در این پست از مطالب گیاهشناسی مجله کشاورزی گلستان موج به بررسی گیاه نخل پالم نارگیلی شیلی Chilean Wine Palm می پردازیم. با ما همراه باشید….
پالم نارگیلی شیلی (Chilean Wine Palm)
پالم نارگیلی شیلی که با نام علمی جوبا چیلنسیس (Jubaea chilensis) نیز شناخته می شود گونه ای عظیم است که به دلیل داشتن بزرگترین تنه در بین گونه های پالم بسیار معروف است. این پالم بومی دامنه های کوه های آند در مرکز شیلی است که طبق برخی گزارشات تا ارتفاع 30 متر هم می رسد و تنه ای ضخیم و ستونی دارد. طبق گزارشات قطر تنه های این درخت تا 1.8 متر هم می رسد اما از گیاهی به گیاه دیگر متفاوت است.
گیاهانی که در محیط خانگی رشد می کنند تنها انها معمولاً 90 تا 120 سانتیمتر قطر دارند. با توجه به ارتفاعی که این درختان دارند چندین دهه طول می کشد تا به ارتفاعی بیش از 6 متر برسند و بنابراین یکی از گران ترین درختان پالم هستند.
این گونه بسیار مقاوم به سرماست و گرما و آفتاب را دوست دارد. به دلیل قامتی که این درخت دارد به مکانی مناسب و فضای زیادی نیاز دارد تا به خوبی دیده شود و رشد کند.
تاریخچه و زیستگاه بومی Chilean Wine Palm
پالم نارگیل شیلی بومی مرکز شیلی است. این درخت در جنگل های کم ارتفاع در مناطقی محدود در نزدیکی کوه پایه های آند رشد می کنند. این زیستگاه آب و هوایی نسبتاً خشک دارد که شبیه به آب و هوای مدیترانه ای است. این قسمت بیشترین توزیع پالم را در آمریکای جنوبی دارد. این درخت در ارتفاعات 1370 متری هم دیده شده است.
جمعیت درختان بومی در 100 سال گذشته به دلیل جمع آوری میوه ها به طور قابل توجهی کاهش یافته است. طبق برآوردهای جدید 120000 گیاه در این بخش وجود دارند که تنها 2.5 درصد از جمعیت این درختان در آغاز قرن می باشد.
این جنس تنها یک گونه دارد و تنها گونه شناخته شده در این دسته همین پالم نارگیلی شیلی است. در مورد نام این جنس اطلاعات بسیار کمی وجود دارد اما شاید ریشه آن از جمله جوبا شهری در سودان آفریقا آمده باشد، البته برخی نیز می گویند نام این گیاه از روی پادشاه جوبا ii ، حکمران قلمرو باستانی نومیدیا در جنوب غربی آفریقا (الجزیره، تونس، لیبی و برخی بخش های مراکش امروزی) آمده است که علاقه زیادی به گیاه شناسی داشت.
پالم نارگیلی شیلی به نام های جوبا اسپکتابیلیس (Jubaea spectabilis)، کوکوس چیلنسیس (Cocos chilensis) و جوانیا اسپکتابیلی (Juania spectabilis) نیز شناخته می شود.
تنه پالم Chilean Wine
تنه این پالم بسیار معروف است و ضخیم ترین تنه در بین گونه های شناخته شده پالم را دارد، قطر متوسط این تنه بین 90 تا 120 سانتیمتر است که البته برخی از آنها تا 1.8 متر هم می رسند. نکته ای جالب در مورد این پالم وجود دارد و این پالم قبل از اینکه ارتفاع زیادی بگیرد تنه ای قطور ایجاد می کند. بنابراین احتمالاً خواهید دید درختی که ده سال یا بیشتر دارد تنه ای ضخیم دارد اما ارتفاع چندانی ندارد.
تنه ها به رنگ خاکستری هستند و از دور به نظر صاف می آیند اما از نزدیک باقی مانده های برگ هایشان دیده می شود که به شکل الماس هستند. گاهی اوقات تنه ها در بخش مرکزی (از سطح زمین) برآمده تر می شوند و در برخی مواقع زیر تاج بزرگ ها به شکل مخروطی هستند.
وقتی تنه به قطر بالغ خود نزدیک شد تنه عمودی شکل می گیرد. گیاهان جوان تنه ای ضخیم اما ارتفاعی کوتاه دارند. معمولاً ارتفاع تنه ها به 30 متر هم می رسد.
برگ ها و تاج پالم نارگیلی شیلی
چندین نکته جالب در مورد تاج برگ های پالم نارگیلی شیلی وجود دارد. اول اینکه تاج معمولاً پهن تر از بلندی آن است. دوماً معمولاً تعداد برگ های بیشتری در نیمه بالایی کره تاج نسبت به نیمه پایینی وجود دارد و همچنین به زمان افتادن برگ ها هم باید توجه کنید. نسبت به گونه های دیگر پالم برگ های پیر اینگونه اغلب با افزایش سن به سرعت می ریزند. در مواردی هم دیده شده تاج های این پالم بیشتر دارای برگ های رو به بالا با حالتی وی (V) شکل هستند.
برگ های واقعی پالم نارگیل شیلی 3 تا 5 متر طول دارند و دمبرگ های بسیار کوتاهی هستند که قسمت مرکزی تاج را بسیار ضخیم می کند. البته برگچه هایی هم وجود دارد که حدود 60 سانتیمتر طول داشته و معمولاً کمی افتاده هستند و از نظر مقطعی تقریباً صاف هستند. برگ های این پالم حداقل قوس ممکن را دارند.
گاهی اوقات پالم نارگیلی شیلی با پالم جزیره قناری اشتباه گرفته می شود. اما باید بدانید گونه دوم برگ هیا اویزان رو به پایین بیشتری نسبت به پالم نارگیلی شیلی دارد. بزرگترین تفاوت این دو پالم در زره یا خارهای روی ساقه است. پالم نارگیلی اساساً هیچ محافظ یا خاری روی تنه اش ندارد و این در حالیست که پالم های قناری خارهای بد و بلندی دارند که اغلب 30 سانتیمتر طول دارند.
علاوه بر این برگ های قدیمی پالم قناری برای مدتی طولانی و اغلب برای ماه ها و سال ها قبل از افتادن از تنه اویزان می مانند. اما پالم نارگیلی اینگونه نیست. یکی دیگر از نکات متمایز بین این دو پالم این است که پایه های برگ های قدیمی روی پالم قناری بسیار خشن تر است. همچنین برای های قناری قوس بسیار بیشتری دارند و به سمت پایین هستند.
گل ها و دانه ها نخل نارگیلی شیلی
پالم نارگیلی شیلی گونه ای تک پایه است که یعنی هر دو گل های نر و ماده روی یک درخت قرار دارند و دانه های بارور بدون کمک درختی دیگر ایجاد می شوند. گل ها منشعب بوده و زیر تاج برگ ها آویزان می شوند. گل ها به وسیله براکت های چوبی و پارویی شکل پوشیده شده اند، و آنها معمولاً 120 تا 180 سانتیمتر طول دارند. معمولاً رنگ گل های این پالم به رنگ بنفش است.
میوه ها بسیار بزرگ هستند و اندازه آنها به 2 سانتیمتر یا بزرگتر می رسد. وقتی این میوه ها بالغ می شوند خوشه ای محکم از میوه های زرد رنگ را تشکیل می دهند. چون گل ها شاخه ای هستند معمولاً میوه ها هم به صورت دسته ای آویزان می شوند. برخی می گویند میوه های درخت خوراکی بوده و تا حدودی مزه نارگیل می دهند. البته حیواناتی مانند موش نیز این دانه ها را می خورند. دانه های درون میوه کروی و به رنگ قهوه ای شاه بلوطی هستند.
پرورش، مراقبت و رشد پالم نارگیلی
اولین نکته ای که باید به ان توجه کنید رشد بسیار آهسته گیاه است. هشت تا ده سال طول می کشد تا پالم نارگیلی شیلی از یک نهال به یک گیاه خوب 15 گرمی تبدیل شود. این گونه ها هنگام کاشت در زمین رشد سریع تری نسبت به گلدان دارند اما حتی در باغ هم رشدی بسیار آهسته خواهند داشت. همچنین به خاطر داشته باشید این گونه قبل از اینکه ارتفاع بگیرد تنه آن قطور می شود.
گیاهان جوانی هستند که قطر تنه انها 90 سانتیمتر و طول برگ هایشان 180 تا 240 سانتیمتر است و تنه عمودی لوله ای هم ندارند.
نهال این پالم آفتاب داغ مستقیم را دوست ندارد. بهتر است گیاهان ابتدا در نور فیلتر شده قرار بگیرند و وقتی بزرگتر شدند به آرامی در معرض نور مستقیم خورشید قرار داده شوند. هرچه گیاه بزرگتر می شود باید در نور مستقیم و کامل قرار گیرد تا گل دهد. آنها از گرما لذت می برند و نسبت به سرما کاملاً مقاوم هستند.
پالم نارگیلی شیلی تا دمای 15- درجه را تحمل می کند اما در مناطق خشک تر قابلیت تحمل سرما تا 9- درجه را هم دارد، البته گفته می شود در بخش های مرطوب انقدر تحمل سرما ندارند.
همانطور که قبلاً هم گفته شد این پالم آفتاب و گرما را دوست دارد و خاک باید زهکشی خوبی داشته باشد. اگر زهکشی کافی باشد می توانند در خاک های رسی هم رشد کنند. آبیاری متوسط برای این گیاه کافی است.
هیبریدهای پالم نارگیلی شیلی
به دلیل رشد آهسته پالم نارگیلی شیلی توانسته اند آن را با گونه های بوتیا کاپیتاتا یا همان پالم پیندو هیبرید کنند، هیبرید ها پالم هایی قطورتر داشته و رشدشان بسیار سریع تر از پالم نارگیلی شیلی بوده است. البته شکل برگ ها و تاج هیبرید ترکیبی از دو گونه بوده است. یک تفاوت قابل توجه در ظاهر تنه است. تنه گیاه هیبرید هنوز هم مانند پالم نارگیلی بسیار ضخیم است اما پایه های برگ های قدیمی همچنان به تنه چسبیده و دیرتر می افتند.
ارتفاع گیاهان هیبرید چندان زیاد نیست زیرا پالم های بالغ پیندو به ندرت به 6 متر می رسند. هیبرید ها احتمالاً به شرایط مرطوب مقاومت بیشتری دارند.
کندن و جابجایی پالم نارگیلی شیلی
این پالم ارزش بسیار بالایی دارد و بنابراین بسیاری افراد به دنبال جابجایی این گیاه هستند، طبق گزارشاتی که شده است به راحتی می توان این گونه را از نقطه ای به نقطه دیگر جابجا کرد بدون اینکه آسیب جدی ببیند. برخی افراد این درخت ها را در گلدان های بزرگی رشد می دهند و سپس به مصرف کنندگان می فروشند و آنها را به باغ ها منتقل می کنند.
نتیجه گیری
پالم نارگیلی شیلی درختی ضخیم و بسیار بزرگ است که باید فضای زیادی برای رشد داشته باشد. از ویژگی های مهم این گیاه تنه بزرگ آن است که به راحتی به قطر تا 1.8 متر می رسد. رشد بسیار کندی دارد و از گرما و آقتاب بسیار لذت می برد. یک تا دو دهه طول می کشد تا گیاهی بزرگ داشته باشد. این پالم را می توان به صورت خانگی یا تجاری استفاده کرد و گونه ای ایده آل برای باغ های گیاه شناسی است.
هیبرید هایی از این گیاه هم وجود دارند که با گونه بوتیا کاپیتاتا هیبرید شده و رشد بسیار سریع تری دارند. پالم های نارگیلی شیلی قیمت بسیار بالایی دارند و بنابراین بسیاری از بازرگانان این درخت ها را از جایی به جای دیگر منتقل می کنند. رشد این گیاه آسان است و با گذشت زمان به اندازه دلخواه خواهد رسید.
