۱- مربع مستطیل: فاصله ردیف بیشتر از فاصله بوته است.
۲- مربع: فواصل با هم مساوی‌اند.
۳- مثلثی: کاشت به‌صورت متناوبی انجام می‌گیرد به‌طوری که ردیف دوم نشاء در جای خالی ردیف اول کاشت می‌شود و در نتیجه فضای بیشتری در اختیار قسمتهای هوایی گیاهان قرار می‌گیرد. عمل نشاء را می‌توان با روش دستی و هم روش مکانیکی انجام داد که امروزه در بیشتر سبزیکاری‌های بزرگ و مکانیزه کاشت نشاء را با ماشین نشاکار انجام می‌دهند که دارای مزایایی به شرح زیر است:
باعث تسریع در امر نشاء می‌شود.
نشاءها در عمق مناسب و ثابتی در خاک قرار می‌گیرند.
با عمل فوق نشاها سریع‌تر رشد می‌کنند.
در سبزی‌های دوساله کاشت نشاهای بزرگتر و زود کاشتن نشاء باعث Bolting می‌شود.
عملیات مربوط به کاشت سبزی‌ها: قبل از کاشت سبزی‌ها لازم است که بستری خوب و شرایط مناسبی برای جوانه‌زنی و رشد و نمو بذر مهیا شود. تهیه بستر کاشت، زمان کاشت و روشهای کاشت بذر عملیاتی هستند که در این رابطه انجام می‌گیرند. یه بستر بذر و نشاء در پاییز با شخم‌زدن آغاز می‌شود. زمان شخم‌زدن به زمان بذرپاشی و یا نشاکاری دارد. علاوه بر آن شرایط اقلیم منطقه، جنس و میزان رطوبت خاک نیز در تعیین زمان شخم دخالت دارند. شخم پاییزه در مناطقی که یخبندان زمستانه شدیدی ندارند، به علت شستشو و فرسایش زمین‌های شیب‌دار ارزش چندانی ندارد. شخم بهاره را نباید خیلی زودتر از موعد کشت انجام داد. زمان کاشت بستگی به نوع محصول و زمان انتقال نشاء به زمین اصلی دارد. در بعضی از اوقات قبل از کاشت نشاء در زمین اصلی، آنرا از خزانه اول به خزانه دوم و یا سوم انتقال می‌دهند که در این صورت باید فاصله بیشتری بین بذر پاشی تا موقع انتقال نشاء به زمین اصلی در نظر گرفت. این فاصله بین ۳ تا ۸ هفته و در خزانه هوای آزاد کمی بیشتر است. بذر انواع سبزی‌ها برای جوانه‌زنی به دمای مختلفی دارد. که بسته به نوع و رقم سبزی حداقل بین ۲ تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد متفاوت است. بنابراین برای بذر پاشی سبزی‌ها تاریخ تقویم سال ملاک نیست بلکه گرمای زمین در درجه اول تعیین کننده زمان کاشت است. از طرفی گرمای زمین نیز بستگی به ماکروکلیما، آب و هوای سالانه و خواص فیزیکی خاک دارد. کاشت قبل از موعد مقرر می‌تواند همواره با خسارت همراه باشد.
الف) روش دست‌پاش: بدون نظم و ترتیب در اسرع وقت صورت می‌گیرد. در این روش کلیه مراقبت‌های زراعی به‌ویژه وجین علفهای هرز مشکل و یا حتی غیرممکن است. در این روش قبل از بذرپاشی زمین را آبیاری می‌کنند. مثل: اسفناج، تربچه، ترتیزک، جعفری، شوید و غیره که زمین را زود می‌پوشانند و فرصت رشد علفهای هرز را نمدهند به این صورت پاشیده می‌شود.
ب) روش ردیفی یا خطی: در این روش به کار بیشتر و زمان زیادتری نیاز است ولی این مشکل بعداً به علت آسان‌تر بودن مراقبت‌های زراعی جبران می‌شود. ردیف‌های کاشت را بیشتر از شمال به جنوب به علت جذب نور بیشتر می‌کشند. آسان شدن وجین، مصرف بذر کمتر و سایر مراقبت‌های زراعی به راحتی انجام می‌گیرد که از فواید این روش می‌باشد.
ج) روش کپه‌ای: کاشت تعدادی از سبزی‌ها و به‌ویژه سبزی‌های دانه‌ای به این صورت انجام می‌گیرد. در سبزی‌های دانه‌ای و کدوئیان، حفر گودالی به عمق ۵-۳ سانتیمتر و به‌فواصل معین قرار دادن تعداد ۲ عدد بذر در هر گودال، با خاک روی آنرا می‌پوشانند.
عملیاتی که برای نگه‌داری و تقویت گیاهان تا زمان برداشت محصول انجام می‌گیرد اصطلاحاً داشت نامیده می‌شود.
عبارتند از:
وجین علفهای هرز
آبیاری
تنک‌کردن: حذف بوته اضافی و متعادل کردن مقدار بوته در واحد سطح را گویند. زمان تنک‌کردن زمانی‌که گیاه اولین مرحله رشد را طی کرده است (۲ تا ۳ برگه شدن).
خاک دادن پای بوته
کود دادن
قیم زدن
هرس
مبارزه با افات و امراض
تناوب کشت
) آبیاری نشتی: در این روش جوی‌های به شکل مارپیچ (غلام گردشی) به عرض ۳۰ تا ۴۰ و عمق ۳۰ تا ۳۵ سانتیمتر حفر می‌کنند و مزرعه را به شکل تپه‌های متوالی در می‌آورند. آب کانال اصلی که به داخل جوی‌ها وارد می‌شود، به‌تدریج در داخل خاک فرو می‌رود و محوطه دسترس ریشه سبزی‌ها را سیراب می‌کند. این جوی‌ها به موازات یکدیگر و عمود بر خط شیب سطح مزرعه قرار می‌گیرند. آب پس از عبور از جوی اول به جوی‌های بعدی در گردش است و تا آنکه به انتهای جوی برسد. سطح مرزعه تا چند سانتیمتر در داخل جوی‌ها قرارگرفته و اصطلاحا داغ‌آب می‌گویند. در خانواده کدوئیان و بادمجانیان از این روش در کشور ما انجام می‌گیرد.
۲) روش کرتی: اول سطح مزرعه به‌صورت قطعات کوچک که به آن کرت یا کرد می‌گویند تقسیم و کرت‌ها با یک مرز خاکی از هم جدا می‌شوند. در موقع آبیاری، آب را توسط نهرهای کوچکی از نهر اصلی جدا کرده و داخل کرت منتقل می‌کنند. برای آبیاری بسیاری از سبزی‌ها می‌توان از این روش استفاده کرد. این روش کم هزینه و اقتصادی است. چون اندام‌های هوایی گیاه را خیس نمی‌کند، معمولاً امراض قارچی کمتر به گیاه ضرر می‌رساند.
این روش در سبزیکاری‌های سطوح بسیار بزرگ رایج است. از وسایلی مثل پمپ آب، لوله‌های اصلی و فرعی گالوانیزه همراه با آبفشان‌ها مجهز به شیبوره استفاده می‌شود. آبیاری بارانی برای جلوگیری از سرمای بهاره نیز کاربرد دارد. صرفه جویی در میزان آب و عدم نیاز به تسطیح زمین از مزایای این روش است. در مناطقی که باد شدید می‌وزد، آب به‌طور یکنواخت بر روی مزرعه پاشیده نمی‌شود.
در این روش که امروزه در بسیاری از سبزیکاری‌های متمرکز رایج است، آبیاری سبزی‌ها به کمک لوله‌های پلاستیکی (PVC) انجام می‌گیرد. روی لوله‌ها سوراخ‌های ریزی تعبیه شده است که در داخل آن شیبوره نصب می‌شود و آب را به‌صورت قطراتی در محوطه دسترس ریشه گیاهان قرار می‌دهد. اگر با این روش بتوانیم به ۲۵ درصد از ریشه‌های گیاه در مزرعه آب کافی برسانیم گیاه می‌تواند به رشد عادی خود ادامه دهد. با این روش در مقدار آب صرفه‌جویی فراوان می‌شود. لوله‌ها از پلاستیک سیاه برگزیده می‌شوند که هم ارزان‌تر است و هم به علت سیاه بودن آنها، جلبک‌ها نمی‌توانند روی آن رشد کنند. از معایب این روش گرفتگی قطره‌چکان‌ها و لوله‌ها است
لوله‌هایی در زیرزمین تعبیه شده که رطوبت به عمق ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتری خاک در دسترس ریشه قرار می‌گیرد. در موقع بارندگی شدید به‌صورت زهکش عمل می‌کنند
برای سرپا نگه‌داشتن انواع پابلند سبزی‌ها مثل گوجه‌فرنگی و لوبیاهای پابلند و همچنین خیارهای گلخانه‌ای باید آنها را قیم بست.
از چوب ضدعفونی شده استفاده می‌شود
با فاصله ۱۰ سانتیمتر و حدود ۵/۰ متر در خاک فرو می‌رود
گیاه را به حالت۸ به قیم گره می‌زنیم
در گوجه‌فرنگی خاک دادن پای بوته باعث افزایش ریشه نابجا می‌شود. در سیب‌زمینی عمل خاک دادن پای بوته می‌تواند از سوختگی غده‌ها، پیدایش رنگ سبز روی پوست غده جلوگیری بکند. همچنین تولید استولن و غده افزایش یافته و در نتیجه مقدار محصول نیز افزایش می‌یابد. در گیاهانی چون تره‌فرنگی، کرفس، مارچوبهپای بوته‌ها را خاک می‌دهند. خاک دادن پای بوته‌ها در سبزی‌هایی که تنک‌کردن را پشت سرگذاشته‌اند انجام می‌گیرد زیرا با حذف بوته‌های اضافی استقامت بوته در مقابل وزش باد کم می‌شود.
در بعضی از سبزی‌های میوه‌ای مانند گوجه‌فرنگی، بادمجان، فلفل‌سبزدلمه، خیار، خربزه و هندوانه عمل هرس در ساقه‌ها و گلها برای باروری و مرغوبیت بیشتر میوه‌ها انجام می‌گیرد. بیشتر در مورد گوجه‌فرنگی، خیار، خربزه و هندوانه مطرح است.
هرس گوجه‌فرنگی و خیار بسته به نوع پرورش در گلخانه و فضای آزاد متفاوت است. هرس گوجه‌فرنگی به این صورت است که تنها یک ساقه را حفظ کرده (نگه‌داشته) و بقیه را از بین می‌برند. برگها و ساقه‌های فرعی تحتانی بوته‌ها را به علت آلودگی و تماس با خاک حذف می‌کند تا گیاه بتواند از نور و هوای بیشتری استفاده کند. جوانه‌های برگی را نیز که بین ساقه و برگ مرکب گیاه تشکیل می‌شوند در مرحله ابتدایی حذف کرده و تنها ۶ تا ۸ گل‌آذین را در هر بوته نگه‌داشته و بقیه را هرس می‌کنند.
در هندوانه ساقه اصلی بعد از برگ سوم و ساقه فرعی را پس از برگ پنجم حذف می‌کنند.
در خربزه علاوه بر هرس، عملیات تراش و گلگیری نیز مرسوم است.
هرس: ساقه اصلی را پس از ظهور دو ساقه فرعی قطع می‌کنند.
تراش: ساقه اصلی بعد از دو ساقه فرعی قطع شده و کلیه گلها و میوه‌ها تا گره۶ تا ۷ روی دو ساقه فرعی قطع می شوند
گل‌انگیزی: روی هر ساقه یک و حداکثر دو میوه نگه‌داشته و بقیه را حذف می‌کنند.
هرس بادمجان، فلفل‌سبزدلمه و خیار در کشت‌های گلخانه‌ای مرسوم است. عمل هرس در این گونه سبزی‌ها برای دریافت نور بهتر و تهویه بیشتر و در نتیجه محصول مرغوب‌تر انجام می‌گیرد.
مبازره با آفات و امراض
مبارزه با آفات و بیماریها با روشهای زیر انجام می‌گیرد:
تناوب محصول
سوزاندن و دور کردن بقایای گیاهی پس از برداشت
استفاده از گیاه مشابه
شخم پائیزه
مبارزه شیمیایی
تناوب کشت
سلسله مراتب کشت گیاهان مختلف در یک قطعه زمین و در فواصل زمانی معین، تناوب کشت نامیده می‌شود. مدت زمان لازم برای کاشت مجدد همان گیاه در همان قطعه از زمین را دوره تناوب می‌گویند.
کشت یک نوع محصول باعث می‌شود:
کم شدن مواد غذایی در خاک هرساله و به تدریج محصول نامرغوبی به دست آید.
همچنین آفات و بیماریهای گیاهی که در سال اول ناچیز و پنهان بوده در سال های بعد و به علت ضعف گیاه غالب شده و ممکن است تدریجا تمام سطح مزرعه را دربر بگیرد.
در تناوب کشت سعی شود از تمامی قطعات قابل استفاده خاک حداکثر بهره‌برداری به عمل بیاید. چون همانطور که می‌دانیم طول ریشه گیاهان مختلف یکسان نبوده و در اعماق مختلف از مواد غذایی زمین استفاده می‌کنند.
دو نوع سبزی مختلف که تعلق به یک خانواده باشند حدالامکان نباید پشت سرهم کشت شوند. چون از نظر وضعیت تغذیه‌ای و ابتلا به امراض مشابه هم هستند. بعد از سبزیجات ریشه‌ای مثل شلغم، هویج، چغندر، …. باید سبزیجات برگی مثل کاهو، اسفناج و کرفس کشت شود. در یک قطعه زمین دو نوع سبزی را که از لحاظ جذب مواد غذایی به هم شبیه هستند کشت نکنیم. برخی از گیاهان نظیر کاهو، کرفس، اسفناج، پیاز، چغندرلبوئی، هویج و سایر محصولات ریشه‌ای چون در اوایل فصل رشد کمی دارند به راحتی می‌تواند مغلوب علفهای هرز شوند. به همین خاطر این گیاهان را باید بعد از کشت گیاهان وجینی و سبزیجاتی نظیر خیار، خربزه و هندوانه کاشت.
محاسن تناوب زراعی
مبارزه با آفات و امراض
استفاده بیشتر از مواد غذایی زمین (گیاهان مختلف احتیاجات غذایی متفاوتی دارند)
از بین رفتن مسمومیت خاک (ریشه برخی گیاهان موادی ترشح می‌کنند که در صورت کشت پی در پی خاک را مسموم می‌کنند)
برداشت سبزی‌ها
برداشت اغلب سبزیجات در چندین مرحله انجام می‌گیرد و اکثر اوقات بیشترین هزینه را در بر دارد. مسئله مهمی که در برداشت سبزی‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد، زمان برداشت است که در سبزی‌های مختلف متفاوت است. زمان برداشت بستگی به مقدار تولید، نوع سبزی و موقعیت بازار فروش دارد
جدول گروه‌بندی سبزی‌ها بر مبنای ضرورت کشت
N ازت:
بیشتر از سایر مواد غذایی در تغذیه گیاه مصرف می‌شود و همواره در دوره رشد بصورت تدریجی مصرف شود. نیاز گیاهان به ازت زیاد است.
Ca کلسیم:
عمدتاٌ در برگ گیاهان وجود دارد.
علائم کمبود: حاشیه برگها قهوه‌ای و پیچدار شده و برگها کوچک باقی می‌مانند. نوک ریشه‌ها می‌میرد و در قسمتهای باقیمانده ریشه زایده‌هایی شبیه غده‌های کوچک ساخته می‌شود.
درمان کمبود: محلول‌پاشی با نیترات کلسیم ۸۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب راههای مصرف: آب آبیاری، محلول‌پاشی روی برگ یا خاک قبل از کشت علائم کمبود: توقف رشد رویشی، تغییر رنگ برگ به سبز کم رنگ یا زرد، رنگ میوه‌ها روشن، گل کوچک مانده و می‌ریزد، رشد بیش از حد ریشه و قهوه‌ای شدن ریشه.
درمان کمبود ازت: کوددهی سرک ازت به خاک ۵۰-۲۰ کیلوگرم در هکتار یا محلول‌پاشی اوره ۵۰۰-۲۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب هر دو هفته یکبار در هنگام غروب خورشید.
دو شکل کلی کودهای ازته:
۱ ـ بصورت آلی: کودهای دامی، پودر استخوان
۲ ـ بصورت معدنی: کودهای شیمیایی از قبیل نیترات آمونیوم، فسفات آمونیوم، اوره.
مصرف بیش از حد ازت باعث بیماری قارچی مثل پیتیوم می‌شود.
K پتاسیم:
عامل مهم تسهیل در انتقال مواد غذایی و آهن است. گیاه را در برابر سرما و گرما و بیماری مقاوم می‌کند. فسفر قبل از شروع کاشت مصرف می‌شود.
علائم: سطح میوه‌ها غیر طبیعی می‌شود. رنگ میوه نامناسب می‌شود.
درمان کمبود: بصورت سرک قبل از کشت یا محلول‌پاشی با سولفات پتاسیم به میزان ۲ در ۱۰۰۰
فسفر:
این عنصر به توسعه ریشه و رشد و باردهی گیاه کمک می‌کند.
علائم کمبود: برگها سبز تیره مایل به ارغوانی و بنفش، برگها کوچک و براق مانده و لکه‌های قهوه‌ای روی برگهای مسن ایجاد می‌شود. پیچیدگی برگها به پشت
درمان کمبود: استفاده از کود سوپر فسفات تریپل به میزان ۲۰ گرم در هر متر مربع یا فسفات منوپتاسیم به مقدار ۵۰-۳۰ میلی‌گرم در لیتر همراه آب آبیاری.
Mg منیزیم:
این عنصر در ساختمان کلروفیل بکار می‌رود.
علائم کمبود: وجود لکه‌های موجدار و قهوه‌ای با ظاهری چروکیده، میوه‌ها کوچک مانده و بافت میوه نرم می‌شود.
درمان کمبود: محلول‌پاشی با سولفات منیزیم ۲ کیلوگرم در ۱۰۰ لیتر هر ۲ هفته
Sگوگرد:
نقش گوگرد در تشکیل پروتئین و اسید آمینه است.
درمان کمبود: استفاده از کود سوپر فسفات، سولفات آمونیوم، گل گوگرد، سولفات کلسیم
عناصر میکرو (کم مصرف):
Feآهن:
این عنصر در ساخت و تولید سبزینه نقش مهمی دارد.
علائم کمبود: رنگ برگهای جوان زرد روشن می‌شود. احتمال سوختگی برگها
درمان کمبود: محلول‌پاشی سولفات آهن ۱۵۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب
Mnمنگنز:
نیاز گیاه به این عنصر کم است. کمبود و فراوانی منگنز هر دو سبب زردی گیاه می‌شود.
علائم کمبود: زرد شدن تمام سطح برگچه‌ها و زرد شدن جوانه گلها، ایجاد نقاط سوخته روی برگها بصورت لکه‌های مواج در آمدن
درمان کمبود: محلول‌پاشی سولفات منگنز ۵۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب یا ۵۰ گرم در هر متر مربع
Cuمس:
علائم کمبود: رشد گیاه متوقف، ارتفاع گیاه کم، وجود لکه‌های زرد در قسمت میانی برگهای بالغ، میوه‌ها کوچک هستند.
درمان کمبود: محلول‌پاشی با سولفات مس ۱ گرم در لیتر به همراه ۵ گرم در لیتر
Znروی:
در رشد و میوه‌دهی و مقاومت بوته در مقابل بیماریهای قارچی مؤثر است.
علائم کمبود: کاهش گلدهی و ریزش گلها
درمان کمبود: محلول‌پاشی با سولفات روی ۵۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب
Bبر:
علائم کمبود: مرگ جوانه‌ها و نقاط رشدی، ایجاد ظاهر پرپشت و بدشکل
درمان کمبود: استفاده از ۱۰ کیلوگرم بوراکس در هکتار یا محلول‌پاشی بوراکس ۱۰۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب
Moمولیبدن:
علائم کمبود: ایجاد سوختگی در نوک و حاشیه برگها
درمان کمبود: مصرف مولیبدات پتاسیم به میزان ۱۵۰ میلی‌گرم در متر مربع بصورت خاکی یا محلو‌پاشی ۱ گرم در لیتر
Cl کلر:
علائم کمبود: پژمردگی گیاه
درمان کمبود: استفاده از کلرور پتاسیم
کودهای ماکرو
۱ ـ کودهای ازته: کودهای آمونیاک و کودهای اوره بهترین نمونه کود اوره است.
انواع کودهای آمونیومی: نیترات آمونیوم (جزء بهترین کود ازته)، سولفات آمونیوم، نیترات پتاسیم، نیترات کلسیم
۲ ـ کودهای فسفره: سوپر فسفات تریپل و معمولی، اسید فسفریک (باز کننده لوله‌ها در آبیاری قطره‌ای)، فسفات‌های آمونیوم.
توجه: کودهای فسفره قبل از کشت مصرف می‌شوند و مصرف سرک ندارند.
۳ ـ کودهای پتاسه: کلرور پتاسیم، سولفات پتاسیم، نیترات پتاسیم
کلسیم و گوگرد بصورت کود استفاده نمی‌شوند و بیشتر همراه با کودهای دیگر مثلاٌ سولفات آمونیوم بکار می‌روند.
۴ ـ کودهای مخلوط: NPK کودی کامل است که در آب حل می‌شود و در آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود.
بعد از برداشت محصول هر ۱۸ روز یکبار از کودهای کامل استفاده شود.
سولفات روی جهت جلوگیری از برگ‌سوزی در ترکیب با کود اوره بکار برده می شود.
کودهای میکرو
بصورت پودری و مایع هستند. بیشتر به صورت محلول در آب آبیاری و یا محلول‌پاشی استفاده می‌شوند.
روشهای معمول کوددهی:
۱ مورد استفاده برای کودهای پایه NPK
۲– انحلال کود با آب آبیاری: برای کودهای اوره، نیترات آمونیوم، اسید فسفریک و نیترات پتاسیم کاربرد دارد.
۳– محلول‌پاشی روی برگ: برای کودهای میکرو استفاده دارد.
اگر شرایط آزمایش خاک وجود نداشته باشد می‌توان از فرمول زیر استفاده کرد:
نیترات آمونیوم ۳۰-۲۰ کیلوگرم یا سولفات آمونیوم ۵۰ کیلوگرم یا اوره ۲۵ کیلوگرم
سولفات پتاسیم ۵۰ کیلوگرم
گوگرد ۵۰ تا ۱۰۰ کیلوگرم
سولفات روی ۵ کیلوگرم
سولفات منیزیم ۲۰-۱۰ کیلوگرم
سولفات مس ۲ کیلوگرم
سولفات منگنز ۵ کیلوگرم
فسفات آمونیوم ۲۰-۱۰ کیلوگرم
عناصر اصلی مورد نیاز گوجه:
ازت ۳۷۰ کیلوگرم در هکتار
فسفر ۵۰ کیلوگرم در هکتار
پتاسیم ۶۸۰ کیلوگرم در هکتار
منیزیم ۲۹۰ کیلوگرم در هکتار
کلسیم ۴۵ کیلوگرم در هکتار
از نظر کودهای شیمیایی نیاز گوجه بیشتر به ازت، فسفر و پتاس است.
فسفات دی‌آمونیوم:
به ازای هر هکتار گوجه ۳۰۰ کیلوگرم در نظر می‌گیرند که قبل از کاشت به گیاه می‌دهند.
اوره یا نیترات آمونیوم: میزان مصرف در هر هکتار ۳۰۰ کیلوگرم است که پس از سبز شدن گیاه بصورت نواری روی زمین پخش می‌کنند.
اگر دیازینون پودر با کودهای ماکرو مخلوط شود بهتر است.
نیتروژن زیاد و پتاسیم کم در ترک خوردن میوه‌ها نقش دارد.
پوسیدگی انتهای میوه (گلگاه): به علت کمبود کلسیم است.
کودهای سرک بعد از رسیدن بوته به ۴۰ سانتیمتری و آغاز گلدهی طبق فرمول زیر قابل استفاده است:
نیترات آمونیوم ۶۸۰ کیلوگرم در هکتار در طول برداشت
اسید فسفریک ۱۶۰ کیلوگرم در هکتار در طول برداشت
نیترات پتاسیم ۵۶۰ کیلوگرم در هکتار در طول برداشت
سولفات منیزیم ۲۶۰ کیلوگرم در هکتار در طول برداشت
گوجه فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می‌دهد.
مصرف کلرور پتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی حداقل ۴ بار بیشترین تولید را ایجاد می‌کند.
در طول دوره رشد مخصوصاً زمانی که گل به میوه فندقه تبدیل شود نیاز به استفاده از کودهای میکرو می‌باشد.
کودهای میکرو بطور همزمان و بصورت محلول‌پاشی روی برگها استفاده می‌شود.
در زمان میوه‌دهی بوته‌ها می‌توان با استفاده از سولوپتاس بصورت خاکی و میزان ۱۰ کیلوگرم در هر هکتار و از طریق آب آبیاری و یا دفاندر پتاسیم بصورت محلول‌پاشی روی بوته‌ها و نسبت ۲ لیتر در هزار لیتر آب نیاز بوته را به پتاسیم برطرف کرد.
کود مایع: زمان مصرف این کود بعد از دادن کود سرک هر ۱۵ روز یکبار و حداکثر ۲ یا ۳ دفعه توصیه می‌شود.
آفات گوجه فرنگی
آفات مهم گوجه فرنگی: شته ـ کنه و کرمها
شته: برای مبارزه با شته علفهای هرز نابود شود. لانه مورچه‌ها از بین برود. برگهای آلوده قطع شوند. نصب مقواهای زرد آغشته به مواد شیرین، مبارزه بوسیله سموم شته‌کش مانند آزینفوس، آندوسولفان و پاراتیون
کرم میوه: یکی از شایع‌ترین آفات گوجه است که برای مبارزه با آن باید از سم کارباریل استفاده کرد.
برای مبارزه با شب‌پره زمستانی مقدار ۸۰۰ گرم لیندین ۲۵ درصد را با ۸۰ کیلوگرم سبوس و دو حلب آب مخلوط نموده و به نسبت هر ۶۰ کیلو طعمه در یک هکتار مصرف نماییم.
برای مبارزه با شته یکی از سموم مالاتیون ۵۰ درصد یا دیازینون ۲۰ درصد به نسبت حدود ۵/۱ لیتر در هزار لیتر آب مخلوط کرده و مزرعه را سمپاشی نمایید.
سم بی‌متروزین یا چس برای نابودی شته‌ها استفاده می‌شود.
بیماریهای شایع در گوجه فرنگی
قارچ‌کش: کاپتان ـ مانکوزب
ساده‌ترین روش قارچ‌کشی: برای هر ۱۰۰۰ متر مربع ۱۰ کیلوگرم گرانول ریدومیل با ۲ کیلوگرم بنومیل مخلوط شده و به نسبت یکنواخت در سطح زمین پخش و شخم زده شود.
رطوبت کم باعث کاهش رشد و عدم گرده‌افشانی و رطوبت بالا باعث خفگی و پوسیدگی ریشه، زرد شدن برگهای پایینی، گل‌ریزی، کاهش طول ساقه، پیری پیش از بلوغ و شیوع بیماریهای قارچی فیتوفتورا و ریزوکتونیا می‌شود.
شاخه‌ها و خوشه‌گلهای نزدیک به زمین حتماٌ حذف شوند برای اینکه بوته آفت و بیماری نگیرد.
سمپاشی با قارچ‌کش‌های مختلف مانند کاپتان، تایرام، دودین و اکسی کلرور مس چند هفته قبل از برداشت.
در زمان بروز پوسیدگی میوه یا خال سیاه (آنتراکنوز) از سموم مانکوزب و مانب باید استفاده کرد.
در زمان بیماری بادزدگی (سوختگی شاخ و برگ) هر ۱۰ روز باید سمپاشی صورت گیرد.
اگر قسمتهای هوایی گیاه آسیب ببیند بیماری پژمردگی ورتیسیلیومی بروز کرده است که برای درمان آن باید از بنومیل یا کاربندازیم در پایه هر گیاه استفاده کرد.
در صورت بروز بیماری لکه باکتریایی که لکه‌هایی سیاه و برجسته روی میوه ظاهر می‌شود باید از سموم مانب و زینب و داکونیل در زمان آلودگی استفاده کرد.
نماتد خاک: ریشه‌ها متورم شده و حالت کیست پیدا می‌کند باید از متیل بروماید و متام سدیم استفاده کرد.
بیماری فیتوفتور اینفستانس: روی برگها لکه‌های نامنظم بی‌رنگ که بعداًٌ قهوه‌ای می‌شود ظاهر می‌گردد.
سموم پیشنهادی: متالاکسیل، بنالاکسیل، سموم حاوی مس
پیچیدگی برگها نیز ناشی از وجود کنه بر روی برگها می‌باشد که برای مبارزه از کوزون استفاده می‌کنیم.
برای از بین بردن کرمهای خانواده اسفیجیده و کرم هلیوتیس از سم کارباریل استفاده می‌شود.
یکی از سفیدک‌هایی که مشاهده شد سفیدک سطحی بود که به صورت لایه سفید رنگی در سطح برگ دیده می‌شود که برای مبارزه با آن از دینو کاپ یا کاپتان استفاده می‌شود.
نوع دیگری از سفیدک ، سفیدک ظاهری می باشد که در زمانی که هوا گرم نباشد از گوگرد و در صورتی که هوا گرم باشد از کوزان استفاده می‌شود که این سفیدک به صورت لایه‌هایی سفیدرنگ در زیر برگ دیده می‌شوند. از مانب نیز می‌توان برای مبارزه با سفیدک‌ها استفاده کرد.
هنگام مشاهده علائم اولیه سوختگی زودرس از قارچ‌کش‌های حفاظتی از قبیل کاربامات‌ها، کلروتالونیل، ترکیبات مسی به فاصله ۷ روز در آب و هوای خنک و تا فاصله ۱۰ روز در آب و هوای خشک استفاده گردد.
برای مبارزه با بیماری فوزاریوم که رنگ برگهای گوجه را آجری متمایل به قهوه‌ای می‌کند می‌توان بوته‌های گوجه فرنگی را به فاصله هر ۱۵ روز یکبار با فسفیمکس به نسبت ۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب بر روی بوته‌ها سمپاشی نمود.
لیست علف‌کشهای موجود در بازار:
پاراکوات، گراماکسون، توتریل، ترفلان، سونالان، سنکور، گالانت
