اگر در فصل پاییز، بوته تمشک را تهیه کنید می توانید میوه هایی عالی پرورش دهید. انواع مختلفی از آن وجود دارد که در زمان‌های متفاوتی در سال میوه می‌دهند. اکثر تمشک ها بین اوایل و اواخر تابستان برداشت شده و در حالی که بقیه برای میوه‌های پاییزیشان کشت داده میشوند.
چند هفته قبل از کاشت زمین مورد نظر خود را با کندن علف‌های هرز و کود پوسیده شده، آماده کنید.
تمشک در کنار یک تکیه‌گاه به بهترین نحو پرورش می‌یابد. در باغچه یا زمینی بزرگ دو تیرک چوبی به ارتفاع ۲٫۴ متری را به فاصله ۳ متر از یکدیگر و تا عمق ۶۰ سانتی متری در زمین بکوبید. اگر می‌خواهید گونه‌های تابستانی را پرورش دهید، تیرک‌ها را سوراخ کرده و سه ردیف سیم گالوانیزه شده را بین آنها بکشید- این سیم‌ها باید به ترتیب ۷۶، ۱۰۶ و ۱۶۷ سانتی متر با زمین فاصله داشته باشند و با زبانه پیچ و مهره‌ای که می‌توان آن را با آچار محکم کرد، در محل نگه داشته شوند.
اگر گونه‌های پائیزی را کشت می‌کنید، به سیم بالایی نیازی نیست. اگر باغچه کوچکی دارید، گیاه‌های خود را روی یک تیرک چوبی پرورش دهید. یک تیرک ۲٫۴ متری محکم را به زمین بکوبید و دو ساقه تمشک را در پای آن بکارید. اجازه دهید ۱۲ ساقه از این ساقه‌ها رشد کنند و آنها را با ریسمان باغبانی در محل نگه دارید.
عمق کاشت در مورد تمشک‌ها مهم است و باید برابر با نشانه خاک قدیمی باشد که قبلاً در آن کاشته شده بوده است. برای انجام این کار گودال باریکی به عرض ۳۰ سانتی متر و عمق ۸ سانتی متر حفر کنید. ریشه‌ها را در گودال پخش کنید و در حالی که آن را با خاک پر می‌کنید، خاک را محکم کنید. ساقه‌ها را ۴۰ سانتی متر، جدا از هم بکارید. سپس آنها را از ارتفاع ۳۰ سانتی متری سطح زمین و از بالای یک جوانه هرس کنید. در انتها به خوبی به ساقه‌ها آب دهید.
ساقه تمشک‌هایی را که در تابستان میوه می‌دهند، درست از سطح زمین هرس کنید. حدود ۸ تا از قوی‌ترین ساقه‌های جدید را از هر گیاه، برای سال آینده نگه دارید و بقیه را بکنید. در اواسط زمستان قسمت‌های دراز و باریک بالایی ساقه‌ها را ببرید تا حدود ۱۵ سانتی متر از گیاه باقی بماند.
تمشک‌ها میوه‌هایی گرسنه و تشنه هستند. کود دانه‌ای چند منظوره را در بهار روی خاک پخش کرده و آن را با کود گیاهی خوب پوسیده شده غنی نمائید. گیاهان خود را به خصوص در آب و هوای خشک، مرطوب نگه دارید.
وقتی میوه تمشک هنوز سفت است، آن را به طور منظم بچینید. تمشک‌ها را به آرامی از گیاه جدا کنید، در حالی که تیرکی را که آن را در محل خود نگه داشته است، باقی می‌گذارید.
تکثیر تمشک قرمز:
آموزش ازدیاد و تکثیر تمشک قرمز
کشت با قلمه نیمه چوبی نرم
در این روش از نوک شاخه اصلی قلمه گرفته و بعد برگهای قسمت پایین آن را حذف کرده و در بستر مناسب در محل روشن به دور از نور مستقیم قرار می دهند. تا زمانی که این قلمه ریشه دار شود، باید هوای محیط را مرطوب نگه داشت و غبارپاشی به همین منظور لازم است اما بعد از ریشه دادن دیگر نیازی به این کار نیست. از زمان کاشت قلمه در خزانه تا ریشه دار شدن آن، ۱۵ روز تا ۱ ماه زمان می برد.
پاجوش ریشه تمشک قرمز:
در این گیاه در محل ریشه پاجوشهایی تولید می شود که می توان در دوره استراحت گیاه آنها را جدا کرد و جداگانه در بستردیگر کشت کرد. این روش نسبت به روش قبلی آسانتر و سریعتر است.
آموزش تکثیر تمشک سیاه:
ازدیاد و تکثیر تمشک قرمز
تکثیر تمشک سیاه به روش خوابانیدن
بهترین و موثرترین روش برای تکثیر این گونه، همین روش است که برای این منظور در اواخر تابستان نوک شاخه انتهایی را در خاک کنار گیاه مادری خوابانیده و در محل اتصال آن با خاک، روی آن را بستر مناسب قرار می دهند تا بتواند در خاک ریشه بزند. وقتی این ساقه در خاک ریشه دار شد از پایه مادری جدا می شود.
تکثیر تمشک سیاه به روش قلمه خشبی
این روش مانند قلمه زدن قلمه نیمه چوبی در تمشک قرمز است با این تفاوت که از قلمه خشبی استفاده می شود.
این گیاه به کمبود آب حساس است و حتما باید آبیاری منظم و مرتب برای باردهی ایده آل آن انجام شود.
خاک مورد نیاز تمشک
تمشک به خاکی نیاز دارد که در عین حال که مرطوب است، زهکش مناسب هم داشته باشد. از طرفی نیاز غذایی این گیاه بالاست. باید حتما خاک حاوی مقدار مناسبی کود گیاهی پوسیده در خاک باشد. البته تمشک وحشی خودروست و نیازی به کوددهی ندارد. خاک شنی، ماسه ای، لومی، آهکی مرطوب و خوب زهکشی شده، بهتر است خاک اسیدی باشد.
تمشک سیاه در مقایسه به تمشک قرمز مقاومت بیتشری به سرما دارد. از نظر گرمایی هم گرمای شدید مانند مناطق جنوبی کشور برای آنها مناسب نیست. از طرفی این گیاه به نور کامل نیاز دارد تا بتواند رشد ایده آل داشته باشد. آفتاب کامل – نیمسایه، این گیاه بهترین رشد را زمانی که در معرض آفتاب کامل است دارد. دمای بین -۳ تا ۱۶ درجه برای رشد این گیاه مناسب است.
آفات تمشک
در مورد این گیاه مراقب شته ها، سوسک تمشک ، عنکبوت قرمز و کنه ها باشید .تمشک در معرض بیماری های قارچی نیز میباشد .
بوته های تمشک خودرو و بومی دارای تیغ و خار فراوان بوده و نگهداری آن در منزل و باغ مشکل ساز است ولی نوعی تمشک بی خار وجود دارد که هم رشد سریع دارد و هم محصول دهی خوب .کنترل این تمشک علیرغم رشد سریع و تکثیر شاخه ای و ریشه ای خیلی آسان است چون تیغ ندارد خیلی راحت می توان به هر شکل لازم آنرا هرس کرده و ضایعات آنرا در باغ ریخت یا برای ایجاد گیاهخاک دفن کرد . و هیچگونه مزاحمتی ایجاد نمی کند . لذا برای گذاشتن روی دیوار منزل یا حصار باغ خیلی مناسب است .
زیستگاه تمشک
تمشك در جنگل‌ها، كناره‌ی جنگل‌ها و نیز در بوته زارها و خارزارها می‌روید.تمشك خاك مرطوب و حاصلخیز را ترجیح می‌دهد و درسرزمین‌های مرتفع تا ارتفاع دو هزار متری هم دیده شده است. این گیاه دارای گلهای زیبایی میباشد ولی بیشتر به جهت میوه های خوش عطر و طعمی که دارد محبوب بوده و کشت میشود.
زیستگاه گیاه تمشک وحشی در ایران
شمال و غرب رودسر، گیلان، کردستان، سردشت، الوند، اشتران کوه .
خصوصیات تمشک
- تمشك گیاهی بوته‌ای با ریشه‌ی دایمی و شاخه‌های چوبی ۲ ساله است.
- این گیاه ، ارتفاعی بین ۱٫۵ تا ۲٫۵ متر دارد و گستردگی آن بین ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر است و بین ۲ تا ۵ سال زمان نیاز است تا به رشد نهایی خود برسد. تاج گیاه به صورت پوششی است.
- برگهای آن تخم‌مرغی و دارای لبه‌هایی هستند كه به شكل خاصی كنگره كنگره شده‌اند.
- این برگ‌ها در گروه‌های سه تایی یا هفت تایی از شاخه‌ها بیرون می‌آیند. زیر برگ‌ها نرم و كركی میباشد.
- از بهار تا تابستان دومین سال، خوشه‌هایی از گلهای سفید در محور بالایی برگ‌ها ظاهر میشوند.
- هر گل ۱ سانتیمتر قطر دارد و دارای ۵ گلبرگ میباشد.
- گل های تمشك به رنگ های سفید، صورتی یا به صورت خوشه در ماه های مرداد پدیدار می شود و تا مهر دوام می آورد. قسمت های مورد استفاده بوته تمشك عبارت از میوه ، برگ، تخم، دانه و گل می باشد.
- گل ها بسیار خوش عطر و بو هستند و پرنده ها و پروانه ها را به سمت خود جذب میکنند.
- گل های تمشک دارای شهد فراوان میباشند و زنبورهای عسل با علاقه به جمع آوری آن میپردازند.
- این گل‌ها سپس به میوه‌های آبدار و خوشمزه مخروطی شكل و قرمز رنگ آشنای همه كه شبیه توت جنگلی اما نرمتر هستند تبدیل میشوند.
- میوه ها در اواخر تابستان و یا اوایل پاییز رسیده میشوند.
در هر متر مربع چقدر محصول میده