اين بيماري تحت نامهاي جرب (Scab) بلايت خوشه شناخته شده است عوامل مهم اين بيماري F. culmorum و Fusarium graminearum مي باشند كه اولي مختص مناطق گرم و معتدل و گونه دوم در مناطق معتدل تا خنك پراكندگي دارند. گرم و معتدل و گونه دوم در مناطق معتدل تا خنك پراكندگي دارند.اين بيماري در نواحي گرم و مرطوب و مناطقي كه زمستان معتدل و تابستان گرم و مرطوب دارند ديدهمي شود از جمله نواحي آلوده به اين بيماري را مي توان نيمه غربي آمريكا، بوئنوسآيروس شرقي، كانادا، آمريكا، آرژانتين، چين، جنوب برزيل و اروپاي غربي نام بر د . درايران اين بيماري در استانهاي گلستان، مازندران و اردبيل مشاهده مي شود
اين قارچ به صورت ميسليوم يا تشكيل پرتيس روي بقاياي گياهي يا بذورضدعفوني نشده زمستانگذراني مي كند. آلودگي ميزبان با نفوذ مستقيم قارچ به بافتريشه يا طوقه صورت مي گيرد. آلودگيهاي سنبلچه ها كه منجر به بيماري مي گرددتوسط كنيديهاي هوازي و آسكوسپورها در شرايط رطوبت و بارندگي طي مرحله گلدهي يادانه بستن عارض مي گردد.
ميزبانهاي اوليه : گندم (Triticum sp ) گندم دوروم، تريتيكاله
ميزبانهاي ثانويه : جو Secale cereale، Hordeum sp.
اغلب گونه هاي فوزاريوم به صورت ساپروفيت اختياري در خاك به سر مي برند وداراي قدرت بيماريزايي بالايي هستند. دانه ها در سنبلچه هاي آلوده چروكيده شده وقوه ناميه خود را از دست مي دهند. در اثر بروز اين بيماري علاوه بر كاهش ميزانمحصول، كيفيت دانه هاي حاصله پائين مي آيد. خسارت كيفي دانه هاي آلوده به اينترتيب است كه درصد قوه ناميه بذور كاهش پيدا نموده و باعث كاهش قدرت جوانه زني آنها مي گردد. اين بيماري روي خاصيت نانوايي گندم نيز اثر مي گذارد و علاوه بر ايجاد طعم نامناسب در آرد حاصله به علت ترشحات قارچي مايكوتوكسينهاي Zearalenon . Nivalenol در صورت آلودگي شديد، گندمهاي حاصله براي انسان و دام سمي مي باشد لذا قارچ عامل بيماري از نظر بهداشتي نيز حائز اهميت مي باشد. مناسب ترين درجه حرارت براي فعاليت قارچ c ۱۵-۲۵ مي باشد اين قارچ در مناطق معتدل و سردسير فعاليت مي كند. وجود شبنم ، بارندگي و رطوبت نسبي بالاي ۷۵ درصد در طول دوره گلدهي و حرارت اپتيمم ۲۵ c موجب تسريع در آلودگي خوشه خواهد شد.
علفهاي هرز گرامينه، بقاياي گياهي پس از برداشت بذر و خاك از جمله منابع آلودگي و دو گياه ذرت و برنج از ميزبانهاي مهم قارچ مي باشند. قارچ كشها ممكن است گياهچه را در برابر آلودگي بذرزاد حفظ كنند ولي قادر بهكنترل ماده تلقيح موجود در خاك نيستند.
-۱ خودداري از كشت ارقام حساس در مناطقي كه شرايط مساعد آب و هوايي فعاليت قارچ عامل بيماري در طول دوره گلدهي و تكامل خوشه دارند.
-۲ رعايت تناوب زراعي با گياهان غيرگرامينه خصوصا” عدم كشت گندم در تناوب با ذرت و برنج.
-۳ باتوجه به اينكه بذور آلوده از منابع اصلي انتشار بيماري مي باشند ضدعفوني بذور با سموم سيستميك تماسي با توجه به انتقال آلودگي بطور سطحي و داخلي در بذر گندم توصيه مي شود. انهدام كاه و كلش گندم پس از برداشت يا شخم عميق جهت كاهش منابع آلودگي و انتقال به سال بعد.
بوجاري كامل بذر و حذف دانه هاي لاغر و چروكيده كه احتمال انتقال عامل بيماري بوسيله آنها مي رود.
كنترل علفهاي هرز گرامينه در مزارع گندم.
رعايت اصول به زراعي جهت تهويه و تابش نور بيشتر به داخل مزرعه.
بر حسب ضرورت و بر اساس پيش آگاهي استفاده از سموم قارچ كش توصيه شده در مرحله گلدهي در جلوگيري از كاهش محصول و افزايش منابع آلودگي موثر مي باشد.
كنترل مطلوب اين بيماري با مجموعه اي از روشهاي فوق در قالب مبارزه تلفيقي امكان پذير مي باشد و هريك از طرق ذكر شده به تنهايي در كنترل بيماري تاثير قطعي نخواهد داشت.
به منظور جلوگيري از اشاعه بيماري ضروريست از هرگونه جابجايي بذور آلوده و كاه و كلش به ساير مناطق خودداري بعمل آيد.
با توجه به اهميت موضوع لازم است محصول مزارع شديد ا” آلوده توسط مسئولين ذيربط جداگانه خريداري و تصميماتي در اين مورد اتخاذ نمائيد.
آلتوكمبي ( ۳۰ درصد كاربندازيم، ۱۶ درصد سيپروكونازول) %۴۲ EC پنج ليتر در هكتار به صورت حداقل يك نوبت سمپاشي در مرحله گلدهي در صورت نياز به تكرار
سمپاشي به فاصله ۷ روز
ركس دوو (Rex duo) اپوكسي كونازول + تيوفانات متيل EC ۴۱٫۸
۰/۵ ليتر در هكتار
