پشه ها (Mosquitoes)
حداقل ۱۰ گونه از پشه های ناقل میکروب مالاریا نسبت به DDT و ۳۰ گونه دیگر نسبت به دیلدرین و لیندین مقاوم شده اند. اولین برنامه های ریشه کنی بیماری، بر روی این سه حشره کش بنا نهاده شد. در هندوستان، پیش از سال ۱۹۴۷ یعنی زمانیکه سمپاشی خانه های باقیمانده مجددا آغاز شد، حدود ۷۵ میلیون مورد مالاریا در سال وجود داشت.تا سال ۱۹۶۵ تنها ۱۰۰۱۸۵ مورد مالاریا باقی مانده بود و تقریبا مالاریا داشت ریشه کن می شد. پس از آن دوباره اوضاع خراب شد و تا سال ۱۹۷۷، ۱۰-۷ میلیون نفر به مالاریا مبتلا شدند. عوامل اصلی این فاجعه بدین شمارند: توسعه مقاومت در پشه، نوسانات اقتصادی – اجتماعی که منجر به کاهش بودجه های کنترل و نظارت ضعیف حشره شناسی گردید.بیماری های دیگری که توسط پشه ها انتقال یافته و روز به روز افزایش می یابند عبارتند از:
۱- فیلاریازیس
۲- تب زرد
٣- تب دنگ
عليرغم عدم موفقیت آفت کش ها، روش هایی نظیر: زهکشی ساده، دیوارکشی، احداث نهر و پرکردن نهرهای قدیمی، شدیدا از تعداد لارو پشه ها کاسته و کنترل خوبی را در مناطق زیر فراهم آورده است:
سال های ۱۹۰۴ تا ۱۹۰۷ کانال پاناما (the panama canal)دهه ۱۹۳۰ pontine marsh در کشور ایتالیا و جلگه نیل (The Nile flood plain).همراه با این روش ها، از لاروکش هم استفاده می شود ولی سموم لاروکش اغلب سبب آلودگی محیط آبی می گردند. به همین دلیل بنظر می رسد که استفاده از دشمنان طبیعی بعنوان روش مبارزه بیولوژیکی، قدم بعدی در این راه باشد. اکثر ماهیان شکاری، نسبت به لاروکش های کلره بسیار حساس می باشند.ماهی گامبوزیا Gambusia affinis که در سراسر مناطق گرم دنیا گسترش دارد یکی از موفق ترین شکارچیان لارو پشه ها محسوب می گردد زیرا بسیار پرخور و حریص می باشد، بطوریکه۶ عدد ماهی گامبوزیا قادرند لارو پشه های موجود در استخری بمساحت ۱۰-۵ متر مربع را بطور کامل کنترل نمایند.در میان بی مهرگان، شکارچی پشه بنام Toxorhynchites مطمئن ترین نماینده می باشد خصوصا اینکه می تواند به مناطق غیر قابل دسترسی که در آن تولید پشه صورت می گیرد برسد.
پشه سیاه (Black flies)
بیش از ۱۰۰۰ گونه پشه سیاه وجود دارد. بر خلاف سایر پشه ها، روزها اقدام به خونخواری کرده که توسط ماده ها این خونخواری صورت می گیرد.در شمال آمریکا و اروپا، دستجات این حشره اغلب باعث اذیت و آزار زیاد می گردند.در آفریقا، چندین گونه، ناقل نماتدی بنام Onchocerca volvulus می باشند که سبب کوری چشم (river blindness) می گردد.تنها در آبگیر رودخانه Volta از ده میلیون انسانی که در آنجا زندگی می کنند یک میلیون نفر آلوده به این پارازیت بوده که حداقل ۷۰۰۰۰ نفر کلا و یا قسمتی از بینایی خود را از دست داده اند.اغلب هنگامیکه کوری بیش از ۵ درصد جامعه را فرا بگیرد، مهاجرت صورت گرفته، هکتارها زمین حاصلخیز پشت سر گذاشته می شود.دو خصوصیت بارز در پشه های سیاه وجود دارد که می توان آنها را از سایر پشه ها تمیز داد.اول اینکه تخم های خود را بر روی اشیاء و شاخه های شکسته در جریان سریع رودخانه می گذارند و دوم اینکه قادرند تا مسافات دور (عموما بیش از ۲۰ کیلومتر و گاهی تا ۲۰۰ کیلومتر) پرواز کرده و پراکنده شوند.به هر حال پشه های بالغ بندرت دور از آب دیده شده اند مگر زمانیکه بخواهند انسان یا حيوانات اهلی را نیش بزنند. برنامه های مبارزه با این حشره، اکثرا در مراحل لاروی صورت گرفته و سمپاشی جهت نابودی بالغين بندرت انجام می شود.
