امروزه به علت بالا رفتن هزینه مواد غذایی و کاهش ارزش پول، سبزیکاری خانگی می تواند قسمت مهمی از جیره غذایی خانواده را تأمین نماید. در سبزیکاری خانگی می توان هر سبزی را در سطح کم (مثلاً یک خط) کشت نمود اما انواع مختلف سبزی را در این سطوح کم داشت. این تنوع سبزی،می تواند نیاز خانواده را به انواع مختلف سبزی، برطرف کند. حتی میزان اضافی سبزی ها نیز می تواند به حالت های دیگر مثل کنسرو شده، خشک شده و یخ زده در خارج از فصل مثلاً در زمستان استفاده شود.
۱- تهیه سبزی به قیمت ارزانتر
۲- داشتن سبزی تازه و با طراوت و با کیفیت بهتر نسبت به سبزی هایی که در بازار به فروش می رسند.
۳- در دسترس بودن سبزی و صرفه جویی در وقت جهت تهیه سبزی از بازار
۴- داشتن یک سرگرمی سالم و سودمند و مفرح بعد از انجام کارهای خسته کننده روزانه
۵- بهداشتی تر بودن سبزی های خانگی از نظر میزان و نوع کود و سم و نحوه آبیاری نسبت به سبزی های دیگر .
۶- ایجاد فضای سبز با ایجاد مزرعه سبزی در منزل
۴- عدم اطمینان از به ثمر رسیدن محصولات پس از صرف وقت و هزینه پرورش سبزی
معمولاً در منازل، محل باغچه را ساختمان های موجود در خانه و محل خانه تعیین می کنند. بنابراین تغییر مکان باغچه منازل امر دشواری است. اما نکاتی در محل باغچه وجود دارد که در اینجا بیان می شود.
۱- محل سبزیکاری بهتر است رو به جنوب باشد (به خصوص در زمستان). چرا که اولاً زمین های رو به جنوب به علت زودتر گرم شدن، موجب زودرسی محصول می شود و ثانیاً آفات و بیماری های سبزی ها در زمین های رو به جنوب کمتر است .
۲- زمین سبزیکاری نباید زیر سایه درختان باشد، چرا که از طرفی درختان اجازه استفاده از نور خورشید به سبزی ها را نمی دهند و از طرفی ریشه درختان با ریشه سبزی ها از نظر جذب آب و مواد غذایی رقابت می کنند.
شکل: بهترین محل برای سبزیکاری در منزل
حیواناتی مثل سنگ و گربه ممکن است ناقل بسیاری از بیماری ها و به خصوص بیماری های مشترک با انسان باشند. رفت و آمد حیوانات در محل کشت سبزی ها می تواند بسیار خطرناک باشد
زمین مناسب برای سبزیکاری باید مرغوب و غنی از مواد غذایی، دارای بافت سبک، هوموس زیاد و زهکشی خوب باشد. در صورتی که خاک باغچه این خصوصیات را نداشته باشد می توان خاک باغچه را عوض نموده و برای اصلاح کردن آن، مقداری کود حیوانی پوسیده به آن اضافه کرد. همچنین می توان از سبزی های خوب پوسیده شده برای اضافه کردن به خاک باغچه استفاده کرد. با اضافه کردن کود حیوانی و آلی به خاک، میزان مواد غذایی خاک اضافه می شود، بافت خاک بهبود می یابد، باکتری های مفید خاک اضافه می شوند و رطوبت خاک نگه داشته می شود.
جهت تأمین مواد غذایی خاک برای بهتر رشد کردن سبزی ها، می توان از مواد آلی مثل برگ ها، چمن های زده شده، پیت، کاه، گیاهان خشک، کمپوست و خاکستر چوب های سفت استفاده کرد.
یکی از کودهای آلی که مخصوصاً در سبزیکاری زیاد مورد استفاده قرار می گیرد کمپوست است. کمپوست را می توان با تخمیر و پوسیده شدن بقایای گیاهان و جانواران یا از زباله های خانگی به راحتی تهیه کرد. برای این کار جایگاهی از جنس چوب یا فلز یا مواد دیگر با عرض و ارتفاع ۱ تا ۵/۱ متر و با طول دلخواه تهیه نموده، سپس مواد زاید قابل تجزیه و شاخ و برگ گیاهان و موادی که بعد از برداشت گیاه در زمین باقی می مانند را به قطعات چند سانتی متری تقسیم کرده و به صورت یک لایه نازک در کف جایگاه می ریزند و روی آن را با خاک می پوشاننداین کار را تا پر شدن محفظه تا نزدیک به لبه آن ادامه می دهند. برای انجام تخمیر در ابن مواد باید شرایط محیطی را مناسب کرد. به این صورت که به طور مداوم مواد مرطوب می گردند، به آنها آهک اضافه می شود. و به منظور هوادهی زیر و رو می شوند. این نوع کمپوست با توجه به ریزی و درشتی و نوع مواد تشکیل دهنده آن بین ۶ تا ۱۲ ماه تشکیل می شود.
جهت آماده سازی خاک برای کاشت باید هر چیزی که مزاحم شخم زدن، بیل زدن یا نرم کردن خاک است برطرف شود. همچنین باید اگر اجزایی از گیاهان مریض در زمین مانده و ممکن است گیاهان جدید را آلوده کند، بیرون آورده شود.
چنانچه زمین لایه ای از رس یا پوشش گیاهی دارد، باید حداقل یک ماه قبل از کاشت تا عمق ۱۵ سانتی متری شخم زده شود. حدود دو هفته قبل از کاشت باید خاک را دندانه زده و یا با بیلچه خاک را کاملاً خرد نموده و سپس ماله کشیده شود تا نرم و صاف شود.
سبزی ها می توانند به دو روش کاشته شوند. کاشت مستقیم بذر در زمین و یا نشا کاری و سپس کاشت نشاء در زمین ، از میان سبزی های فصول مختلف دو دسته زیر را به صورت نشا کاری کشت می کنند:
۱- محصولات فصل سرد شامل کاهو، کلم پیچ، کلم گل سبز، گل کلم، کلم تکمه ای
۲- محصولات فصل گرم شامل گوجه فرنگی، بادنجان، فلفل، سیب زمینی شیرین.
محصولاتی که معمولاً نشا نمی گردند عبارتند از: لوبیا سبز، نخود فرنگی، ذرت شیرین، ذرت آجیلی بامیه، طالبی، هندوانه، خیار، کدو خورشتی، کدو تنبل، سیب زمینی، انواع سبزی های برگی و انواع حبوبات. کاهو و برخی سبزی های دیگر مثل گوجه فرنگی را به دو صورت می توان کاشت.
در موقع کاشت باید علاوه بر ذائقه خانواده به نکاتی دیگر چون نحوه کاشت، زمان مصرف، تاریخ کاشت، یکساله یا چند ساله بودن سبزی و … در نظر گرفته شود. مثلاً در اکثر باغچه های خانگی سبزی هایی کشت می شوند که دارای رشد محدودی باشند مثل تربچه و سبزی هایی برگی. ما بعضی دیگر از افراد ترجیح می دهند سبزی هایی را در باغچه منزل بکارند که بازده آنها در واحد سطح بالاست. مثل گوجه فرنگی، بادنجان، فلفل و … اما بهتر است با تنظیم تاریخ کاشت سبیز ها، در چند مرحله از سال مدت زمان بهره برداری از باغچه منزل را بالاتر برد. در جدول زیر تقسیم بندی گیاهان برحسب مقاومت نسبی به سرما آورده شده است. طبق این تقسیم بندی می دانیم که در چه فصلی چه نوع سبزی کاشته شود بهتر است.
