تیره فرعی فستوسه Les Festuces
در این تیره فرعی سنبلچه ها دور از محور سنبل قرار گرفته و گلومها کوچکتر از گل است ، سنبلچه ها دراز و باریک و هر یک دارای چند گل دو جنس می باشد . گلومل ها نازك و گلومل پائینی دارای ریشکت انتهائی یا نزدیک انتهائی است .
جنس های مهم آن عبارتند از :
جنس فستوکا Festuca که جزو گیاهان علوفه ای بشمار می رود و دارای گونه های یکساله و دائمی می باشد . سنبلچه ها بیضی شکل یا دراز و باریک می باشد . برگهای آن باریک و یا پهن است.
گونه های عمده این جنس بترتيب و بر حسب قدشان عبارتند از :
گونه فستوکا اووينا F . ovina – که ریشه های آن با ریک ونازك است و ساقه آن باریک می باشد و بطور اجتماع پهلوی هم قرار دارد . قد ساقه به ۲۰-۳۰ سانتیمتر می رسد برگها باریک و سخت است و سنبلچه ها کوچک و بهم نزدیک می باشد و هر یک 4-6 گل دارد . ریشک آنها خیلی کوتاه می باشد. گیاهی است دائمی و بیشتر در چمن های خشک و کنار جاده ها می روید.
گونه فستوکادوریوسکولا F. duriuscula قد ساقه آن به ۳۰-4۰ سانتیمتر می رسد برگهای پائینی آن نخی شکل و بهم پیچیده و صاف است و برگهای بالائی راست قرار گرفته و غلاف آنها دارای موهای زیادی است . سنبلچه ها راست ایستاده و هر یک دارای ۶-۸ گل می باشد . گیاهی است که بیشتر در روی تپه های خشک می روید .
گونه فستو کاروبرا (Fetuque rougeatre) F. Rubra طول ساقه آن به ۳۰-۸۰ سانتیمتر می رسد برگها باریک سنبلچه ها دارای ۷۰۰ گل و اغلب بنفش رنگ و خیلی نزدیک بهم قرار دارد ريشکی آنها خیلی کوتاه تر از گلومل پائینی می باشد گیاهی دائمی است و اغلب در چمن زارها و تپه هائی که زراعت نمی شود می روید.
گونه فستوکاسیلواتیکا F.silvatica که در چمن های سایه دار می روید.
گونه فستوکاپراتنسیس F . pratensis(Fetuque des pres ) ساقه آن راست و لیگول در آنها خیلی کوتاه و دارای دو زبانه طرفی می باشد . سنبلچه ها باریک و دارای ۷-۱۲ گل دو جنس می باشد.
گلومها بلند و سفید رنگ و نامساوی ، گلوم پائینی کوچکتر از بالائی است گلومل ها به میوه چسبیده وقد آن به ۶-۷ میلیمتر می رسد . گیاهی دائمی است و در تمام چمن زارها می روید علف آن قدری سخت و خشن ولی مرغوب است. گونه فستوکاژیگانته آ F. gigantea قد ساقه آن به 8/1 تا ۲ متر می رسد و علف سختی دارد .
گونه فستوکا پزودوميورس F . pseudomyuros ( Fetuque fausse) که آنرا Queue de rat نیز می نامند قد آن کوتاه و آرایش آن يك طرفی با ریشک های بلند است که بزودی از گونه های دیگر شناخته می شود علف هرزی است که برای نمو گیاهان زراعتی مضر واقع می شود و باید از بین برده شود .
جنس پوآ Poa (Paturin) – این جنس که علوفه ای و درچمن زارها می روید یکساله یا دائمی می باشد . گلها بشكل پانیکول (Panicule) است و گلومها در آنها مساوی یکدیگر و گلومل پائینی فاقد ریشک است. هر سنبلچه دارای ۲-۸ گل می باشد میوه آنها آزاد باریک و صاف است.
گونه های عمده آن عبارتند از : گونه پوآتريوباليس P. trivialis (Paturin commun) ریشه آن کوتاه و ساقه آن سخت و خشن است و دارای لیگول دراز و نوك تیزی است . بلندی ساقه به ۶۰-۹۰ سانتیمتر می رسد . برگهای آن با ریک و مسطح وخشن است. سنبلچه ها در انتهای شاخه ها بهم نزدیک و سبز یا بنفش رنگ می باشد و هریک محتوى 3 – 4 گل است که نزدیک بهم و روی یکدیگر را پوشانده و در قاعده شان رشته های باریکی وجود دارد گلومل پائینی آن دارای پنج رگه برجسته است و در قسمت زیرین آن تارهای ریزی یافت می شود . گیاهی دائمی است در اغلب چمن زارها می روید علف آن مرغوب و می توان چید و دستی بدام خورانيد.
گونه پوآ پراتنسیس P . pratensis ( Paturin des pres ) – ریشه آن خزنده است و Stolons هائی تولید می کند که از آنها پایه های مشابه پایه اصلی بوجود می آید و با این ترتیب فضای زیادی را فرا می گیرد . ساقه آن صاف است و قدش به ۶۰-۹۰ سانتیمتر می رسد. برگ ها باریک مسطح و خشن است و دارای لیگول کوتاهی است . سنبلچه ها نزدیک بهم و هر یک دارای 3-5 گل می باشد و در قاعده آنها تا رهای باریکی وجود دارد گلومل پائینی در قسمت آزادش صاف و در نیمه زیرین دارای رشته های نرم و باریکی است. گیاهی دائمی است و زودرس تر از گونه یاد کرده در بالا است و در تمام چمن زارها دیده می شود ولی در مقابل خشکی مقاومت ندارد علف آنرا در موقع گل دادن می چینند و چنانچه آنرا به اصطلاح سرچر کنند به اسانی می روید. علف آن مرغوب و دام از روی میل آنرا می خورد .
گونه پوآ آنوآ P . annua ( Patarin annuel ) از تمام گونه های پوآ کوچکتر است و در اغلب نقاط حتی بین شکاف سنگها و در تمام مدت سال غیر از مواقع سرمای سخت می روید و دام از روی میل آنرا می خورد ولی از نظر علف مراتع اهمیتی ندارد . گیاهی است زودرس و برای تهیه مرتع بايد آنرا با گیاهان دیگر مخلوط کرد.
گونه پوآ آليينا P . alpina – که در نقاط مرتفع می روید و در تشکیل مراتع کوهستانی اهمیت خاصی دارد.
گیاهی دائمی است گلومل پائینی آن کرك دار و دارای پنج رگه است علف آن کوتاه است و نمی توان آنرا دروید و از آن برداشت کرد .
گونه پوآ کمپره سا P . compressa – گیاهی دائمی است و در نقاط خشک می روید و در رديف مرغ بشمار می رود و از بین بردن آن بسیار مشکل است ساقه آن دارای ليگول کوتاهی است.
جنس گليسه ريا Glyceria گلها بشكل Panicule و هر سنبلچه دارای 4 – 14 گل دو جنس است . گلومل پائینی دارای ۷ رگه برجسته است ولی ریشکی ندارد و دارای سه گونه معروف است.
گونه گليسه ريا فلوابتنانس G. fluitans گیاهی دائمی است و بیشتر درکنار رودخانه یا باتلاقها می روید ساقه آن خزنده قد آن تا یک متر می رسد برگها دراز و مسطح یا ناودانی شکل است . پانیکول های آن دراز و مستقیم و یک طرفی می باشد هرسنبلچه آن ۷ تا ۱۱ گل دارد که رنگ آنها سبز مایل به سفيد است یکی از مشخصات اصلی این گیاه اینست که ساقه و برگ آن همیشه در آب غوطه ور است و چون دارای لعاب شیرینی است بهمین جهت آنرا Manne de Polognc می نامند تجربه نشان داده که خورانیدن علف آن به ماده گاو ترشح شیر را زیاد می کند.
گونه گليسه ريا آكواتيكا G. aquatica گیاهی دائمی است ریشه آن خزنده وساقه آن راست است و قد آن به یک تا دو متر می رسد برگهایش مسطح ، پهن ، دراز و کنارهای آن خشن است. سنبلچه ها سبزرنگی وهر یک دارای 5-10 گل می باشد و بطوریکه از اسمش پیدا است گیاهی است آبی و بیشتر در کنار رودخانه و یا با تلاق ها می روید.
گونه گليسه ريا ماريتيما G . maritima – گیاهی دائمی است ریشه آن خزنده ساقه آن در قسمت قاعده خمیده و در قسمت انتهائی راست است . قد آن به 20-60 سانتیمتر می رسد و بیشتر در کنار دریا و رودخانه ها می روید . سنبلچه ها هر یک دارای ۶-۸ گل بنفش رنگی است. جنس بريزا Brisa – از شکل ظاهری آن بخوبی از ساير جنس ها تمیز داده می شود . قد آنها به ۳۰-۵۰ سانتیمتر می رسد پانیکول آنها راست نیست و بلکه افتاده است. سنبلچه بیضی شکل و عرض آن ازطولش زیاد تر و هرسنبلچه دارای 5-10 گل است. برگهای آن با ریک و کوتاه و مسطح است و دارای سه گونه می باشد .
گونه بریزاماکزيما B. maxima
گونه بريزا اپتیما B. optima
گونه بريزا می نیما B . minima که هر سه آنها جزو علفهای مرغوب است و بخصوص گوسفند آنها را از روی میل می خورد . جنس داکتیلیس Dactylis درا ین جنس از فستوسه ها سنبلچه ها بطور اجتماع دسته دسته در انتهای شاخه های آرایش گل قراردارد و گونه های عمده آن عبارتند از: گونه داکتیلیس گلومرا تا D. glomerata ریشه های آن کوتاه و ساقه آن راست است. قد آن به ۵۰ سانتیمتر تا یک متر ونيم می رسد. هر سنبلچه آن دارای 3-5 گل می باشد. گلوم ها کوچکتر از گل و نامساوی است و گلوسل پائینی دارای یك ريشك کوتاه و ضخیم انتهائی است. گیاهی دائمی است وعلاف آن سخت ولی محصول زیادی می دهد. در تمام چمن زارها یافت می شود و دام علفخوار آنرا با نهایت میل می خورد و یکی از بهترین گیاهان علوفه ای را تشکیل می دهد. میوه داکتیل اغلب مورد حمله حشرات واقع می شود .
گونه داکتیلیس لیتوراليس D . littoralis اغلب در سواحل دریا بخصوص در جنوب کشور فرانسه می روید . گیاهی دائمی است. قد آن به ۳۰-۶۰ سانتیمتر می رسد ساقه آن خمیده و آرایش آن يك طرفی است.
جنس بروموس Bromus – در این جنس سنبلچه ها بشکل پانیکول است و هریکت شامل 5-10 گل دو جنس می باشد .
گلوم ها نامساوی است و گلومل پائینی دارای یک ریشک نزد یک انتهائی است .
گونه های عمده آن عبارتند از : گونه بروموس ارکتوس B. erectus (Brome dresse) ساقه آن راست است. قد آن تا یک متر می رسد. برگهای آن نسبتا باريک و از موهای ريزي پوشيده شده است. سنبلچه ها باریک برنگ سبز یا بنفش می باشد .گلومل پائینی دارای سه رگه است که رگه میانه آن به یک ریشکی نازکی ختم می شود . میوه آن برنگ خرمائی تیره می باشد و دارای شیار نسبتا پهنی است. گیاهی دائمی و زود رس است و بخصوص در زمین های خشک و آهکی می روید.
گونه بروموس موليس B . molis (B . molis) ساقه آن اغلب منفرد است. قد آن تا ۸۰ سانتیمتر میرسد . بر گ ها برنگ سبز مایل بخاکستری و دارای تارهای نرمی است. گیاهی یکساله و خیلی زودرس است و در اغلب چمن زارها یافت می شود.
گونه بروموس استریلیس B . sterilis ( B . sterile ) – ساقه آن راست ، صاف و براق است قد آن به ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر می رسد. سنبلچه ها دارای ۷-۱۱ گل و گل بالائی آن عقيم و منحصر به گلومل پائینی می باشد . گلوم ها نوك تيزو نامساوی است و گلومل پائینی منتهی به یک ریشک راست و قوی می شود که از گلومل ها بلندتر است. گیاهی یکساله و زودرس است و در تمام زمین ها می روید .
گونه بروموس اینرمیس B. inermis ریشه آن خزنده و ساقه آن راست و صاف است. قد آن به ۱۰ سانتیمتر تا یک متر می رسد . برگهای آن پهن وصاف می باشد . سنبلچه ها راست باریک و فاقد ريشک است و هر یک دارای ۱۰ – ۱۲ گل می باشد . گیاهی دائمی است و بیشتر در زمین های مرطوب می روید. علف آن سخت و خشن و از نظر علوفه ارزش چندانی ندارد و مورد علاقه دام نمی باشد .
گونة بروموس سکالینوس B . secalinus ( B. des scigles ) – ساقه آن اغلب منفرد ، راست و صاف است. قد آن به یک متر می رسد . نبلچه ها برنگ سبز کم رنگ است. میوه آن شباهت زیادی به دانه چاودار دارد . گیاهی است یکساله و از سنبلچه های آن که افتاده و آویزان است بخوبی شناخته می شود .بطور کلی گونه های مختلف بروم از نظر علوفه ارزش ندارد و زراعت آن برای کشاورزان مقرون بصرفه نیست .
جنس مولي نيا Molinia گونه مولی نیا سروله آ M . coerulea – قدش به ۸۰ سانتیمتر تا 2/1 متر می رسد تمام قسمت این گیاه بخصوص گلهای آن آبی رنگ است. سنبل آن جمع است و سنبلچه ها هر یک دارای 3-5 گل می باشد و بواسطه رنگی آن که آبی است از سایر گونه های غلات بخوبی مشخص می باشد و آنرا Molinie bleue می گویند . گیاهی دیر رس است و بزودی تمام قسمت های آن سخت و خشبی میشود و از نظر علوفه هیچگونه ارزشی ندارد . ساقه آن بمصرف تهیه جاروب می رسد و يا بعنوان بستر دام از آن استفاده می شود.
جنس بامبوزا Bambusaگونه بامبوزا آرنديناسئا B. arundinacca ( Bambou ) كه خيزران نامیده می شود . گیاهی درختی و مخصوص نواحی گرمسیر است. ساقه آن راست و بارتفاع ۳۰-۲۰ متر می رسد . برگهای آن باریک سنبلچه ها دارای چند گلومل است و هر گل آن شش اتامین و یک آلت ماده طويل دارد . ساقه خیزران بخصوص در هند و چین تجارت عمده ای را تشکیل می دهد و برای ساختن خانه ها و عصای ماهیگیری و یا مصارف دیگر از آن استفاده می کنند.
