در بعضی مناطق، بسترهای تکثیر نباتات را در زیر سایبان قرار می دهند زیرا تا زمانیکه گیاهان و قلمه های ریشه دار شده دارای ریشه کافی نباشند، ممکن است تبخیر و تعرق زیاد ، به آنها صدمه بزند. باید توجه داشت که گیاهان در زیر سایبان احتیاج به آب کمتری دارند تا در هوای آزاد.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]3. شاسی سرد [/vc_message][vc_column_text]شاسی سرد ساده ترین و ارزان ترین وسیله حفاظت گیاهان حساس به سرماست که در آن، جز از انرژی خورشیدی، از منبع حرارتی دیگری استفاده نمی شود. ساده ترین شاسی سرد عبارت از جعبه چهار گوشی است که ارتفاع آن حدود ۵۰ سانتیمتر و بدون ته بوده ، روی آن با شیشه یا پلاستیک پوشیده می شود.
نوع دایمی تر این شاسی را می توان با حفر نهری به عرض ۸۰ تا ۹۰ سانتیمتر، که گاهی تا ۱۵۰ سانتیمتر نیز می رسد، به عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر و به طول مورد نیاز ، ایجاد کرده، جعبه شاسی را روی آن قرار داد. برای استفاده بیشتر از نور و حرارت آفتاب درب شیشه ای جسد شاسی از شمال به جنوب شیب داده می شود، به طوریکه طرف جنوبی جعبه دارای دیواره کوتاهی به ارتفاع حدود ۲۰ سانتیمتر و طرف شمالی آن دارای دیواره بلندی از به ارتفاع ۳۵ تا ۵۵ سانتیمتر باشد یعنی تفاوت دو دیواره به اندازه ای است که درب شاسی، با سطح زمین زاویه ای معادل ۵ تا ۱۰ درجه بسارد. در ته شاسی، حداقل به ضخامت ۱۰ سانتیمتر، خاک مرغوبی آمیخته با کود برگ با کود گاوی با پهن اسبی قرار می دهند.
امروزه، در اغلب نقاط، با توجه به هزینه لازم برای درب شاسی سرد، نهری در زمین ایجاد کرده ، در اطراف آن دیواره سیمانی می سازند و روی آن را با پلاستیک می پوشانند ؛ در این حالت در روزهایی که هوا مساعد است پلاستیک را بر می دارند و در شب ها دوباره بر روی شاسی قرار می دهند. برای جعبه های شاسی نیز همین کار لازم است، بویژه در روزهای گرم باید درب شاسی مدتی بارگذارده شود تا از تجمع حرارت و رطوبت زیاد، پیشگیری به عمل آید. چنانکه حرارت آفتاب خیلی بالا رود، بهتر است با بوریا یا جعبه، روی شاسی سایه داده شود. آبپاشی بر روی گیاهان نیز تا حدودی درجه حرارت را کاهش می دهد .
استفاده عمده ای که ار شاسی های سرد می شود عبارتست ار کشت بذور و ایجاد نشا، جهت انتقال به باغچه یا مزرعه ؛ همچنین می توان برای مقاوم کردن قلمه هایی که در گلخانه ریشه دار شده اند ، یا عادت دادن گیاهان جوانی که در محیط گرم گلخانه تولید شده اند به هوای سرد ، از این نوع شاسی استفاده کرد. در این حالت ، بهتر است پس از آنکه این گیاهان در شاسی قرار گرفتند، درب شاسی کاملاً بسته شود؛ پس از چند روز که گیاهان با شرایط شاسی عادت کردند باید درب شاسی به تدریج کمی بیشتر بالا برده شود تا تهویه بیشتری صورت گیرد و گیاهان با شرایط هوای خارج عادت کنند. شاسی سرد باید در محل هایی که بادگیر نیست و آفتابگیر است ساخته شود در محل های که زمستان سخت دارد ، شب ها باید روی شاسی را با پوشش اضافی پوشاند تا گیاهان داخل شاسی صدمه نبینند .
چنانچه شاسی از چوب ساخته شود، بهتر است از چوب های مقاوم در برابر پوسیدگی استفاده ، و آنرا با مواد حفاظت کننده چوب، مانند نفتنات مس ، آغشته کرد .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]4. شاسی گرم [/vc_message][vc_column_text]شاسی گرم مانند شاسی سرد است ، با این تفاوت که در آن وسیله ای برای تامین حرارت تعبیه شده است . تولید حرارت ممکن است در اثر فعالیت میکروارگانیسم ها، بر روی موادی مانند پهن اسب، کود گاوی یا منابع نباتی درون شاسی انجام گیرد . این منبع گرما را کوش می گویند که لغتی فرانسوی است به معنای طبقه و قشر. گاهی بر اساس مقدار کود درون شاسی و حرارت منتجه ، انواع کوش را به کوش سرد ، کوش ملایم یا نیم گرم و کوش گرم تقسیم می کنند . در ایران، علاوه بر شاسی هایی که با کودهای دامی گرم می شوند، از شاسی های نفتی یا زغالی نیز استفاده می شده که بخصوص نوع رفالی آن متروک شده است. در شاسی های گرم جدید از لوله های آب گرم، بخار یا جریان هوای گرم و نیز کابل های حرارتی برقی استفاده، و حرارت مورد نیاز تأمین می شود. چنانکه برای ایجاد حرارت تحتانیبه منظور ریشه دار کردن قلمه ها و یا جوانه زدن بذور از کابل های حرارتی استفاده شود باید کابل ها روکشدار بوده، در عمق ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتری خاک قرار گیرند. قلمه ها و یا بذور را در جعبه های نشا قرار داده، آنرا بر روی لایه نازکی از شن که روی تود سیمی حافظ کابل ها پاشیده شده ، نگهداری می کنند .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]5. گلخانه[/vc_message][vc_column_text]گلخانه عبارت از ساختمانی است که در آن حرارت، رطوبت ، نور و میزان گاز کربنیک قابل کنترل است؛ درون آن نباتات را می توان در تمامی سال، بویژه در خارج از فصل ، پرورش داده، بعضی از محصولات را پیشرس کرد ، و یا برای تمام یا قسمتی از سال گیاهان را در آب و هوای نامناسب نگهداشت . گلخانه ها عموماً از اجزاء زیر تشکیل شده اند :
الف: چارچوب گلخانه – اسکلت گلخانه از مجموعه پایه هایی که بفاصله حدود ۳ متر از یکدیگر قرار دارند، و تیرهای سقف تشکیل شده است. در اطراف گلخانه دیوارهای به ارتفاع ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر قرار دارد که از آجر یا سیمان ساخته شده است: سقف گلخانه باید دارای لبه هایی باشد که از ریزش آب باران بر روی بدنه گلخانه جلوگیری کند . در قسمت انتهای سقف بعضی از گلخانه ها، محلی برای دسترسی به قسمت های مختلف سقف وجود دارد که هواکش های گلخانه در نزدیکی آن قرار دارد .
در انتخاب مواد برای اسکلت گلخانه باید استحکام، دوام و هزینه نگهداری در نظر گرفت. موادی که معمولاً در ساختن اسکلت گلخانه از انها استفاده می شود عبارتند از : چوب، آهن، فولاد و آلومینیوم.
ب: پوشش شفاف گلخانه – از آنجاییکه عبور نور از شیشه به بهترین وجه صورت می گیرد ، برای پوشش گلخانه بمیران زیادی ار شیشه استفاده می شود تا گیاهان درون گلخانه ار نور خورشید حداکثر استفاده را بنمایند. امرواره برای پوشش، از پلاستیک نیر استفاده می گردد. مهمترین مواد پلاستیکی برای پوشش گلخانه ها عبارتند از: پلی اتیلن با پلاستیک معمولی که نور را نسبتاً خوب عبور می دهد اما دوام آن کم است : پلی واینیل کلراید (پی – وی – سی) که دوام آن بیشتر از پلی اتیلن است و نور را هم بیشتر عبور می دهد اما به تدریج کدر می شود و گرمتر از پلی اتیلن است، پلی استر که به اندازه شیشه از خود نور عبور می دهد و شفاف هم باقی می ماند اما خیلی گران است و بالاخره فایبرگلاس که دوام زیادی دارد و چندین سال می توان از آن استفاده کرد ولی به تدریج ، در عرض چند سال ، شفافیت آن کم می شود و از همه انواع پلاستیک گرانتر است.
پ: سکوهای گلخانه – این سکوها به منظور کنترل بهتر شرایط محیطی و بازده بهتر داخل گلخانه ساخته می شود با آنکه ارتفاع و بخصوص عرض سکوها بسته به نوع گیاهی که پرورش داده می شود متفاوت است معمولاً ارتفاع سکو را بین ۸۵ تا ۹۰ سانتیمتر می گیرند و در ساختمان آن از چوب ، آجر، سیمان و غیره استفاده می شود .
ت: راهـروهـای گلخانه – راهروهاى گلخانه باید به اندازه ای باشد که در برابر عبور و مرور کارگران و وسایل و همچنین گاری دستی اشکالی فراهم نیاورد. معمولاً عرض راهرو را ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتر می گیرند.
ث: هواکش های گلخانه – برای تهویه گلخانه دریچه هایی در طرفین جانبی ما در سقف گلخانه درست می کنند که با دست یا بطور خودکار (با استفاده ز ترموستات و موتورهای برقی) باز و بسته می شوند .
ج: اطاق کار گلخانه – هر گلخانه یا مجموعه ای از گلخانه ها باید دارای اطاقی باشند که در آن وسایلی از قبیل خاک، شن ، پیت، کود شیمیایی ، ابزار کار ، گلدان ، حشره کش و قارچ کش، میز درجه بندی و بسته بندی گل ها و غیره وجود داشته باشد.[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]6. طبقه بندی گلخانه از نظر ساختمان گلخانه ها [/vc_message][vc_column_text]بر حسب احتیاج ممکن است از نظر نوع ساختمانی به اشکال زیر ساخته شوند :
الف : گلخانه یکطرفه – این گلخانه معمولاً در کنار دیوار ساخته می شود به طوری که دیوار شمالی آن با مصالح ساختمانی بنا شده و دیواره های شرقی و غربی آن نیز تماماً یا نصفاً از آجر ساخته می شود. دیواره جنوبی گلخانه کوتاه تر از دیواره شمالی آنست بنابراین گلخانه دارای سقف شیشه ای شیبدار است. زاویه سقف با سطح زمین ۳۰ تا ۵۵ درجه می باشد، بطورکلی مقدار شیب سقف بستگی به عرض جغرافیایی محل دارد ؛ بدین معنا که در نیمکره شمالی، هرچه محل جغرافیائی از خط استوا دورتر باشد، سقف مایل تر و هرچه جنوبی تر باشد زاویه ای که سقف با سطح زمین تشکیل می دهد کمتر است زیر احداکثر استفاده از نور خورشید در گلخانه موقعی صورت می گیرد که نور بطور عمود بر سطح گلخانه بتابد و انعکاس نداشته باشد و چون هر چه به طرف قطب نزدیکتر شویم اشعه خورشید به صورت مایل تر می تابد بنابراین توصیه می شود که در ساختمان گلخانه شیب لازم رعایت گردد. معمولاً درب گلخانه در دیواره شرقی یا غربی گلخانه قرار دارد.
ب : گلخانه نیمه دوطرفه – در این گلخانه سقف از دو طرف شیب دارد ودیوار شمالی آن بلندتر از دیوار جنوبی است، بنابراین دو طرف شیبدار سقف از نظر اندازه نامساوی است به طوری که مرتفع ترین نقطه سقف گلخانه به اندازه یک سوم عرض گلخانه یا دیوار شمالی فاصله دارد. در این حالت لازم است که پایه هایی آ]نی در زیر مرتفع ترین نقطه سقف قرار گیرد تا سقف را مستحکم نگهدارد. دیواره شمالی گلخانه را به اندازه 70/1 تا 3 متر از دیواره جنوبی بلندتر می سازند.
پ: گلخانه دو طرفه – جهت این نوع گلخانه شمالی- جنوبی است و ارتفاع دیواره های جانبی گلخانه در تمام جهات با هم مساوی است. سقف گلخانه از دو طرف هم شیب و هم اندازه است. ارتفاع سقف در بلندترین نقطه آن، معمولاً ، 5/2 تا 5/3 متر و عرض آن بین 3 تا 6 متر است.
ت : گلخانه دوجداره – این نوع گلخانه ها در مواقعی که به حرارت ثابت و رطوبت نزدیک به اشباع نیاز است (مثلاً برای پرورش ارکیده ها) ساخته می شود . پوشش این نوع گلخانه ها از دو لایه شیشه ای به فاصله 5 سانیتمتر از یکدیگر ، تشکیل شده که فاصله بین دو جدار شیشه ای به صورت عایق عمل کرده تقریباً در تمام قسمت های گلخانه حرارت یکنواخت می شود .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]7. طبقه بندی گلخانه ها از نظر حرارت[/vc_message][vc_column_text]از نظر درجه حرارت گلخانه ها را به گروه های زیر تقسیم می کنند :
الف : گلخانه گرم – در این نوع گلخانه که برای نگهداری و پرورش نباتات گرمسیری به کار می رود، دما ۱۸ تا ۲۵ درجه سانتیگراد، و رطوبت ناشی از آبیاری گلدان ها مقداری بالاتر از محیط خارج است.
ب : گلخانه تکثیر یا گلخانه گرم و مرطوب – این نوع گلخانه که برای ازدیاد بذر نباتات گرمسیری، پیوند انواع درختان و درختچه ها در زمستان ، و گاهی جهت ریشه دار کردن قلمه ها، مورد استفاده قرار می گیرد، دارای دمائی برابر با گلخانه گرم بوده، ولی در اثر آبپاشی روی کف گلخانه و یا گیاهان داخل گلخانه رطوبت بالا و نزدیک اشباع است . در مناطقی که زمستان سخت دارند، کف این نوع گلخانه ها را به اندازه ۷۵ تا ۱۰۰ سانتیمتر پائین تر از سطح زمین می سازند تا تغییرات حرارتی خارج ، کمتر بر روی آن اثر بگذارد.
ت: گلخانه نیمه گرم یا معتدال – این نوع گلخانه برای پرورش گیاهانی مانند بگونیا و گوکسینیا که تا حدودی نسبت به سرمای زمستانه حساس می باشند یا نباتاتی مانند فیلودندرون که تابستان را در هوای آزاد گذرانده و زمستان به گلخانه آورده می شوند مورد استفاده قرار می گیرد و دارای دمایی برابر ۱۲ تا ۱۵ درجه است.
ث : گلخـــانــه خنک – این نوع گلخانه برای پرورش نباتاتی مانند مرکبات ، نخل های زینتی ، یاس، رازقی ، کاغذی، کاکتوس ها و گیاهان گوشتی که هنگام زمستان باید در محلی گرمتر از هوای آزاد نگهداری شوند بکار می رود. دما در این نوع گلخانه ار ۶ تا ۱۰ درجه سانتیگراد است و در شب های سرد زمستان، در صورت لزوم، باید به کمک وسایل گرمازا از پایین تر آمدن دما از ۶ درجه سانتیگراد جلوگیری کرد .[/vc_column_text][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]9. ادوات گلخانه :[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid-icon” message_box_color=”vista_blue”]8. عوامل محیطی مهم در گلخانه [/vc_message][vc_column_text]ادواتی که در تاسیسات گلخانه ای مورد استفاده قرار می گیرند به قرار ذیلند :
الف : وسائل گرم کننده و اندازه گیری حرارت – گلخانه ها، قبلاً بوسیله کوره ای که سوخت آن غالباً زغال بود گرم می گشت. این کوره ها بوسیله دودکشی به هوای آزاد وصل می شد . امروزه در اکثر نقاط ایران برای گرم کردن گلخانه از بخاری های نفتی یا گازی استفاده می کنند که دودکش آنها حتماً باید به هوای بیرون متصل باشد تا گازهای سمی حاصله از سوخت نفت و گاز، صدمه ای به گیاهان داخل گلخانه نرساند. از میان انواع سوخت گلخانه (زغال ، نفت و گاز) هیچکدام را نمی توان برای تمام گلخانه ها توصیه کرد چون هر انتخابی بستگی به عواملی مانند هزینه هر واحد حرارتی ، هزینه های حمل و نقل، موجود بودن سوخت مورد نظر ، وسایل مورد نیاز و کارگر دارد .
در گلخانه های جدید ، بخصوص در سطح تجارتی ، مواد سوختنی در یک دیگ بخار سوزانده می شود و حرارت، به صورت آبگرم یا بخار، در گلخانه توزیع می گردد. آب گرم یا بخار بوسیله لوله هایی که اغلب از کار دیوارهای جانبی و از زیر سکوهای گلخانه می گذرد ، گلخانه را بطور یکنواخت گرم ساخته، سپس به دستگاه حرارت مرکزی برگشته و مجدداً گرم می گردد. انتخاب بخار یا آب گرم ، با در نظر گرفتن مزایا و مضار هر کدام صورت می پذیرد . بطور کلی ، در گلخانه های بزرگ از بخار و در گلخانه های کوچک از آب کرم استفاده می کنند. چنانکه در یک سیستم بسته با دمای بالا و تحت فشار زیاد، از آب گرم استفاده شود، بازده آن مانند بخار خواهد بود. در صورت استفاده از بخار آب در گلخانه می توان جهت استریل کردن خاک و وسایل گلخانه نیز از آن استفاده کرد .
دیگ های بخار انواع مختلفی دارند و معمولاً بخار آبی با فشار بالاتر از ۸ “بار” (آتمسفر) یا آب گرمی با دمای ۷۷ تا ۸۸ درجه سانتیگراد (بدون فشار) با ۱۳۷ درجه سانتیگراد (تحت فشار) تولید می کند. ظرفیت دیگ بخار با قوه اسب بیان می شود. که هر قوه اسب برابر با حرارتی معادل ۳۳۴۷۵ بی – تی – یو در ساعت است. اندازه مورد نیاز دیگ بخار بستگی به اندازه سطح زیربنا و سطح خارجی گلخانه، دمای مورد نیاز گیاه تحت پرورش و حداقل درجه حرارت خارج از گلخانه دارد . دمای گلخانه توسط دماسنج هایی اندازه گیری می شود که انواع گوناگونی از آن موجود است. نوعی از آن که معمولاً دمای لحظه ای را همراه با دمای ماکزیمم و مینیمم نشان می دهند برای گلخانه ها مناسبتر است . قرار دادن یک دماسنج در کلخانه برای اندازه گیری دما کافی نیست و باید از دو یا چند دماسنج استفاده کرد . ار طرف دیگر ، چون دما در ارتفاعات مختلف گلخانه متفاوت است دماسنج ها باید در سطح گیاه قرار گیرند تا حرارت واقعی محیط اطراف گیاه را نشان دهند . در گلخانه ها ، از دماسنج هایی که حرارت شبانه روز را بطور مداوم ثبت کرده و گاهی با رطوبت سنج همراه می باشد، نیز برای اندازه گیری دقیق نوسانات حرارتی شبانه روز استفاده می شود .
ب : وسائل خنک کننده – در روزهای گرم تابستان برای پائین آوردن درجه حرارت گلخانه علاوه بر سایه دادن و آب پاشی روی گیاهان و کف گلخانه ، که قبلاً بحث شد، می توان از کولرهای آبی یا گازی نیز استفاده کرد. معمولاً نوع اول را برای گلخانه ها ترجیح می دهند. زیرا رطوبت ضروری فضای گلخانه را نیز تامین می کند.
از اوائل سال ۱۹۵۰ طریقه دیگری به نام “سیستم پوشال و پنکه ” برای خنک کردن گلخانه ها متداول شد. در این سیستم ، پوشالهایی همواره مرطوب در یک طرف گل خانه ، و در طرف مقابل آن هواکش های برقی برقی نصب می گردد . وقتی هواکش ها کار می کنند هوای خارج از روی پوشال های مرطوب عبور کرده، خنک و مرطوب گشته، وارد گلخانه می شود و هوای گرم توسط هواکش ها خارج می گردد و بدینوسیله دمای گلخانه پایین می آید . از سیستم آبفشانی که در آن آب با فشار وارد لوله هایی شده و از فواره یا آب پخش کن هایی که آب را به صورت ذرات ریز در آورده و به صورت “مه – مانند ” در گلخانه پخش می کند نیز برای خنک کردن گلخانه استفاده می گردد. در بعضی از گلخانه ها، می توان ترکیبی از سیستم پوشال و پنکه و سیستم آبفشانی را به کار گرفت .
پ : وسایل تهویه – تهویه گلخانه اغلب با باز کردن دریچه های گلخانه که در قسمت هایی جانبی یا در سقف قرار دارند انجام می شود. هنگام تهویه ، چون هوای گرم که به علت سبکی ، بالا می رود از دریچه های بالای گلخانه خارج می شود؛ و هوای سرد که از دریچه های جانبی وارد می شود در پائین باقی می ماند دمای گلخانه کاهش می یابد . بنابراین باید تهویه گلخانه را با در نظر گرفتن دمای مورد نیاز در گلخانه انجام داد . با توجه به مشکلاتی که از نظر دسترسی به دریچه های بالای گلخانه موجود است معمولاً زنجیرهایی به دریچه ها وصل می کنند تا از پایین باز و بسته شوند. اخیراً، این کار بطور اتوماتیک نیز انجام می شود ؛ موتورهایی ساخته شده است که با ترموستات کار می کند و هنگامی که دمای گلخانه از حد مورد نظر بالاتر یا پایین تر برود، ترموستات ماشین را روشن کرده، دریچه های تهویه باز و بسته می شوند. از سیستم پوشال و پنکه و نصب هواکش نیز برای تهویه گلخانه استفاده می گردد.
ت : وسایل تامین نور و اندازه گیری آن – در ایران ، با توجه به کافی بودن میزان نور طبیعی ، هنگام استفاده از نور مصنوعی برای گلخانه ها باید به جهات اقتصادی موضوع بیشتر توجه شود . در صورت نیاز به نور اضافی، مانند هنگامیکه طولانی تر کردن روز جهت گل دهی لازم باشد ، فقط باید به شدت نوری برابر با ۵ تا ۱۰ شمع ، که برای این امر کافی است، اکتفا کرد. برگ بسیاری از گیاهان در شدت نورهای بالاتر از ۲ تا ۳ هزار شمع می سوزند . وانگهی ، در زمستان باید نور مصنوعی را با توجه به مقدار کود و حرارت گلخانه، به گیاهان داد. در بسیاری از موارد ، پاک نگاهداشتن شیشه ها در زمستان یا رنگ سفید زدن به گلدان ها و قسمت های داخلی گلخانه ، جهت انعکاس نور، می تواند شدت نور در گلخانه را به مراتب افزایش دهد .
نور را با نورسنج اندازه گیری می کنند. انواع مختلفی از این وسیله موجود است که اغلب تا ده هزار شمع را اندازه می گیرند. نورسنج را، نه تنها برای اندازه گیری نور کم زمستانه یا نور مصنوعی به کار می برند بلکه در مواردی که طول روز با استفاده از پارچه های سیاه کوتاه می شود همچنین در تابستان پس از سایه دادن گلخانه مقدار نور را درون گلخانه اندازه گیری می کنند تا نور، افت زیاده از حدی نداشته باشد . نفوذ احتمالی نور را نیز می توان با کمک نورسنج تشخیص داد.
ث : وسایل آبیاری و اندازه گیری رطوبت – در گلخانه ها علاوه بر آبیاری دست پاش و سیستم آبفشانی که قبلا ً شرح داده شد و بطور اخص برای ریشه دار کردن قلمه ها در گلخانه های تکثیر به کار می رود، از آبیاری قطره ای نیز استفاده فراوان می شود . در گلخانه ها ، معمولاً آبیاری قطره ای بدین ترتیب انجام می شود که یک مخزن آب که توسط لوله هایی به گلدان ها متصل است به تدریج از آب پر شده، آنگاه شناور آن به کار افتاده و آب را به داخل لوله های آبیاری می فرستد . میزان وارد شدن آب به مخزن بر حسب احتیاج گیاه تنظیم می شود. در نوع دیگری از آبیاری خودکار ، گلدان های گلخانه آب مورد نیاز خود را از شن مرطوب جذب می کنند . روش کار چنین است که گلدان ها را روی لایه ای از شن مرطوب ، بقطر 10 سانتیمتر ، قرار داده، فتیله ای که یک سر آن در یک مخزن آب قرار دارد و سر دیگر آن در ۵ سانتیمتری زیر لایه شن قرار می دهند تا شن را دائماً مرطوب نگاه دارند ، گلدان ها ، آب مورد نیاز خود را از این لایه جذب می کنند .
از وسایل دیگری که در سیستم آبیاری گلخانه ها استفاده می شود دستگاه های رقیق کننده کود مایع است. در این سیستم، نسبت مشخصی از کود مایع در محفظه دستگاه آبیاری قرار گرفته با آب مخلوط می شود و گیاهان، بطور یکنواخت، کود مورد نیاز را همراه با آب دریافت می دارند.
ج: وسایل استریل کننده خاک – همانطور که قبلاً ذکر شد ، ضد عفونی کرذن خاک بر علیه بذر علف های هرز، نماتدها، قارچ ها و باکتری ها، توسط حرارت یا مواد شیمیایی انجام می شود.
ضد عفونی با بخار توسط دستگاه استرلیزه کردن (یا به بیان دقیق تر پاستوریزه کردن) خاک انجام می شود که عبارت از دستگاه هایی است که می توان درب آنرا محکم بست و در آن لوله يا لوله های سوراخداری در خاک قرار می گیرند؛ بخار آبی که در قسمت گرم کننده دستگاه ایجاد و به لوله ها وارد می شود از این سوراخ ها خارج شده ، خاک را استریل می کند . خاک باید مرطوب باشد ولی نه خیس ؛ و به مدت ۳۰ دقیقه از دمای ه ۶ تا ۸۰ درجه سانتیگراد برخوردار شود .
برای مقادیر کم خاک، جهت مصرف در خانه و غیره، پختن خاک نیز امکان پذیر است؛ در این حالت، خاک باید به اندازه ای حرارت ببیند که اگر یک سیب زمینی خام درون خاک قرار دهیم ، پخته شود. هنگام استریل کردن با بخار ، که در بالا به آن اشاره شد، نیز می توان بوسیله سیب زمینی دما را آزمود.
هنگامیکه از مواد شیمیایی برای ضد عفونی خاک استفاده می شود ، در مورد مواد محلول مانند فرمالین، روش کار بدین ترتیب است که محلول ۲% فرمالین تجارتی (غلظت 40%) را بمیزان ۲۰ تا ۴۰ لیتر در متر مربع (یا 100 لیتر در هر متر مکعب خاک) بر روی خاک می پاشند و بلافاصله آنرا با پلاستیک یا ماده دیگری که برای هوا نفوذ ناپذیر باشد ، به مدت ۲۴ ساعت یا بیشتر می پوشانند. پس از آن ، بایستی دو هفته برای تهویه و خشک شدن خاک صبر کرده، سپس بذور را در آن کاشت .
در مورد مواد گازی، مانند متیل بروماید ، باید توجه داشت که این گار بسیار فرار و برای انسان سمی است، بنابراین باید با احتیاط کامل مصرف گردد. نحوه کار بدین ترتیب است که خاک را کاملاًبا پلاستیک می پوشانند سپس گار متیل برومید را، که در ظروف تحت فشار است ، به میزان 5/0 تا ۲ کیلوگرم در هر ۱۰ متر مربع به خاک تزریق می کنند . اطراف پلاستیک را پرای جلوگیری از خروج گازها با خاک می پوشانند و بمدت ۴۸ ساعت نگهداری می کنند . بعد از ضد عفونی ، و قبل از کاشت ، لازم است مدتی خاک را تحت تهویه قرار داد.[/vc_column_text][vc_column_text]مهمترین عوامل محیطی درون گلخانه عبارتست از:
الف : نول – شدت ، مدت تابش و کیفیت نور برای گیاه اهمیت دارد. شدت نور لازم در گلخانه ، با نوع گیاه فرق می کند. در زمستان که نور طبیعی کم است می توان از نور مصنوعی استفاده کرد ؛ برای این منظور لامپ های خاصی بکار می برند که بعداً شرح داده خواهند شد . در تابستان باید از شدت زیاد نور آفتاب در گلخانه کاست و بدینوسیله دمای گلخانه را کاهش داد . این کار با پاشیدن موادی مانند دوغ آب آهک بر روی شیشه گلخانه و یا پوشاندن سطح خارجی آن با حصیر امکان پذیر است . مدت تابش نور به احتیاجات گیاهی که در گلخانه نگاهداری می شود بستگی دارد. مثلا ً گیاهی مانند بنت قونسل روز کوتاه ، گل کیفی روز بلند ، و میخک بی تفاوت به طول روز است. کیفیت نور مربوط به ترکیب طول موج های نور می شود که بویژه هنگام استفاده از نور مصنوعی باید با احتیاجات گیاه برای فتوسنتز با فتوپریودیسم متناسب باشد .
پ : دما ( درجه حرارت) – کنترل دمای گلخانه بسیار مهم است و با رشد گیاه رابطه مستقیم دارد. در گلخانه ها، به دمای شبانه اهمیت بیشتری داده می شود ؛ مقدار دمای لازم بستگی به نوع نبات دارد مثلاً دمای شبانه برای میخک و میمون 10 درجه سانتیگراد، برای بنت قونسل ۱۵ درجه سانتیگراد و برای گیاهان برگ زینتسی ۲۱ درجه سانتیگراد است. دمای روزان گلخانه در روزهای ابری ، باید ۳ درجه و در روزهای آفتابی ۶ تا ۹ درجه بیشتر از دمای شبانه باشد . درجه حرارت بر روی اعمالی مانند فتوسنتز، تنفس، تشکیل اسیدهای آمینه و پروتئین ها، تبخیر و تعرق، رشد و نمو گیاهی ، گل دهی و رنگ برگ گیاهان داخل گلخانه تاثیر دارد.
پ : رطوبت – از آنجا که بسیاری از اعمال فیزیولوژیکی و متابولیکی در محیط آبگونه صورت می گیرند ، در زندگی گیاهی آب عاملی مهم محسوب می شود. آبیاری در گلخانه ممکن است از بالا (با دست و یا آبپاشی مکانیکی) و یا از پایین (با وسایلی که در زیر خاک قرار می گیرند) انجام شود .
ت: رطوبت نسبی – رطوبت نسبی گلخانه در روز باید بالا نگهداشته شود و در شب کاهش یابد. ازدیاد رطوبت نسبی با استفاده از کولرهای آبی یا سیستم های آبفشانی (غبار آب) انجام می گیرد. کاهش رطوبت نسبی یا استفاده از بادبزن های برقی ، باز گذاشتن دریچه ها، گرم کردن گلخانه و پوشاندن راهروها با سیمان جهت کاستن تبخیر سطحی ، امکان پذیر است .
ث : تهویه – تهویه گلخانه از جنبه های گوناگونی حائز اهمیت است مثلاً بدینوسیله اکسیژن لازم برای تنفس تامین می گردد و یا از تجمع گازهای سمی در گلخانه جلوگیری می شود.
ج: خاک – از عوامل مهم در گلخانه خاک است. استریل کردن خاک یکی از کارهای مهم گلخانه ای است که با استفاده از حرارت (بخار آب، آب گرم و حرارت خشک) و مواد شیمیایی (فرم آلدئید ، کلروپیکرین یا گاز اشک آور، متیل برومید) انجام می شود.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_media_grid grid_id=”vc_gid:1514271737242-87be0c04-9f97-10″ include=”15618,15619,15620,15621,15622″][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”pink”]
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت گلستان موج است.
[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”peacoc”]استفاده از مطالب این بانک با ذکر منبع و لینک دادن به بانک بلامانع می باشد.
[/vc_message][vc_message message_box_style=”solid” message_box_color=”green” icon_fontawesome=”fa fa-check”]گلستان موج صرفا یک فضای مجازی نیست!!
[/vc_message][/vc_column][/vc_row]
