بن سای این نماد زیبای طبیعت اکنون در بسیاری از منازل ما وجودارد. پیش از این نیز در مورد این درخت های مینیاتوری نوشته بودیم. این بار می خواهیم روش هایی برای انتخاب یک بن سای مرغوب و همچنین نگهداری از آن را آموزش دهیم.
بهترین زمان برای خرید بن سای فصل های گرم است پس اگر می خواهید صاحب یک جنگل کوچک شوید هر چه زودتر دست به کار شوید. سالم بودن بن سای را هنگام خرید می توان از روی ساقه آن تشخیص داد. ساقه محکم و سفت نشانه آن است که بن سایی که انتخاب کرده اید خوب و مرغوب است. اما اگر ریشه های گیاه در خاک تکان می خورد و محکم نبود نشانه خوبی نیست. این روزها بن سای هایی می بینیم که نمونه کامل بی سلیقگی هستند. برای آنکه قیمت این گیاه پایین آورده شود برخی از مراکز فروش گیاه بن سای هایی می فروشند که ساقه و برگ های آن هیچ همخوانی با هم ندارند. مثلا برگ های شمشاد بر روی یک ساقه ظریف و برعکس نشانه آن است که گیاه درست و سالمی انتخاب نکرده اید.
بطور کلی بن سای یک گیاه خانگی است. بهترین محل برای نگهداری بن سای در خانه یک محیط حنک مثل پاسیو یا راهرو است البته اگر چنین انکانی ندارید می توانید گلدان را در محیطی با دمای ۱۸ تا ۲۲ قرار دهید. نور مستقیم برای بن سای بهیچ وجه مناسب نیست سعی کنید گلدان را در محیطی نورگیر اما به دور از نور مستقیم قرار دهید. چرا که آفتاب مستقیم باعث زرد شدن برگ های آن می شود.
دشمن این گیاه آب کلردار است. همیشه در یک طرف مقداری آب ریخته و بگذارید کلر آن ته نشین یا تبخیر شود و از همان آب برای آبیاری بن سای استفاده کنید. میزان آبدهی نیز باید به گونه ای باشد که خاک گلدان همواره مرطوب باشد. بن سای نیاز به هرس دارد. گیاه تان را به طور مزتب هرس کنید.
برای تقویت گیاه نازنین تان از کودهای مخصوص بن سای استفاده کنید و هر دو سال یکبار حتما خاک آن را تعویض کنید
اكثر مردم با نام آن آشنا هستند. گياهانی از اين جنس به عنوان گياه خانگی در سراسر جهان در خانه ها يافت می گردد. البته نوعی كه در اينجا مورد نظر است به گونه فيكوس جنگلی شباهت بيشتری دارد تا فيكوس خانگی . اين گياه در چين، ژاپن و كره يكی از بهترين بن سايی ها را تشكيل مي دهد. از گونه های مورد استفاده فيكوس Ficus benjamina بنجامين و (F.retusa (Cuban-laurel و نوع برگ ريز آن (F.microphylla (Moreton Bay Fig كه بومی فضای باز است. يكي از مهم ترين مشخصات اين جنس توليد ريشه های هوايی است كه از تنه و شاخه های بالاتر از خاك خارج می گردد و با تماس مجدد به تنه با هم پيوند خورده و در نتيجه تنه و شاخه را ضخيم تر و شياردار جلوه می دهد.
نمونه بارز آن انجير معابد است كه در جزيره كيش يكی از زيباترين درختان آن است كه ريشه های خود را مانند ستون از تنه و شاخه های بالا به زمين می فرستند و باعث استواری بهتر و جذب مواد غذايی بيشتر برای درخت می گردند.
در صورتی كه مايل به بونسايی اين درخت هستيد هرچه سن گياه در گلدان گلفروشي بيشتر باشد بهتر است سعی كنيد گياه ۵-۴ ساله تهيه كنيد. بديهی است فاصله شاخه هاي گياه ۵-۴ ساله با سطح خاك گلدان فاصله زيادی دارد و بايد همگی آنها قطع و فقط چند شاخه نزديك به سطح خاك باقی گذاشته شود و جوانه های حاصله از اين شاخه ها بونسايی جديد شما را تشكيل می دهد
از احتياجات زيستی اين گياه در طبيعت نور كامل خورشيد، رطوبت كافی و خاك غنی است. نور كامل لزوماً به معنی نور مستقيم نيست و بهتر است در سايه/ نيم سايه درختان ديگر در محيط آزاد قرار داده شود. انتقال گياه از اتاقی به اتاق ديگر و ايجاد شرايط مختلف خصوصاً خشكی زرد شدن و سقوط برگ های پيرتر در پی دارد. البته از مزايای اين عمل يافتن بهترين محل برای اين گياه است كه در صورت پی بردن به آن را برای هميشه در آنجا نگهداری كنيد و هر يكي دو هفته يك بار ۹۰ درجه بچرخانيد تا نور در همه جهات به آن بتابد.
هر دو يا سه سال يك بار در زمستان يا هر فصل ديگر از سال اما با احتياط می توان گلدان را تعويض نمود اما هرگز فوراً آن را آبياری نكنيد چون ممكن است به ريزش همه برگ ها منجر گردد. به ريشه كمی اجازه آب يابی و توسعه بدهيد. گرم نگه داشتن آن برای توسعه هر چه بيشتر ريشه نيز پس از تعويض توصيه شده است.
بهترين زمان هرس در زمستان و هنگامی است كه حركت و جريان شيره گياهی به حداقل رسيده است. پس از قطع شيره گياهی سفيد رنگ از محل
زخم خارج می گردد و جای نگرانی نيست . فيكوس به هرس جواب مثبت می دهد و جوانه های زيادتری شروع به رشد می كنند.
همه برگ های شاخه ها را به جز يك جفت برگ قطع كنيد.
در تمام فصل های سال خاك بايد مرطوب باشد. خصوصاً در فصل بهار و تابستان، در روزهای خيلی گرم تابستان و كم عمق بودن گلدان شايد دوبار در روز آبياری لازم داشته باشد.
با مواد غذايی متعادل استاندارد در طول فصل های رشد و مواد غذايي ضعيف تر در زمستان تغذيه كنيد.
قطر شاخه ها بر اثر آبياری و تغذيه صحيح روز به روز افزايش پيدا می كند به طوری كه به صورت تاول در سطح شاخه خود نمایی می نمايد. پس از سيم كشي دائماً از سيم ها و شاخه ها بازديد كنيد تا از فرو نرفتن سيم ها در بافت گياهی مطمئن گرديد.
برای ایجاد رطوبت گیاهان تون شبا یه کیسه پلاستیکی دورش بپیچید مراقب باشید کیسه بزرگ باشه تا گیاه تون اسیب نبینه چن سوراخ هم روی کیسه ایجاد کنید. روی خاک رو نپوشونید.این کاربرای همه گیاهان اپارتمانی میشه.
براي اشخاصي كه در نگهداري گياهان آپارتماني تازهكار هستند، نگهداري بنجامين توصيه نميشود زيرا گياه خيلي حساسي است و به مراقبتهاي مخصوصي نياز دارد
بنجامين از آن دسته گياهاني است كه در خيلي از خانهها پيدا ميشود ولي افراد كمي هستند كه بهخوبي از روشهاي نگهداري آن آگاهند و دقيقا ميدانند چطور با گياه برخورد كنند، در واقع وقتي اين گياه را ميخرند پر برگ و شاداب است اما بعد از مدتي ماندن در اتاق آن شادابي روزهاي نخست خود را از دست ميدهد.
اين گياه بسيار زيبا از خانواده انجير (موراسه) كه برگهاي كوچك با رنگ سفيد و سبز بهصورت ابلق دارد، معمولا بنجامين را بهدليل حساسيت بالا و مقاومت كم در برابر عوامل محيطي روي فيكوس بنجامين پيوند ميزنند تا مقاومتر شود.
اين گياه به نور بيشتري نسبت به ساير گياهان آپارتماني نيازمند است اما تابش مستقيم آفتاب را تحمل نميكند، در واقع بايد گفت معمولا بهترين نور در حالتي است كه گلدان زير سايهبان جنوبي قرار گيرد كه آفتاب به گلدان گياه برسد اما به برگهاي گياه آفتاب نتابد و برگها در سايه (نور كامل) باشند.
اول از همه بايد بگوييم كه اين گياه در زمستان بايد حتما در اتاق نگهداري شود چون نسبت به سرما حساس است و كمترين درجه حرارتي كه ميتواند تحمل كند ۱۵درجه است اما در تابستان تا ۲۴درجه سانتيگراد را به راحتي تحمل ميكند.
تكثير اين گياه در آپارتمان مشكل است؛ براي تكثير از قلمههايي كه حداقل يك برگ به همراه دارد استفاده شود يعني خوابانيدن هوايي شاخههايي كه برگهاي پايين خود را در بهار از دست دادهاند.
گياه را زماني آبياري كنيد كه كاملا سطح خاك خشك شدهباشد در واقع بايد به اندازه يك انگشت زير خاك را بازديد كنيد، اگر خشك بود گياه را آب دهيد. بايد بدانيد در بسياري خانهها بهدليل رعايت نكردن اين مسئله و آبياري بيشازاندازه گياه از بين ميرود. بهتر است از آبي كه چند ساعت در محيط بوده و هم دماي محيط است براي آبياري استفاده شود، هرگز گياه را با آب سرد آبياري نكنيد.
اگر بخواهيد برگها هميشه براق باشند ماهي يكمرتبه بايد برگها را شستوشو داد و اينكار بوسيله اسپري مخصوص براق كردن برگها انجام ميشود.
لكههاي پهن، آبكي و سياه روي برگها نشانه بيماري قارچي روي فيكوس است كه ميتوانيد لكهها را با آب و صابون خيس كنيد. تار عنكبوتي شدن سطح زير برگها هم حاصل فعاليت كنه قرمز است. با سمپاشي توسط كنهكش يا حشرهكش نفوذي، علائم را برطرف كنيد.
بهترين خاك براي اين گياه خاك كمپوست (خاكبرگ) يا كود حيواني يا خاك لوم است يعني مخلوطي از شن، رس و مواد آلي (برگ پوسيده).
كود موردنياز اين گياه را ميتوان ۳ گرم در ليتر، هر ۲ هفته يكبار، از اواخر زمستان تا مهر، مورد استفاده قرار داد. هنگام زمستان هرگز نبايد كود مصرف كرد. براي اين گياه بهتر است از كود كامل استفاده كنيد كه معروف است به كودهاي NPK كه با ماركهاي مختلفي در بازار وجود دارد.
-چون بنجامين نسبت به تغيير عوامل محيطي بسيار حساس است و با كمترين تغييري برگهاي آن ريزش ميكند، از چرخاندن و جابهجايي گلدان بپرهيزيد.-هنگامي كه گياه تازه خريداري شده را به خانه ميآوريد برخي از برگهاي آن زرد يا قهوهاي ميشوند؛ انتظار نداشته باشيد برگهاي زرد يا قهوهاي يا ريخته، مجددا رشد كنند، در عوض بهتر است مراقبت كنيد كه محيط گياه كاملا مناسب باشد. برگهايي كه از اين پس ميرويند ميتوانند رشدونمو خوبي داشته باشند.– اگر در زمستان هوا سرد شود يا آب سرد به گلدان بدهيد معمولا برگهاي پاييني گياه بهتدريج لكهدار و از بوته جدا ميشود. به ياد داشته باشيد كه آب بايد حداقل ۱۵ درجه حرارت داشته باشد. -اگر برگها سالم و سبز هستند ولي سقوط ميكنند احتمالا نور كم است، گلدان را به روشنايي ببريد. كمآبي هم موجب اين عارضه ميشود، پس آبياري را منظم كنيد. بعضي مواقع سردشدن ناگهاني اتاق و آبياري با آب سرد علت ريزش برگ سبز است.
-اگر برگها خشك و شكننده هستند، هواي محيط گرم و خشك است آبياري را بيشتر كرده و غبارپاشي روزانه را فراموش نكنید
یه مقدار طیف مرضاش زیاده ولی چندتایی مشکل اساسی داره که اونا رو اینجا من قرار میدم :
۱- برگها رنگ پرید هستند و لکه های قهوه ای در زیر آنها و ساقه مشاهده میشود :
عاملش نوعی حشره هست ، و برای مبارزه با اون دو تا کار میشه کرد یکی اینکه یه پنبه رو آغشته به سم حشره کش جذبی بکنید و روی لکه ها بمالید ، و یا اینکه هر دو هفته یه بار طبق دستور سم سمپاشی کنید تا علائم از بین برن!
۲- لکه های پهن و آبکی و سیاه روی برگهاست :
عامل این مشکل نوعی قارچ هست و درمان اونهم ، خیس کردن لکه ها با پنبه آغشته به آب و صابون هست.
۳- برگها زرد شده و میریزند :
آبیاری بیش از اندازه عامل این مشکل هست ، فاصله بین دو آبیاری را زیادتر کنید ، و همچنین زهکش زیر گلدان را باز کنید (همون سوراخی که ته گلدانها هست) برای میزان آبیاری مناسب هم یه نگاه به پست دوم همین تاپیک بندازید
۴- برگها سیاه شده اند :
تماس با شیشه سرد پنجره عامل آن است ، از تماس برگها با شیشه جلوگیری کنید
۵- برگها زرد رنگ و سطح زیرین آنها دارای تار عنکبوت است :
کنه قرمز عامل آن است ، تامین رطوبت مناسب در کاهش آفت موثر است ، همچنین با سم حشره کش نفوذی هر دو هفته یکبار سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.
۶- برگها خشک و شکننده هستند :
هوای محیط گرم و خشک است ، آبیاری را بیشتر کرده و غبارپاشی را هم فراموش نکنید.
۷- برگهای جدید ریز و گیاه مریض به نظر میرسد :
ممکن است ، گیاه به گلدان بزرگتری نیاز داشته باشد ، ریشه ها رو بازدید کنید ، در غیر اینصورت تغذیه مصنوعی هر دو هفته یکبار و تعویض خاکهای سطحی گلدان با خاک تازه در رفع این عارضه کمک موثری مینماید.
۸ – برگها سالم و سبز هستند ولی سقوط میکنند :
نور محیط کم است ، گلدان را به روشنایی ببرید ، کم آبی هم ممکن است باعث این عارضه شود ، آبیاری را تنظیم کنید. ضمن اینکه سرد شدن ناگهانی اطاق و یا آبیاری با آب سرد هم در این زمینه موثر است.