گیاه بامیا – اطلاعات جامع و گیاه شناسی بامیا

باميا

هيبيسكوس اسكولنتوس(Hibiscus esculentus)

1- نام گیاه بامیا در زبانهای خارجی

فرانسه گومبو Gombo – گومبود Gombaud – خطمی خوراکی Ketmie commestible – گالالو Galalou  – گیابو  Guiabo – گنگومبو Guingombo – اوکرا  Okra . انگلیسی اوکرا Okra – گمبو Gumbo

2- اصل و قدمت گیاه بامیا

اصل گیاه بامیا از آسيا و يا آفريقا می باشد و شاید از هر دو قاره باشد. قدمت این گیاه زیاد نیست مصری ها در قرن ۱۲ یا ۱۳ مسیحی این گیاه را می کاشته اند در اروپای شرقی در اطراف دریای مدیترانه بیش از سایر نقاط از این سبزی مصرف می شود. در ترکیه بامیه را خشک کرده برای مصرف زمستان ذخیره می کنند.

3- مشخصات گیاه شناسی باميا 

بامیا گیاهی است گرمسیری و در نقاط سرد کم رشد و کم محصول می شود. این گیاه از خانواده پنیرك (مالواسه Malvacees) می باشد و نام علمی آن هیبیسکوس اسکولنتوس می باشد. ساقه گیاه بامیا ضخيم ودارای انشعابات کمی است و ارتفاع بوته نسبت به انواع مختلف از 50 تا 100 سانتیمتر تفاوت می کند. برگ های گیاه پهن و دارای 5 لوب Lobe یا قسمت می باشد. گل های منفرد به رنگ زرد کاهی که وسط آنها به رنگ قهوه ای تیره است در کنار برگ ها ظاهر می شوند .شکل میوه شبیه هرم مخمس القاعده می باشد.

4- خاك مناسب گیاه بامیا

بامیا در هر نوع خاك می روید ولی بهترین زمین برای کاشت این محصول خاك حاصلخیز باغچه می باشد یعنی خاکی که از حيث مواد هوموسی غنی باشد .

5- کود مناسب گیاه بامیا

هرچند که گیاه بامیا طالب ازت زیاد است ولی درا راضی قوی و حاصلخيز احتياج به کود اضافی ندارد . در اراضی ضعیف و شنی در صورتیکه از کود دامی استفاده نشود باید کود شیمیائی به فرمول نسبی 5-10-5  به مقدار 500 کیلو تا 1 تن در هکتار به محصول داد .

6- کاشت بامیا

این گیاه به سرما حساس است و در نواحی گرم محصول مرغوب تر و بیشتر می دهد. درنقاط سرد مخصوصا درنواحی که شب های سرد دارد و تفاوت میزان گرمای شب وروز زیاد است محصول بسیار کم ونامرغوب می شود.بذر بامیا را در بهار پس از رفع خطر سرما خیلی زود باید کاشت و از اوایل تابستان تا موقع يخبندان به تدريج از میوه نارس آن استفاده کرد.

بذر بامیه را بطور خطی در محل اصلی می کارند و پس از آنکه نهال جوان رشد کافی کرد یعنی دارای چند برگ گرديد بايد خطوط کاشت را تنک کرد. فاصله بین خطوط کاشت نسبت به انواع مختلف باميا از 75 تا ۱۲۰ سانتیمتر تفاوت می کند و پس از تنگ کردن فاصله بوته ها روی هر خط در انواع پا کوتاه ۳۰ و در ارقام پا بلند 45 تا 60 سانتیمتر باید باشد. از حيث وجين وسله شکنی مزرعه بامیا را باید مانند سایر محصول ها نگاهداری کرد یعنی مزرعه باید همیشه از علف هرز پاك باشد.

۷- برداشت محصول گیاه بامیا

قسمت قابل استفاده این سبزی میوه سبز نرسيده آن می باشد و چون این میوه سريعا درشت و خشبی می شود و بنا براین غیرقابل استفاده می گردد باید هر روز محصول بامیا را جمع آوری کرد و درنظر داشت که تنها میوه های جوان قابل استفاده و مرغوب می باشند. پس از جمع آوری محصول باید هرچه زودتر آن را به بازار رسانید چه پس از چیدن از بوته میوه باميا خیلی زود سفت و خشبی می شود.

۸- انواع باميا

انواع بامیا را نسبت به رنگ و طول میوه و بلند یا کوتاه بودن بوته به چند نوع تقسیم می کنند. برای کسب اطلاع از اسامی ارقام مختلف به کاتالوگی بنگاه های تهیه و اصلاح بذر سبزی مراجعه شود.