خصوصیات گیاهشناسی
درخت “اردوج” یا “سرو کوهی یونانی” یکی از درختان جنس سرو کوهی یا اُرس و از خانواده سروها می باشد. این درختان در سراسر شرق مدیترانه، از یونان و جنوب بلغارستان تا ترکیه، سوریه و لبنان و کوه های قفقاز یافت می شوند. زیرگونه ی Juniperus excelsa subsp. Polycarpos یکی از زیرگونه های این گیاه بوده که به عنوان سرو کوهی ایرانی شناخته می شود و در رشته کوه های البرز و کوه های دیگر در شرق ایران تا شمال شرق پاکستان می روید. اردوج درخت یا درختچه ای بزرگ است که تا حدود ۶ تا ۲۰ متر طول (به ندرت تا ۲۵ متر طول) می تواند رشد کند. این درخت، تنه ای به قطر دو متر دارد و دارای تاجی مخروطی و پهن تا گرد یا نامنظم دارد. برگ های آنها به دو صورت وجود دارند. برگ ها در گیاهان نونهال، سوزنی شکل و به طول ۸ تا ۱۰ میلیمتر است. ولی در گیاهان بالغ و مسن تر، فلس مانند و به طول حدود ۰٫۶ تا ۳ میلیمتر مشاهده می شوند. این گیاه دوپایه بوده و درختان نر و ماده به صورت جدا از هم وجود دارند. اما در برخی موارد، درختانی که هر دو جنس نر و ماده را تولید کنند نیز مشاهده شده اند. میوه یا مخروط های این گیاه سته ای شکل، به قطر ۶ تا ۱۱ میلیمتر، به رنگ آبی مایل به مشکی با جوانه ای مومی و مایل به سفید بوده و دارای ۳ تا ۶ بذر می باشد. این میوه ها پس از ۱۸ ماه بالغ می شوند. مخروط های نر حدود ۳ تا ۴ میلیمتر قطر داشته و گرده افشانی آنها در اوایل بهار صورت می گیرد. این درختان در برخی موارد با گونه ی Juniperus foetidissima اشتباه گرفته می شوند. وجه تمایز آنها در این است که در اردوج، شاخه ها بلند و باریک به قطر ۰٫۷ تا ۱٫۳ میلیمتر و رنگ برگ ها سبز مایل به خاکستری هستند ولی در گونه ی فوتیدیسما شاخه ها حدود ۱٫۲ تا ۲ میلیمتر قطر داشته و رنگ برگ ها نیز سبز ملایم است. در برخی منابع ذکر شده که چوب الگوم که در کتاب مقدس انجیل به آن اشاره شده است از این گونه ی گیاهی می باشد.
شرایط محیط رشد
این گیاهان در خاک های خشک و یا دارای رطوبت مناسب، بهترین رشد را دارند. همچنین خاک هایی با اسیدیته ی خنثی تا کمی قلیایی را ترجیح می دهند. در خاک های گچی نیز به خوبی رشد می کنند. این درختان در دوره ی جوانی بسیار حساس بوده و به پناهگاه یا حفاظ نیاز دارند. اردوج در نور آفتاب اندام هوایی توپر و سبز و شاداب تولید می کند اما اگرچه رشد گیاه در سایه کندتر می گردد ولی کیفیت رنگ بهتری را ایجاد می کند.این گیاهان به خصوص گیاهان بالغ، در برابر سرما مقاوم هستند اما بادهای شدید، رنگ سبز اندام هوایی را به قهوه ای و برنزه تبدیل می کند ولی گیاه در بهار مجدداً رنگ شاداب خود را به دست می آورد. فشردن یا کوبیدن شاخه و برگ آنها، بوی رزینی گرمی را ساتع می کند.
تکثیر
یکی از روش های ازدیاد اردوج، کشت بذرهای آنها است. این بذرها نیاز به یک دوره چینه سرمایی دارند. همچنین بذور دارای پوسته ی سختی هستند که در نتیجه، دوره ی جوانه ی زنی آنها کُند می شود. برای رفع موانع جوانه زنی باید بذور را یک دوره در دمای پایین، سپس در دمای بالا و هوای گرم و در مرحله سوم مجدداً در دمای پایین نگهداری کنیم. طول دوره ی نگهداری در هر یک از این سه مرحله می تواند حدود دو تا سه ماه باشد. همچنین غوطه ور کردن بذرها به مدت سه تا شش ثانیه می تواند سرعت جوانه زنی آنها را افزایش دهد. همچنین می توان بذرها را زمانی که سبز هستند و هنوز پوسته پوسته ی سخت روی آنها تشکیل نشده است ولی رشد جنین کامل شده، برداشت نمود. در صورت نگهداری و انبار کردن این بذور در مکان های خشک، می توان آنها را برای چندین سال نگهداری نمود.
روش های دیگر تکثیر این گیاهان، خوابانیدن و استفاده از قلمه های چوب بالغ به طول ۵ تا ۱۰ سانتیمتر به همراه پاشنه در طی ماه های سپتامبر تا اکتبر در شاسی های سرد است.
