مقايسه ريشه زايي قلمه هاي گل كاغذي

چكيده

به منظور مقايسه پتانسيل ريشهزايي دو رقم گل كاغذي ( Bougainvillea spectabilisWilld ) سفيد وصورتي يك آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با دو تنظيم كننده رشدايندول بوتيريك اسيد ( IBA ) و نفتالين استيك اسيد 2 (NAA) در 4 غلظت (0 ، 1000 ، 2000 ، 4000 ميليگرم در ليتر )  و 4 تكرار با استفاده از قلمههاي نيمه خشبي به اجرا درآمد. در پايان آزمايش صفات وزن تر ريشه، وزن خشك ريشه، وزن تر شاخساره و وزن خشك شاخساره اندازهگيري و ميانگينها با استفاده از آزمون چند دامنهاي دانكن در سطح احتمال 5% مقايسه شدند. در مجموع دو رقم از نظر ريشهزايي تفاوت معنيدار داشتند و رقم صورتي ريشهزايي آسانتري داشت. غلظت 1000 ميليگرم در ليتر  NAA و 1000 تا 2000 ميليگرم در ليتر IBA بيشترين اثر كمي و كيفي را بر ريشهزايي قلمههاي گل كاغذي سفيد و صورتي داشت. بيشترين رشد شاخساره در هر دو رقم مربوط به تيمار 1000 تا 2000 ميليگرم در ليتر IBA بود.

كلمات كليدي: ايندول بوتريك اسيد، نفتالين استيك اسيد، ريشه زايي، گل كاغذي

مقدمه

گل كاغذي با نام علمي  Bougainvillea spp. از تيره Nyctaginaceae گياه زينتي شناخته شدهاي است كه به طور رايج درمناطق مختلف جهان پرورش داده ميشود و به خاطر براكته هاي رنگي آن جايگاه ويژه اي را در فضاي سبز مناطق  رمسيري و نيمهگرمسيري ايران پيدا كرده است. در نواحي جنوبي ايران از اين گياه براي پوشش ديوارها، ايجاد آلاچيق و  تزئين ديوارهاي نردهاي در منازل و پاركها استفاده ميشود. افزايش اين گياه فقط از طريق رويشي و با استفاده از قلمه هاي خشبي و نيمه خشبي انجام ميگيرد . تحقيقات انجام شده روي نوع قلمههاي گل كاغذي نشان داد كه قلمههاي خشبي در  مقايسه با قلمههاي نيمه خشبي بهتر ريشهدار ميشوند . واكنش ريشهزايي گل كاغذي بسته به رقم، نوع قلمه، محيط ريشهزايي و زمان كاشت متفاوت است .تيمار 2000 ميليگرم بر ليتر IBA در قلمههاي چوب سخت رقم Thimma ريشهزايي را افزايش داد اما سينق بهترين ريشهزايي را در غلظت 3000 تا 4000 ميليگرم بر ليتر گزارش داد. ميرسا  ريشهزايي 65 رقم گل كاغذي را با استفاده از قلمههاي چوب سخت بررسي كرد و مشاهده نمود رقمهاي ابلق و سفيد ريشهدار نشدند. باتاچارجي و بالاكريشنا نيز در بررسي ريشهزايي رقمهاي گل كاغذي نتايج مشابه ي داش تند.با توجه به اينكه تاكنون وضعيت ريشهزايي رقمهاي مختلف گل كاغذي زير كشت در ايران گزارش نشده است،اين پژوهش به منظور مقايسه ريشهزايي قلمههاي گل كاغذي سفيد و صورتي تحت تيمار دو تنظيم كننده رشد NAA و IBA در شرايط كشت پاييزه، در دانشگاه رامين (خوزستان)انجام شد

مواد روش ها

قلمه هاي نيمه خشبي از گياهان مادري گل كاغذي سفيد و صورتي، موجود در دانشگاه كشاورزي و منابع طبيعي رامين تهيه گرديد. تيمارها شامل دو تنظيم كننده رشد ايندول بوتيريك اسيد IBA و نفتالين استيك اسيد ،(NAA ) در 4 غلظت ( 0 ، 1000 ، 2000 ، 4000 ، ميليگرم در ليتر) و 4 تكرار (هر تكرار شامل 5 قلمه) بود پس از گندزدايي قلمه ها در محلول 10% كلراكس حدود 2 سانتيمتر قسمت پاييني قلمهها به مدت 5 ثانيه با محلول تنظيم كننده هاي رشد تيمار و سپس در بستر ماسهاي و زير خيمهپلاستيكي در گلخانه كشت شدند. متوسط دماي گلخانه 27/3 درجه سانتيگراد و متوسط رطوبت نسبي 26/07% ثبت شد.پس از 2 ماه درصد ريشهزايي، وزن تر و خشك ريشه و شاخساره اندازه گيري شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي به اجرا درآمد و ميانگينها با استفاده از آزمون چند دامنهاي دانكن مقايسه شدند.

نتايج و بحث

وزن تر و خشك ريشه و وزن تر شاخساره در گل كاغذي صورتي به طور معني داري بيش از گل كاغذي سفيد بود .بيشترين وزن تر ريشه در گل كاغذي صورتي مربوط به تيمار 1000 و 2000 ميليگرم در ليتر IBA و در گل كاغذي سفيد مربوط به تيمار 1000 ميلي گرم در ليتر NAA بود كه با نتايج معلمي و چهرازي همسو است. ساير تيمارها تفاوت معني داري با شاهد نشان ندادند در هر دو رقم بيشترين وزن خشك ريشه مربوط به تيمار 2000 ميلي گرم در ليتر IBA بود در هر دو رقم با افزايش غلظت هورمونها تا 2000 ميليگرم بر ليتر وزن تر شاخساره افزايش يافت و بيشترين مقدار مربوط به 2000 ميليگرم بر ليتر IBA بود ).از نظر وزن خشك شاخساره بيشترين مقدار در هر دو رقم مربوط به تيمار 1000 ميليگرم بر ليتر IBA بود

بيشترين شاخص ريشه زايي در هر دو رقم مربوط به تيمارهاي 1000 ميليگرم در ليتر NAA و سپس 1000 تا 2000 ميليگرم در ليتر IBA بود. بيشترين درصد ريشهزايي در رقم صورتي مربوط به تيمار 2000 ميلي گرم در ليتر IBA و در رقم سفيد مربوط به تيمار 2000 ميلي گرم در ليتر IBA و 1000 ميلي گرم در ليتر NAA بود بهطور كلي براي هر دو رقم صورتي و سفيد IBA در غلظت 1000 تا 2000 ميلي گرم در ليتر توصيه ميشود. نتايج اين آزمايش با نتايج ميرسا و باتاچارجي و بالاكريشنا مشابه است و نشان ميدهد رقمهاي گل كاغذي از نظر ريشهزايي متفاوت هستند و رقمهاي سفيد ريشهزايي سختتري دارند