گوجه فرنگی TOMATO

ورود گوجه فرنگي به آسيا احتمالاً از طريق تجارت بازرگانان اسپانيايي با فيليپين آغاز شده و سپس در ساير کشورهاي آسيايي گسترش يافته است. اين گياه در ابتدا به علت رنگ قرمز روشن ميوه ها با اين تصور که ميوه هاي آن سمي هستند، به عنوان گياه زينتي پرورش داده مي شد به طوري که در ايتاليا به نام سيب طلايي و در فرانسه به سيب عشق شناخته مي شد. گوجه فرنگي يکي از مهمترين محصولاتي است که روز به روز مصرف آن رو به افزايش مي باشد. کشورهاي چين، آمريکا، هند، ترکيه، مصر، ايتاليا، اسپانيا، برزيل، ايران، مکزيک، يونان، روسيه، اکراين، شيلي و ازبکستان به ترتيب عمده ترين توليد کنندگان اين محصول به شمار مي روند

يک گياه علفي چند ساله از خانواده بادمجانيان است و با گياهاني نظير فلفل، بادمجان، سيب زميني، تاجريزي، توتون و بسياري از گياهان زينتي مانند اطلسي هم خانواده مي باشد. گوجه فرنگي معمولي جزء گياهان گرمسيري محسوب مي شود و کشت آن در اغلب مناطق گرم و معتدل رونق زيادي دارد. اين گياه بوته اي چند ساله است ولي معمولاً به صورت يکساله پرورش داده مي شود. برگ هاي اين گياه نيز مرکب با آرايش متناوب مي باشد. گل در گوجه فرنگي از مجموع ۵ کاسبرگ به هم پيوسته سبز رنگ و ۵ گلبرگ زرد رنگ تشکيل مي شود. گلاذين آن از نوع گرزن، گل ها دو جنسي و کامل مي باشند. اندازه ميوه متغيير مي باشد بطوري كه برخي واريته ها داراي کوچکترين نوع ميوه به اندازه گيلاس و برخي واريته ها ميوه هاي بزرگتر با قطر ۱۵ سانتي متر توليد مي کنند. رنگ ميوه ها در هنگام رسيدن قرمز است ولي رنگ هاي سبز، سفيد، زرد، صورتي، بنفش و نارنجي تيره نيز در بعضي واريته ها ديده مي شود

گوجه فرنگي يک محصول فصل گرم است و به دمايي در حدود ۲۷ تا ۳۰ درجه سانتي گراد جهت رسيدن محصول نياز دارد. نياز روشنايي آن حدود ۲۰ هزار لوکس بوده و رشد مطلوب گياه در حداکثر مقدار روشنايي حاصل مي شود رطوبت نسبي مناسب براي رشد گياه ۷۰-۶۰ درصد است. گوجه فرنگي از نظر مصرف آب گياه پر مصرفي است و هر گونه تنش خشکي سبب ترک خوردن ميوه ها مي شود. البته با کشت گلخانه اي اين محصول مي توان شرايط محيطي را تحت کنترل در آورد. موفقيت در توليد عملکرد بالا در گوجه فرنگي به ميوه دهي مناسب در هر خوشه و رسيدن هرچه سريعتر ميوه ها بستگي دارد. بطوري كه از دست رفتن يک يا دو ميوه در هر خوشه يا از دست رفتن يک خوشه، عملکرد را به صورت معني داري کاهش خواهد داد. با اعمال زراعي مناسب مي توان از گوجه فرنگي در اكثر مناطق ميزان محصول نسبتاً مشابهي توليد کرد. در طول فصل رشد طبيعي عملکرد ميوه در هر گياه بين ۴-۶ کيلوگرم مي باشد. ميزان ازت موجود در خاک در تشکيل ميوه بي نهايت مؤثر است. زيرا ميزان ازت كافي در خاک سبب بهتر شدن رشد رويشي گياه شده كه در نتيجه باعث بالا رفتن كيفيت ميوه مي شود. اين گياهان به خوبي توليد ميوه مي کنند. البته ازت فراوان در خاک ممکن است عامل محدود کننده هم باشد. حرارت نيز، در تبديل گل به ميوه دخالت دارد. در حرارت هاي خيلي زياد و يا خيلي کم ميوه تشکيل نمي شود. بهترين دما در شب براي بوته هاي گوجه فرنگي بين ۱۵ تا ۲۰ درجة سانتي گراد مي باشد. دماي ۲۰ تا ۳۰ درجة سانتي گراد دماي مناسبي براي تشکيل ميوه است

محبوبيت گوجه فرنگي جهاني است و به دليل نقش مهمي که در تأمين ويتامين ها و مواد معدني به صورت مختلف در تغذيه مورد مصرف قرار مي گيرد. گوجه فرنگي از جمله سبزي هاي مهمي است که به علت داشتن انواع ويتامين ها، کاروتن و اسيدهاي مفيد، قند و املاح معدني نقش ويژه اي در سلامتي انسان ايفا مي کند. این گیاه به صورت هاي مختلف از قبيل مصرف خام آن به تنهايي، همراه با سالاد، به صورت پخته، رب گوجه¬فرنگي و سس مورد مصرف قرار مي گيرد مهمترين ترکيبات ميوه گوجه فرنگي شامل حدود ۹۰ درصد (يا کمي بيشتر) آب مي باشد و بقيه آن را پروتئين، چربي، قندهاي مختلف از جمله گلوکز و فروکتوز، ويتامين هاي A، C، K، تيامين، ريبوفلاوين و املاح معدني از جمله کلسيم، فسفر، آهن، سديم، پتاسيم تشکيل مي دهد. گوجه فرنگي غني از آنتي اکسيدان ليکوپن می باشد، در ميوه هاي رسيده تر، ميزان و فعاليت آنتي اکسيداني نيز بالاتر است. از آنجايي كه ليکوپن يك آنتي اكسيدان مهم شناخته شده و سبب محافظت ياخته هاي بدن در مقابل مواد اکسيده کننده (که از عوامل سرطان زا شمرده مي شوند) مي گردد. مطالعات جديد پزشکي نشان مي دهد که ميزان انواع سرطان در افرادي که به طور روزانه از گوجه فرنگي استفاده مي کنند، بسيار کمتر از افرادي است که مصرف کمتري دارد.

آفات گوجه فرنگی

محصولات گوجه فرنگی در معرض از بین رفتن توسط آفات، بیماری‌های قارچی، باکتریایی و ویروسی، رقابت با علف‌های هرز و شرایط آب‌وهوایی و خاکی نامساعد هستند. آفات و بیماری‌های گوجه فرنگی اغلب با آفات و بیماری‌های سایر گیاهان خانواده مانند بادمجان و توتون مشترک‌اند. یکی از بیماری‌های شایع گوجه فرنگی در اثر ویروس موزائیک توتون ایجاد می‌شود. انواع سفیدک و آتشک از سایر موارد شایعی هستند که موجب خرابی این محصولات می‌شوند. سن سپردار، کرم طوقه‌بر، شته، وایت‌فلای، کرم میوه گوجه فرنگی، کنه تارتن دولکه‌ای، لیسه و سوسک سیب‌زمینی کلرادو از آفات گوجه فرنگی می‌باشند.

نحوه تکثیر گیاه

گوجه فرنگي با کشت مستقيم بذر توليد ريشه هاي عميقي مي کند بطوري كه در زمين هاي نرم تا بيش از ۲ متر نفوذ مي كند. ۷۰ درصد ريشه هاي فرعي آن تا عمق ۲۵ سانتي متري قرار مي گيرد. در کاشت نشائي از رشد ريشه ي اصلي گوجه فرنگي کاسته مي شود. بهار فصل کاشتن گوجه فرنگی است. برای پرورش گوجه فقط به آفتاب و گرمای مناسب نیاز دارید. برای این کار بستری را در نظر گرفته و بذرها را در آن می کاریم. فاصله هر دانه باید ۳۵ تا ۶۰ سانتیمتر باشد و یا اگر در بالکن میخواهیم داشته باشیم بهتر است اول بذرها را در گلدان کوچک کاشته و وقتی به ۲۰ تا ۳۰ سانتی متر به یستر اصلی منتقل کنیم.