خصوصیات گیاهشناسی
“خیار چنبر” یا “چمبر” یا “خیار شنگ” میوه ای است شبیه خیار که از خانواده ی طالبی می باشد. این گیاه یکساله بوده و دارای میوه های دراز و ماری شکل می باشد. خیار چمبر واریته ای از خربزه است که ارتباط خویشاوندی نزدیکی با خیار دارد. پوست میوه بسیار نازک، به رنگ سبز روشن و صاف است. این میوه ها تلخ نیستند و می توان آنها را بدون پوست کندن مورد استفاده خوراکی قرار داد. بوته ی این گیاه می تواند حدود ۳۰ تا ۳۶ اینچ طول داشته باشد. و می تواند به خوبی روی زمین و یا روی داربست رشد کند.
شرایط محیط رشد
این گیاه برای رشد بهینه به مکان هایی با آفتاب کامل نیاز دارد. خیار چمبر یا خیار آمریکایی می تواند به خوبی در خاک های حاصلخیز، با بافتی متوسط، کمی اسیدی و به خوبی آبیاری شده پرورش یابد. گیاهانی که روی داربست ها رشد می کنند، میوه های بهتر و بزرگتر و کشیده تری تولید خواهند کرد. خیار چمبر گیاهی است که برای رشد به آب و هوای گرم نیاز دارد و نمی تواند سرمازدگی را تحمل کند.
از آنجا که این گیاه در مقابل سرما حساس و طالب گرما است، باید کشت آن در مناطقی با آب و هوای نسبتاً گرم صورت گیرد. چنانچه دما در شب پائین تر از ۵ درجه سانتیگراد باشد میوه ها به حد کافی تشکیل نمی شوند و یا اینکه اختلالات فیزیولوژیکی در آنها ظاهر می گردد. دمای بالا برای جوانه زنی، مرحله رویشی و مرحله زایشی لازم است.
برای عملکرد بهتر محصول حدود ۲۰ تا ۳۰ تن كود دامی در هكتار، سه يا چهار ماه قبل از كشت بايد به همراه ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم فسفر، ۹۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم پتاس و ۶۰ تا ۸۰ کیلوگرم ازت به صورت سرک در دو یا سه مرحله به خاك اضافه گردد.
خواص درمانی و کاربردهای صنعتی
خیار چنبر از دسته میوه هایی است که استفاده از آن به نسبت خیار بوته ای کمتر می باشد. اما خوردن آن خالی از فایده نیست. طبع خیار چنبر سرد و تر می باشد و بیشتر در فصل تابستان کشت می شود. این میوه برای شفاف شدن پوست بسیار مفید است و می توان از آن به عنوان ماسک صورت استفاده کرد.
برای درد مفاصل خيار چنبر را با آرد جو و روغن كنجد مخلوط نموده روی مفاصل بگذاريد.
جهت التهاب كبد و معده بعد از غذا ميل شود.
كسانی كه يرقان دارند بعد از غذا ميل كنند.
خيار چنبر ضدسرطان است.
فشارخون را پايين می برد.
ضدصفرا می باشد.
تخم خيار چنبر برای امراض كليه و سنگ كليه مفيد است.
برای درمان سياتيک از ضماد خيار چنبر در محل درد گذاشته شود.
تخم خيار چنبر برای مرض سوزاك مفيد است.
تکثیر
خیار چمبر گیاهی یکساله است که زمان کاشت آن فصل بهار و پائیز می باشد. روش کاشت آن به صورت خطی است. فاصله خطوط از یکدیگر ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و فاصله بوته ها از یکدیگر بر روی خطوط ۵۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر می باشد. در صورت امکان بذرها را پیش از کاشتن، به جهت افزایش قدرت جوانه زنی، ۱۲ الی ۲۴ ساعت در آب خیس کنید. محل قرار گرفتن هر بذر در زیر خاک ۲ تا ۳ سانتیمتر می باشد. دانه های این گیاه را مستقیماً در محل اصلی می کارند و در هر نقطه چند دانه بذر را با هم کاشته و پس از سبز شدن، نهال های اضافی را قیچی و یا قطع می کنند تا د هر نقطه یک بوته قوی باقی بماند. خاک را تا سبز شدن بذرها مرطوب نگه دارید. پس از قوی شدن گیاه آبیاری محصول به دو بار در هفته (بصورت غرقابی) کاهش پیدا می کند. یکنواخت بودن توزیع آب در طی فصل رشد باعث جلوگیری از ریزش گل و کاهش میوه بستن و نیز جلوگیری از ایجاد عارضه پوسیدگی می گردد. پس از آنکه بوته ها رشد کردند آنها را به قیم می بندند (قیم، قطعه چوبی است که کنار بوته قرار می دهند تا بوته از آن بالا برود و یا آن که در دو سوی خطوط دو میله فلزی یا چوبی در زمین فرو می کنند و با بستن ریسمان به آن به وسیله ریسمان هایی ساقه بوته را به آن وصل می نمایند تا نهال در ارتفاع رشد کند و روی زمین گسترده نشود.
