درباره علفکش ها

علفکش ها

کاربرد علفکش ها عموما توأم با مشکلاتی است خصوصا اینکه محصولات همجوار با علفهای هرز اغلب به طیف وسیعی از علفکش ها حساس می باشند. هزینه تولید علف کشی خاص که مخصوص مبارزه با گونه ای ویژه از علف های هرز باشد مانع تولید آن علفکش ها می باشد زیرا در آمد کفاف هزینه را نمی دهد. در سال ۱۹۴۵ مبارزه با علف های هرز باکشف خاصیت سمی (۲,۴dichlorophenoxy acetic acid) 2,4-D تسریع شد، این سم بطور انتخابی عمل کرده، بسیاری از علف های هرز در پهای پهن برگ را نابود کرد ولی برای علف های هرز تک لپه ای سنی و کشنده نبود. کشنده ولی برای علف های هرز تک لپه ای سمی نبود.در سال ۱۹۵۰ تنها ۱۵ علفکش در دسترس بود در حالیکه در سال ۱۹۷۰ این تعداد به ۱۸۰ عدد رسید. در سال ۱۹۷۳ بالغ بر ۵۰% کل محصول کشت شده (بیش از ۶۰ میلیون هکتار) با علفکش سمپاشی شد. علفکش ها را به دو دسته تماسی (موضعی) و سیستمیک (جابجا شونده) تقسیم بندی می کنند که هر کدام از اینها به نوبه خود شامل علفکش های انتخابی و غیرانتخابی می گردند.سموم تماسی در اثر تماس با قسمت های هوایی گیاه، در آنها سوختگی ایجاد کرده، موجب مرگ بافت ها و نابودی نبات می گردند. برای مثال سموم: پاراکوات (Paraquat)، ديكوات (diquat)، داینوسب (dinoseb ) پروپانیل (propanil) و بروموکسینیل (bromoxynil).سموم سیستمیک از طریق ریشه و یا قسمت های هوایی جذب و به تمام قسمت های گیاه حرکت می کند، این سموم سپس در مناطق رشد فعال نظير مریستم ها جمع می گردند.سموم دالاپن (dalapon)، دای کامبا (dicamba) و پیکلرام picloram) از دسته سموم سیستمیک محسوب می گردند: سموم انتخابی نیز برای از بین بردن علف های هرز بخصوصی مصرف می گردند نظير ۲,۴-D که برای مبارزه با علف های هرز برگ پهن در مزارع جو و گندم و برنج و… بکار می رود.سموم غير انتخابی نظیر پاراکوات ( paraquat) و آمیترول (amitrole) برای از بین بردن تمام نباتات بکار برده می شوند.علفکش های هورمونی یا فنوکسی به عنوان محرک رشد در گیاه عمل کرده، سبب می گردند که گیاه آنقدر رشد کرده تا بمیرد نظیر سموم ۲,۴-D ، ۲,۴,۵-T ، Silvex و MCPA.

علفکش ها را بر اساس زمان استعمال به سه دسته تقسیم می کنند:

1- قبل از کاشت (هنگام آماه کردن زمین)
۲- بعد از کاشت و قبل از جوانه زدن محصول اصلی (بر روی خاک)
۳- بعد از جوانه زدن محصول اصلی
علفکش هایی که قبل از کاشت یا درست بعد از کاشت بر روی خاک بکار برده می شوند ممکن است بطور سیستمیک پس از جذب از طریق ریشه در گیاه انتقال یافته و یا اینکه مستقیما بر روی ریشه عمل نمایند. این علفکش ها عبارتند از : آترازین (atrazine)، بنفین ( benefin)، بروماسيل (bromacil)، کلرامبن (chloramben)، مولینیت (molinate)، مونان (monwon)، نیترالین(nitralin)، پرومترین (prometryne)، پروفام (propham)، سیکلو آت (cycloate)، سیمازین (simazine)، اندوتان ( EPTC ( endothall و تری فلورالین ( trifluralin). تعداد اندکی از علفکش ها را می توان در خاک (قبل از کاشت یا بعد از کاشت و قبل از رویش) و هم بر روی برگ ها (بعد از رویش) بکار برد نظير داینوسب (dinoseb)، دای کامبا (dicamba) و پيکلو رام (picloram).

روش مبارزه بیولوژیکی

در این روش معمولا حشرات آفت، شکار خود را که عبارت از علف هرز مستقیما نابود می سازند.در مبارزه بیولوژیکی با علف های هرز، عوامل کنترل (حشرات) به سه طریق ممکن است عمل کنند:
۱– مستقيما علف هرز را بخورند.
۲– سبب تضعیف و وارد آمدن استرس به او شود بطوریکه مقاومتش در مقابل بیماری ها و آفات و نیز رقبای دیگر کاهش یابد.
٣– با خوردن گلها، میوه ها و بذور سبب افت پتانسیل در تولید مثل علف هرزگردند.
یکی از مهمترین جنبه های مبارزه با علف های هرز بوسیله حشرات گیاهخوار اینست که علف هرز، عمومی و سخت کنترل بوده، در همه جا وجود داشته باشد زیرا باید اطمینان داشت که عوامل کنترل (حشرات) به طرف میزبان ثانویه نظير غلات برنمی گردند. خصوصا هنگامیکه علف های هرز مزبور دفع گردیده، در اثر تمام شدن غذا، گرسنگی به آنها روی آورده باشد. شاه توت (Rubus fruticosus) علف هرز مهم در نیوزلند New Zealand یکی از اعضای خانواده رزاسه است. سیب، گلابی، تمشک و تعدادی از گیاهان زینتی نیز اعضای دیگر خانواده رزاسه می باشند. بنظر می رسد که دورنمای کوچکی از کنترل شاه توت بوسیله معرفی عوامل بیولوژیکی وجود داشته باشد.با ملاحظه عواملی که بعنوان مبارزه با علفهای هرز معرفی شدند و سپس بصورت آفت در آمدند، مشخص می گردد که تنها در موارد خاصی این روش موفق بوده است. مثالها عبارتند از:حشره Thecla echion که هم اکنون در هاوایی بذور گیاهان (نظیر بذر بادمجان) را از بین می برد، و حشرات بخصوصی که به کاکتوس های بدون خار در جنوب آفریقا حمله می کنند. از ۶۰۰ تلاشی که در زمینه مبارزه بیولوژیکی با ۸۴ گونه علف هرز انجام یافت، ۱۷۴ مورد مربوط به حشرات می شد. از جمله موفقیت های برجسته، مبارزه با علف هرز لانتانا (Lantana camara) سال ۱۹۰۰ میلادی در هاوایی بود که بوسیله لاروهای حشرات زیر صورت گرفت:
١- شبپره Tortricid
۲– پروانه Lycaenid
۳– مگس Agromyza
موفقیت دیگر مربوط به ریشه کنی علف هرز Alligator در جزيره فلوریدا می باشد که بوسیله سوسک برگخواری بنام Agasicles hygrophila صورت گرفت. علف هرز Senecio Jacobea بومی اروپا بوده ولی هم اکنون در اکثر نقاط دنیا یافت می گردد. این علف هرز برای دام ستی است زیرا باعث تجمع آلكالوئيد سمی در کبد حیوان می گردد. از سال ۱۹۲۷ به این طرف دو عامل بیولوژیکی زیر جهت کنترل علف هرز مزبور مورد توجه قرار گرفتند:
۱- شبپره Cinnabar با نام علمی Tyria jacobaeae
۲- مگس Hylemya Seneciella
لارو شبپره برگ ها را خورده، سبب بی برگی گیاه می شود و لارو مگس به تاج گل حمله می کند. از سال ۱۹۲۷ تا ۱۹۳۰ در نیوزلند بیش از ۲۵۰ هزار شفيره شبپره و در پی آن در سال ۱۹۳۷ ۵۰۰ هزار لارو مگس از انگلستان آورده شد. مگس در منطقه مستقر شد ولی شبپره بدلیل وجود پارازیتوئید بومی وابسته به آن از بین رفت. در استرالیا نیز مگسی بنام .Harpobittacus Sp بعنوان پرداتور عمل کرده، شبپره را نابود ساخت، مگس نیز نتوانست با محيط وفق یافته، مستقر گردد. به هر حال در آمریکا و کانادا، شبپره فوق که با کشتی آورده می شد، بزودی کنترل مؤثری را نوید داد، به این ترتیب که شبپره باعث بی برگی علف هرز Senecio شده که بدنبال آن، سرمای زمستان مبارزه را کامل می کرد. طرح فوق یکی از نمونه طرح های انجام یافته عليه علف های هرز می باشد. از این قبیل طرح ها در بعضی نقاط دنیا با تلاش و دقت دنبال می گردد. یکی در مورد کنترل بسیار عالی علف های هرز وجود دارد که فخرآفرین و تاریخی است در سال ۱۷۸۸ هنگامیکه کشتی First Fleet به محلی که اکنون سیدنی ( Sydney) نامیده می شود رسید، حامل سربازان، مأمورین دولتی، محکومین و نوعی کاکتوس بنام ( opuntia monacantha) بود. بزودی کاکتوس تمام منطقه را فرا گرفت و بخوبی همراه با چند گونه اپتیای دیگر در آنجا مستقر گردید. تا سال ۱۹۰۰ بیش از ۴۰۰۰۰ کیلومتر مربع زمین را در بر گرفت و بعد از آن هر ساله در حدود ۱۰۰۰۰ کیلومتر مربع زمین در اثر گسترش کاکتوس فوق از دست می رفت. در هنگام اوج هجوم کاکتوس (یعنی در سال ۱۹۲۵) ۲۴۳۰۰۰ کیلومتر مربع از زمین های Queensland و New south wales غير قابل مصرف گردید. در سال ۱۹۱۳ معرفی حشره ای بنام Dactylopius indicus بطور مؤثر کاکتوس O . monacantha را کنترل کرد ولی فرجه ای برای گونه های دیگر نظیر O.inermis و O.stricta وجود نداشت.در سال ۱۹۲۰، اتحادیه Prickly pear Board بنیانگذاری شد. فعالیت این اتحادیه تلاش برای یافتن دشمنان بند پای کاکتوس در آمریکا بود.در سال ۱۹۲۵ تلاش فوق به نتیجه رسید و شبپره ای بنام Cactoblastis cactorum از امریکای جنوبی ( Argentina ) جهت مبارزه با کاکتوس معرفی و فرستاده شد.از زمان یافتن این شبپره تا سال ۱۹۳۰ لاروهای پرخور آن، تمام کاکتوس های موجود را از میان برد بطوریکه در اثر کاهش غذا برای شبپره، جمعیتش کم گردید و دوباره تعداد کاکتوس ها افزایش یافت.نوسانات مزبور بمرور کوتاه شده، بالاخره در سال ۱۹۳۵ تنها قطعه زمین های مورد قرنطینه، حاوی کاکتوس بودند.علف Klamath بنام علمی Hypericum perforatum گیاه چند ساله ای است که منشاء آن اروپا و آسیا بوده ولی هم اکنون بر اکثر مناطق نیمه خشک تا مرطوب نظیر استرالیا نیوزلند، شیلی، آرژانتین، آفریقای جنوبی و آمریکای شمالی استیلا یافته است.در ابتدا علف هرز فوق در دهه ۱۹۰۰ از آمریکا، کالیفرنیای شمالی نزدیک رودخانه Klamath گزارش گردید که به همین دلیل، همنام هستند.تا سال ۱۹۴۰ علف هرز مزبور در آمریکا بیش از ۸۰٫۰۰۰ هکتار زمین را در بر گرفته و جانشین محصولات قیمتی گردید. از این گذشته علف Klamath حاوی ماده hypericin می باشد، از جنوب فرانسه، سوسک های . quadrigemina، Chrysolina hyperici و Agrilus hyperici به استراليا آورده شد که موجبات دلگرمی تازه ای جهت کترل علف هرز فراهم آورد.پس از مشاهده میزان کارآیی سوسک ها، در سال ۱۹۴۴ کشاورزان کالیفرنیا با علاقه فراوان نسبت به ورود آنها اقدام کردند. سوسک A . hyperici از بین رفت ولی در سوسک دیگر در مدت سه سال علیرغم تولید فقط یک نسل در سال، اعمال نفوذ کرده بطوریکه تا سال ۱۹۵۶ اکثر مناطق آلوده تحت کنترل سوسک ها در آمد.کشاورزان متأثر از این موفقیت، بنای یادبودی به خاطر پیروزی سوسک ها تأسیس کردند.در کالیفرنیا، کنترل بهتری نسبت به استرالیا انجام گرفت و سوسک ها به تمام نقاطی که علف هرز وجود داشت نظير Washington ، Oregon ، Idaho و montana فرستاده شدند. به هر حال در کانادا احتمالا بدلیل تفاوت آب و هوا، نتایج وبی بدست نیامد و تنها گونه C . hyperici تا اندازه ای علف هرز راکنترل کرد