعضی نقاط عمق آن بیشتر باشد. زیرا نیلوفر آبی در عمق بیشتری رشد می کند ، در صورتی که زنبق آبی در ۱۰ سانتی متر هم رشد می کند. روی حاشیه استخر هم می توان گیاهان مردابی مثل همیشه بهار آبی و زنبق ژاپنی کاشت.
در باغ هایی که قرینه سازی مورد توجه باشد می توان به جای استخر، حوض های کوچکتر با اشکال مختلف و زیبا ساخت. عمق این حوض ها چون کمتر است می توان در آن ها بعضی گیاهان آبی را که در موقع سرما احتیاج به نگهداری آن ها در گلخانه هست کاشت، اما اگر عمق حوضی از ۵۰ سانتی متر بیشتر باشد که در زمستان یخ به زیر آب صدمه نزند ممکن است گل ها را در زمستان هم در حوض باقی بگذارند.
گیاهان آبی را مانند سایر گیاهان در بهار می کارند. یک نوع از نیلوفر آبی را هم می توان در اواسط تابستان به خوبی جا به جا کرد. تمام گیاهان آبی از دسته گیاهانی هستند که ساقه و برگ آن ها در زمستان خشک می شود و بهار دوباره سبز می شوند به همین دلیل زمستان می توان آن ها را دوباره از آب بیرون آورد.
گیاهان آبزی در اعماق مختلف برکه ها و دریاچه ها زندگی می کنند. برخی از این گیاهان در عمق نیم متر یا بیشتر و بعضی دیگر در سطح آب رشد و نمو می کنند. غالب این گیاهان دارای گلهای بسیار زیبا بوده و در صورت مساعد بودن شرایط رشد، به سرعت سطح آب را می پوشانند. در محیط های مصنوعی با ایجاد برکه در فضای سبز و استفاده از چند گونه آبزی می توان محیط را زیباتر و جذاب تر نمود.
ایجاد برکه با حفر گودالی به عمق ۶۰ سانتیمتر به شکل های مختلف و استفاده از پلاستیک برای پوشاندن کف آن نیز امکان پذیر می باشد. در زمستان هم باید شرایط پوشش محیط برکه را فراهم نمود.
