فیکوس میکروکاپرا گونه ای از فیکوس در خانواده موراسه است که به طور گسترده ای به عنوان یک گیاه زینتی پرورش داده میشود و یکی از شایع ترین درختان خیابانی در مناطق با آب و هوای گرم است.
فیکوس میکروکاپرا بونسای در اصل از کوههای چین و در زیر صخره های این منطقه رشد می کند. علی رغم اینکه بسیار کوچک در عرض و ارتفاع هستند آنها هم میوه و هم گل در فصول و سنین مختلف میدهند
آنها در مقایسه با دیگر بونسای ها قیمت مناسب تری دارند
این گیاه به محیط روشن با نور غیر مستقیم و سایه روشن ، یک مقدار کمی آفتاب مستقیم به ویژه در طول ماه های زمستان نیاز دارد
خاک مناسب مخلوطی از خاکبرگ ،پیت،هوموس، شن و ماسه و خاک رس با PH از ۵٫۵ تا ۷٫۵ میباشد.
درجه حرارت محیط برای فیکوس میکروکاپرا گرما متوسط در حدود ۲۰ تا ۲۶ درجه سانتیگراد میباشد
گرچه این بونسای به عنوان گیاه خانگی و در مکان های مسقف گسترش یافته اما نیاز به نور خورشید بین ۳ تا۶ ساعت در روز دارد. شش ساعت بهتر است که به رشد و میوه و یا گلدهی گیاه بسیار کمک میکند
آنها می توانند در یک محفظه نگه داشته شوند ولی میبایست رطوبت و گردش هوا و اطمینان از عدم بیماری و آفات لحاظ شود. آبیاری روزانه مورد نیاز است ، و آنها باید هر ۲ هفته یکبار با کود مایع مخصوص تغذیه شوند
فیکوس میکروکارپا با ریشه‌های خاص و تاج سبزرنگ خود با نام‌های مختلفی فروخته میشود:
- بونسای فیکوس میکروکارپا، فیکوس رتوزا یا فیکوس جینسینگ.
- فیکوس میکروکارپا و فیکوس رتوزا بسیار شبیه هستند و حتی در برخی از منابع گیاه‌شناسی هم‌معنی شناخته می‌شنود.
- بونسای فیکوس میکروکارپا درحقیقت گیاهی است که در فرم بونسای شکل گرفته.
- فیکوس جینسینگ به دلیل شباهت ریشه‌های فیکوس با ریشه‌های جینسینگ (تصویر زیر) اینگونه نامیده میشود.
فیکوس میکروکارپا جینسینگ در مقیاس صنعتی و بسیار وسیع عمدتا در چین و مالزی ساخته میشود.
•این گیاه با قلمه و یا از طریق بذر کشت شده و سیستم ریشه ای و شاخ و برگ آن توسعه پیدا میکند. ریشه‌های بزرگ و ضخیم ویژگی طبیعی این گیاه است، رشد ریشه‌ها را علاوه بر ایجاد شرایط مطلوب (دما، نور، رطوبت) توسط کود و هورمون تسریع میکنند.
•فیکوس به دقت از خاک بیرون آورده میشود تا آسیب نبیند و سپس تنه با شاخ و برگها در بالای ریشه با فاصله ای کوتاه از آن بریده میشوند. و ریشه‌های بزرگ از خاک تمیز ،شسته و با توجه به وزن ۵ گرم تا ۷ کیلوگرم یا بیشتر نگهداری میشوند و گاهی با همین فرم به فروش میرسند.
پیش از فروش این گیاهان با هورمونها و مواد بازدارنده رشد اسپری میشوند. پس از مدتی زمانی که عملکرد بازدارنده‌ها پایان پیدا کرد شاخه‌ها بلند و برگها بزرگ میشوند و فیکوس فرم شبه‌بونسایی خود را از دست می‌دهد. اگر مواد مغذی کافی نباشند این شاخ و برگ جدید از ذخایر ریشه استفاده بیش از حد میکنند و در نتیجه ریشه چروکیده شده و تحلیل میرود. هرس مرتب این گیاهان لازم است اما در هنگام هرس شیره سفید رنگ زیادی خارج میشود و گیاه ضعف میشود.
مشکلات و ریزش برگها: رطوبت کم، نور نامناسب،آبیاری بیش از حد و فساد ریشه، تغییر مکان، آفات و قارچ موجب ریزش برگها میشوند. برگها و زیر آنها را بررسی کنید، اگر نقاط کوچک و یا لکه‌های زردرنگی را میبینید گیاه آلوده شده و نیاز به درمان ویژه دارد. زیاده روی در استفاده از سم و کود باعث سوختگی برگ میشود. هنگامی که رطوبت کم باشد این گیاه مستعد حمله کنه عنکبوتی میشود. روی ریشه آب نریزید و آب را روی خاک بریزید و دقت کنید خاک زهکشی خوبی داشته باشد، برگها را هر روز غبارپاشی کنید.چروک شدن، پوک شدن یا فساد ریشه: آبیاری بیش از حد، کم آبی، بزرگ شدن شاخ و برگها و استفاده بیش از حد گیاه از ذخایر ریشه، بیماری قارچی و یا باکتریایی. هنگامی که ریشه چروک میشود معمولا احیای گیاه دشوار است. خاک را با ملایمت از گیاه جدا کنید و ریشه را بررسی نمایید و بخشهای سیاه و لزج شده را جدا کنید و اگر بخش سالمی بود گیاه را قارچکشی کرده و تعویض گلدان کنید. گلدان جدید زهکش خوبی داشته باشد. برای پیشگیری از بیماریهای قارچی در هنگام هرس از وسایل تمیز استفاده نمایید و درصورت لازم از چسب هرس یا پیوند استفاده کنید.
فیکوس جینسینگ به صورت عمده تولید و معامله میشود و سپس در اختیار شما قرار میگیرد . گذشته از اینکه هزینه تولید به مرااااتب پایینتر از بهایی است که شما پرداخت میکنید این گیاه فاقد ارزش بونسای است ، همانطور که گفته شد ، ابتدا هورمونهای محرکهای رشد و سپس با هورمونهای بازدارنده‌های رشد روی آنها استفاده میشود تا بصورت فله‌ای و در مدتی کوتاه آماده خرید و فروش شوند. در طبیعت مدتهای زیادی زمان میبرد تا ریشه‌های فیکوس میکروکارپا قطور شوند اما با هورمون طی چند هفته آماده میشوند و عمر زیادی نیز ندارند.
درصورتی که این گیاه را قبلا خریداری کرده و یا هدیه گرفته اید توصیه میشود روش نگهداری آن مطالعه و طبق آن عمل نمایید
جنسینگ اصطلاحیه که استفاده میشه ولی در حقیقت پیوند دو گونه فیکوس بر روی هم هست.
پایه این بونسای فیکوس میکرو کارپایا هست و پیوندک فیکوس رتوزا بر روی آن پیوند شده است.
اینگونه فیکوس از فیکوس بنجامین مقاومتر و رشد سریع تری دارد . برگهای فیکوس جینسینگ یا رتوزا بیضیتر از برگهای فیکوس بنجامین است و نباید با آن اشتباه گرفت.
در شهریور ماه به راحتی میتوان از این گونه قلمه گرفت و نسبت و هرس کردن نتیجه خوبی براش داره.
چون دارای شیره زیادی هستش نباید تو یک روز هرس بشه تا شیره زیادی ازش خارج نشه.
البته برای جلوگیری از خروج شیره بهترین کار اغشته کردن قسمت بریده شده با وازلین طبی هست.
این بن سای نباید درمقابل نور مستقیم افتاب و باد کولر قرار بگیره .
خیلی مستعد پوسیدگی هست مخصوصا قسمت غده ای تنه و نباید شب روش اب افشانی کرد.
در حقیقت این گیاه یک بن سای تجاری و شبه بن سای نامیده میشه.
مکانهای پرنور بهترین جا برای این بن سای هستش البته نه نور مستقیم .
با جابجایی مکانی پی در پی دچار ریزش برگ میشه که با ایجاد رطوبت گیاه احیا میشه ولی آبیاری زیاد گیاه رو دچار پوسیدگی و آلوده به قارچ میکنه.
بهترین زمان ابیاری خشک شدن سطح خاک تا عمق ۲ سانت می باشد.
در مقایسه با دیگر بونسای ها قیمت مناسب تری دارید و همین دلیل رایج بودنش هست.
حذف شاخه‌های جدید و جوانه‌ها در تمام طول سال (ترجیحا در بهار و اواخر تابستان) میتواند صورت گیرد. پس از رویش ۵ یا ۶ برگ در شاخه‌های جدید آنها را با هرس به دو یا سه عدد برسانید.
نبود نور کافی، مشکل ریشه در اثر آبیاری زیاد یا زهکشی بد خاک، حمله حرات یا قارچ، آبیاری کم، درمعرض مستقیم دستگاه تهویه مطبوع قرار گرفتن، واکنش به کود نامناسب.
بونسای فیکوس جینسینگ را نمیتوان از راه قلمه برگ تکثیر نمود. برای این منظور بایستی از قلمه ساقه استفاده نمود. یکی دو برگ انتهای قلمه ساقه را بکنید. ساقه را در گلدان بسیار کوچکی که با بسترگیاهی مخلوط potting mixبا پایه پیت پرشده و مرطوب باشد قرار دهید. سپس قلمه و گلدان را در کیسه تمیز پلاستیکی که آن را باد کردید و انتهایش را محکم بستید بگذارید. این کیسه پلاستیکی رطوبت را در خاک و اطراف برگها حفظ میکند. آن را درجایی قرار دهید که نور طبیعی فراوان غیرمستقیم دریافت کند. پس از ۴ تا ۶ هفته و به تدریج طی یک هفته پلاستیک را باز و خارج کنید. اکنون قلمه باید تعدادی ریشه سالم داشته باشد. سپس باید نگهداری و آبیاری را شروع کنید و به تدریج نور را افزایش دهید. با این روش یک درخت کوچک فیکوس خلق میکنید که در فرم بونسای جینسینگ نیست. این هنریست که پرورش به آن سالها آموزش نیازمند است.
