از سیر تا پیاز پسته

درخت پسته اهلي (Pistacia Vera L.)
متعلق به تیره سماق ) Anacardiaceae
جنس Pistacia داراي ۱۱ گونه است كه همگي آ نها از خود، تربانتین یا سقز ترشح مي كنند.گیاهان این تیره بصورت درخت یا درختچه هستند

زیر كشت پسته در ایران بیش از ۳۶۰,۰۰۰ هكتار مي باشد استان كرمان با مجموع بیش از ۲۷۰,۰۰۰ هكتار سایر استا نهاي پسته خیز عبارتند از : یزد،خراسان، فارس، سمنان، سیستان و بلوچستان، قزوین، مركزي، اصفهان و قم مي باشند كه بیش از ۹۰,۰۰۰ هكتار سطح زیركشت باقیمانده را به خود اختصاص می دهند.

پسته درختی سازگارباآب وهوای آذربایجان میباشد.این درخت تحمل بالایی دربرابرشوری خاکهاو شوری آب آبیاری دارد. مقاوم به شرایط کم آبی بوده وبعدازسال سوم هر ۳۰ روز یکبارنیازبه آبیاری دارد.. ازمزیتهای خیلی خوب آن تحمل برودت ۲۵ – درجه زمستان و ۴۵ +درجه گرمای تابستان است.باتوجه به سودآوری بالا آن بهترین گزینه جهت توسعه کشت درحوضه آبریز دریاچه میباشد..

درخت پسته داراي برگ هاي مركب شانه ای است و هربرگ یك جوانه جانبي را در برم یگیرد. خوشه هاي پسته به صورت جانبي بر روي شاخه یكساله مي شوند. از نظر گیاه شناسي میوه پسته در ردیفمیوه هاي شفت طبقه بندي مي شود میوه هاي شفت متشكل از سه قسمت : لایه برون خارجي، لایه میان گوشتي و لایه درون برسخت هستند كه درون بر، هسته را مي پوشانند.

گل ها فاقد گلبرگ و غده هاي شهد ساز بوده، بنابراین زنبور عسل را به خود جلب نمي كند و گرده گل توسط باد پراكنده می شود.

درخت نر در فروردین ماه حدود ۵ تا ۷ روز زودتر از درخت ماده به گل مي نشیند كه گ لها به صورت خوشه اي بوده و هر خوشه، توده اي ازگ لهاي متراكم مي باشد. گل ها بدون گلبرگ و كاسبرگ حقیقي هستند. هرگل نر مشتمل بر ۵ پرچم بیضي شكل با میله كوتاه سبز رنگ است

رقم اکبری: یكي از راقام تجاري پسته است كه از نظر اقتصادي داراي بالاترین ارزش مي باشد. میوه هاي آن بادامي شكل،كشیده و درشت هستند . ازخصوصیات این رقم رشد رویشي زیاد آن بر گهاي متراكم، سطح وسیع برگ محصول زیاد، دی ر گلي ودیررسي بوده كه در كه در دهه سوم شهریورماه قابل برداشت مي باشد.
رقم کله قوچی: میوه درشت فندقي شكل و عملكرد خوب این رقم سبب شهرت و گسترش آن شده است. این رقم نسبت به كمبود آب و مواد غذائي حساس بوده و اكثریت برگ هاي آن مركب ۵ برگچه هستند. رقمي زودگلبوده و به همین دلیل بیشتر در معرضخطر سرماي دیر رس بهاره و خسارت ناشي از آن قرار دارد. این رقم در دهه دوم شهریور ماه قابل برداشت است و از این نظر جز ارقام متوسط رس مي باشد
رقم احمد آقایی درشتي میوه بادامي شكل و سفیدي پوست استخواني این رقم سبب
گسترش آن شده است. اكثریت برگ هاي آن مركب سه برگچه اي هستند رقمي متوسط گل بوده و در دهه سوم شهریور ماه قابل برداشت است، از این نظر جز ارقام دیررس مي باشد.
رقم اوحدی: یكي از گسترده ترین ارقام تجاري پسته كشور محسوب مي شود. بسیارمعروف و سازگار براي اكثر مناطق پسته كاري است كه طي ۵۰ سال گذشته احداث شده اند. اكثریت برگ هاي آن مركب سه برگچه اي هستند و برگچه انتهائي آن بزرگتر از برگچه هاي جانبي مي باشد. رقمي متوسط گل بوده و در دهه
اول شهریور ماه قابل برداشت است و از این نظر جزارقام زودرس مي باشد.

كاشت مستقیم بذر در زمین اصلي
کاشت نهال های گلدانی
کاشت نهال های ریشه لخت
فاصله کاشت :
فاصله ی :مناسب بین دو ردیف ۸ – ۶ متر
و روي ۴ – ۳ متر توصیه مي شود

آبیاری
معمولا به روش غرقابی یا قطره ای و در سال اول دورابیاری ۷ روزه در نظر گرفته می شود در سال دوم دور آبیاري به مرور به ۱۴ روز یك بار تبدیل میشود. بعد از پیوند دوره های تا ۲۷ روزه نیز قابل قبول است.
پیوند
سه نوع روش پیوند زني مرسوم است :
۱ – پیوند لوله اي
۲ – پیوند شكمي
۳ – پیوند اسكنه اي
هم اكنون استفاده از پیوند لوله اي به دلیل سادگي، سرعت عملیات و درصد بالاي جوش خوردن بین پایه با پیوندك رواج یافته و ۹۹ درصد درختان پسته با استفاده از این روش تكثیر می شوند.

هرس

هرس فرم درختان پسته :
هدف از انجام هرس فرم، ایجاد اسكلت قوي و محكم، شكل مناسب و مورد نظر تحریك رشد شاخه هاي مناسب براي ایجاد تاج متراكم و متوازن و افزایش رشد شاخ های نگهداري شده مي باشد. هرس فرم جامي و شلجمي جهت ایجاد شكل مناسب درختان پسته توصیه مي شود ب(هرس باردهی درختان پسته

آفت

پسيل معمولي درختان پسته Agonoscena pistaciae
آفت
سن هاي زيان آور پسته Pistachio Bugs :Kermania pistaciella پروانه چوبخوار پسته Idiocerus stali زنجره پسته
آفت
سوسك سرشاخه خوار پسته Hylesinus vestitus
بیماری ها
بيماري پوسيدگي طوقه (گموز)و ريشه پسته
علائم بیماري :
علائم این بیماري با توجه به سن درخت فرق می كند. درختان جوان كه آلودگي شدید دارند، سریعاً خشك مي شوند. در حالي كه در درختان مسن كاهش برگ، خشكیدگي سرشاخه ها و نهایتاً خشك شدن كامل درخت صورت میگیرد
بيماري خشكيدگي سرشاخه هاي پسته :
Die back diseases in pistachio trees این بیماري موجب خش كشدن سرشاخه و شاخه ها مي شود كه كم و بیش در اغلب باغ هاي پسته ایران وجود دارد. هر چند كه خشكیدگي سرشاخه ها ممكن است به علت عواملي مانند نامناسب بودن خاك ، فقر مواد غذایي،كمبود آب، شوري خاك و آب،وجود نماتد مولد غده ه اي ریشه و یا بر اثر آفاتي مانند سپرد ار واوي ایجاد شود .

الف(سربرداری :
در اسفند ماه نهال هاي ۳ – ۲ ساله پسته در زمین اصلي سربرداري مي شوند

تهیه ی پیوندک:
براي تهیه پیوندك حدود ۳ – ۲ سانتی متر بالاتر از جوانه، شاخه را قطع كرده، سپس از ۲ سانتی متري زیر جوانه با چاقوي پیوند زني پوست دور تا دور بریده مي شود. بعد با انگشت پوست برش خورده را به آرامي چرخانده تا پوست حاوي جوانه به راحتي و به طور كامل از چوب جدا شود .
آماده سازی پایه:
شاخه هاي جانبي نگهداري شده بر روي پایه نیز سربرداري شده و سپس به فاصله ۳ – ۲ سانتی متر از بالای جوانه برش وبه صورت نوارهایی به سمت پایین پوست می شود.
انجام پیوند:
پس از آماده شدن پایه و پیوندك، پیوندك را كه به شكل استوانه است داخل چوب پایه قرارداده و به آرامي به سمت پایین فرستاده تا در محل خود استقرار یابد.

زمان برداشت
تغییر رنگ پوست رویي از سبز به گلي تا ارغواني از نشانه اي از میوه ها است . در ما ههاي آخر فصل تابستان تر كخوردگي سطح رویي پوست نرم میو ه ها نیز نشاني دیگر از نزدیك شدن زمان برداشت پسته است.
برداشت محصول :
پس از رسیدن محصول، برداشت آن باید سریعاً انجام گیرد. عملیات برداشت بوسیله نیروي كارگر و با دست انجام مي شود. نحوه برداشت بدین صورت است كه قبل از شروع چیدن محصول، پارچه هاي مخصوص دورویه را زیردرختان پهن كرده، به طوري كه كل سطح زمین زیر پوشش تاج پوشیانیده شود. اوج باردهی این درختان سن ۱۵ تا ۴۵ سالگی است که حداقل میتوان ۲۰ کیلوگرم پسته خشک ازهردرخت برداشت نمود. طبق آمارسال ۹۳ ادکشاورزی استان درشهرستان مرند ازیک هکتارباغ پسته ۱۴ ساله حدود ۲۶۰۰ کیلوگرمپسته خشک وازیک هکتارباغ پسته ۸ ساله درشهرستانآذرشهرحدود ۱۵۰۰ کیلوگرم برداشت شده است.