سمیت قارچ ها

سمیت قارچها

قارچ سمی به قارچی گفته می شود که اگر از راه جهاز هاضمه داخل بدن شود اختلالات کم و بیش شدیدی ایجاد نماید.

بنابراین فقط قارچهائی که برای تغذیه استعمال می شود ممکن است مسمومیت ایجاد نماید این قارچها ممکن است از دسته بازیدیومیستها آسکومیست و یا برخی دیسکومیست ها باشد در عین حال گاهی اوقات ارگودوسیگل (Ergot de seigle) یا کلاوی سپس پورپوره آ که مورد استعمال غذائی ندارد با وجود کوچکی اندازه چنانچه همراه با دانه غلات و آرد مصرف شود ممکن است مسمومیتی به نام ارگوتیسم ایجاد نماید. این مسمومیت امروزه نسبتا کم و به خصوص در بین حیوانات به ندرت مشاهده می شود . تعداد قارچ های سمی نسبتا زیاد است ولی قارچ هائی که واقعا مسمومیت کشنده ایجاد می کنند محدود هستند اختلالاتی که در نتیجه خوردن قارچهای سمی ایجاد می شود عبارتست از :

1- اختلالات معدی روده ای

2- اختلالات پاراسمپاتیکی

3- اختلالات قابل علاج سیستم عصبی مرکزی

4- و بالاخره مسمومیت های کشنده .

1- اختلالات معده روده ای- این اختلالات عبارت است از اسهال، استفراغ و دردهای شکمی شدید که گاهی به خودی خود بهبودی یافته ولی باعث ضعف مفرط بیمار می شوند معمولا این اختلالات خیلی زود پس از خوردن قارچ ظاهر می شود . قارچ هائی که این علائم را ایجاد می کنند نسبتا زیاد و معمولا دارای رزین های مختلف با طعم تلخ یا سوزان هستند که مخاط دستگاه گوارش را تحریک می کنند جزو این قارچها می توان جنس لاكتاريوس ، جنس روسولا ، جنس تریکولوما و بخصوص آنتولوما ليويدوم را نام برد.

2- اختلالات پاراسمپاتیکی عبارتند از اختلالات دید ، ناتوانی قلب و عرق زیاد . قارچ هائی که دارای موسکارین هستند (موسکارین یک استر کلین است) موجب این تظاهرات می شوند بنابراین می شود گفت که موسکارین یک داروی مقلد پارا۔ سمپاتیک است.

۳- روش تشخیص  – قارچهائی از قبیل آمانیتا موسکاریا ، آمانیتا پانترینا و غیره این عوارض را ایجاد می کنند. دراین مسمومیت اختلالات خفيف جهاز هاضمه همراه با سرگیجه و هذیان کمی پس از خوردن قارچ ایجاد می شود بنابراین مسهل يا داروی استفراغ آور می تواند آنرا درمان کند و به خودی خود نیز گاهی برطرف می شود . به طوریکه دیده می شود امانیتا موسکاریا در عین حال واجد موسکارین نیز هست ولی این سم به تنهائی نمی تواند اختلالات دستگاه عصبی مرکزی را ایجاد کند بنا بر این عامل دیگری بجز موسکارین موجب این اختلالات می شود .

4- قارچهای کشنده – اختلالاتی که قبلا گفته شد به خودی خود و یا در اثر معالجه بهبودی پیدا می کند و برای زندگی بیمار خطر چندانی ندارد ولی قارچ های کشنده قارچهائی هستند که مسموميت از آنها تقريبا 100% کشنده است این قارچها عبارتست از آمانيتا فالوئیدس، آمانتا ورنا، آمانيتا ويروزا و غیره خواص این مسمومیت ها به شرح زیر است :

دیررس بودن علائم – بدین معنی که اولین علایم مسمومیت ۸ تا ۱۲ ساعت پس از خوردن قارچ تظاهر می کند و این موضوع به خصوص در مورد آمانيتا فالوئيدس کاملا مشخص است. خطر این مسمومیتها نیز بیشتر به همین علت است زیرا پس از این مدت تقريبا كليه ماده سمی قارچ جذب بدن شده و دیگر سمی در معده باقی نمانده تا با آن مبارزه شود بنابراین در مورد این مسمومیت دادن مواد قی آور و مسهل بی نتیجه است وعملی جزضعیف کردن بیمارانجام نمی دهد.

اختلالات دستگاه گوارش– این اختلالات در حقیقت اولین علامت مسمومیت بوده و عبارت است از ورم معده و روده حاد (دردهای شدید معدی ، استفراغهای مکرر اسهال شديد).

اختلالات عصبی– به سرعت ظاهر می شود در این حالت مریض بی حرکت به پشت افتاده شديدا ضعيف ، بی قوت و مضطرب است ولی با تمام این احوال در ادراك و شعورش تغییری ایجاد نمی شود .

بهبود موقت- این علایم پس از مدتی ظاهرا تخفیف پیدا کرده و بهبودی موقتی ایجاد می شود که دوباره با شدت بیشتری شروع شده و در ۸۰ تا ۱۰۰ درصد مواد باعث مرگ بیمار می شود . ماده سمی که باعث این مسمومیت می شود آمانیتا توکسین است و چون شباهت به سم باکتریها دارد می توان برضد آن سرم تهیه کرد.

راه مبارزه– بايد در درجه اول از پیدایش مسمومیت جلوگیری کرد یعنی قارچهای سمی را به خوبی شناخت . در موقعی که علایم ظاهر می شود چون اختلالات عمومی است و سمی در دستگاه گوارش باقی نمانده بنابراین خون گیری و تزریق سرم فیزیولوژی گاهی مؤثر واقع می شود تزریق سرم ضد مسمومیت های قارچی نتیجه بهتری دارد .در قدیم برای معالجه این مسمومیت از مغز تازه خرگوش و معده خورد شده استفاده می کردند این مواد چون مقداری مواد آلبومی نوئیدی دارند می توانند ماده سمی را روی خود ثابت نمایند ولی نتیجه حاصل از این معالجه چندان رضایت بخش نیست . در مورد تمام مسمومیت های قارچی درمان علامتی توصیه شده است ولی نباید مانع استفراغ و اسهال شد مگر موقعی که واقعا این اختلالات خطری برای بیمار ایجاد نماید .