گیاهان تك لپه ای با پوشش گل كامل

گیاهان تك لپه ای با پوشش گل كامل

این قسمت از گیاهان تک لپه ای برحسب اینکه گلهایشان منظم و یا غیر منظم باشد به دو قسمت می شود :

الف – فيك لپه ای با پوشش گلی کامل و منظم

در این قسمت از گیاهان تک لپه ای گلها کامل و منظم می باشد و تخمدان آنها اغلب در بالا قرار گرفته و به اصطلاح Superovarie و دارای شش تیره مهم است :

تیره ليلياسه Les Liliacées

تيره ايريداسه Les Iridacees

تیره آماریلیداسه Les Amaryllidacees

تیره دیوسکوراسه Les Dioscoracees

تیره ژنكاسه Les Joncactes

تیره بروسلیاسه Les Bromeliacées

تیره لیلیاسه Les Liliacées

گیاهان این تیره بطور کلی علفی می باشد گلهایشان منفرد و يا بشکل خوشه قرار دارد و دارای سه کاسبرگ و سه گلبرگ (که اغلب یک شکل گاهی آزاد و زمانی بهم متصل است) و شش اتامین است که معمولا در دو ردیف سه تائی قرار گرفته وسه کارپل دارد که بهم چسبیده و تخمدان سه خانه ای تشکیل می دهد. تخمدان آنها کاملا در بالای سطح اتصال کاسبرگ و گلبرگ و اتامین ها واقع است و باصطلاح Superovarie می باشد.

فرمول گل در آنها بدین قرار است :

3S + 3P+3E +3E + 3C

میوه آنها كبسول یا Baic و دانه هایشان دارای آلبومن زیاد است . بعضی از آنها دارای پیاز (Bulbe) و برخی ریزم دارد . اغلب گیاهان این تیره زمینی است و نظر باینکه ترکیب شیمیائی آنها با یکدیگر متفاوت است مورد استعمال مختلف دارد . بعضی از آنها خوراکی است (مارچوبه – پیاز ) و برخی بعنوان مسهل مصرف می شود (Aloes) و برخی دیگر طبی یا سمی می باشد (Scille  –  Colchique)

تیره های فرعی این تیره عبارتند از :

تیره فرعي ليليه Lilices

کاسبرگ و گلبرگ را تامین در آنها آزاد یا چسبیده است . میوه آنها كبسول است بواسطه سه شکاف طولی باز می شود .

جنس های مهم آن عبارتند از :

جنس ليليم Lilium که دارای پیاز (Bulbe) است. برگهای آن متناوب است و گل آن به شکل قیف می باشد کاسبرگ و گلبرگ آن آزاد و جزو گیاهان زینتی است و از نظر رنگ گل گونه های مختلف دارد مانند گونه ليليم کانديدم  Lilium candidum (سوسن سفید).

جنس آلیم Alium – گلهای آن بشكل چتر قرار گرفته و کاسبرگ آن آزاد است.

از نظر تغذیه اهمیت خاصی دارد و دارای گونه های متعددی است .

مهمترین گونه آن عبارتند از : جنس آليم سپا A . cepa (پیاز) گیاهی است دو ساله که سال اول تولید پیاز (Bulbe) می کند و سال دوم ساقه هوائی از آن ظاهر می شود .

گونه آليم ساتیوم A . sativum(  Ail – سير)-گیاهی است که از دیر زمان مصرف می شود و بخصوص پیاز آنرا بصورت تنطور استعمال می کنند منشاء آن سیبری است و بعد کشت آن در نقاط دیگر متداول شده است و دوجورعمده دارد یکی سیر سفيد (Ail blanc) که در اغلب نقاط یافت می شود و دیگری سیر صورتی (Ail rose) که کمتر کشت می شود . سير غیر از اینکه روزانه بمصرف چاشنی غذا می رسد بعنوان داروی ضد عفونی معدی (برای از بین بردن باکتریها ) و ضد کرم و همچنین در اختلالات ریوی مورد استعمال دارد .

گونه آليم كنوپرازم A . schoenoprasum  (پیازچه) که پیاز آن مصرف غذائی دارد .

گونه آليم آسكالونيكم A . ascalonicum( موسير ) که پیاز آن درشت و از اجتماع چند بولب بوجود میاید.

گونه آليم پوروم A. porrum  ( تره فرنگی) که پیاز و برگ آن بمصرف غذا می رسد . تمام گونه های آليم محتوی اسانس سولفوره بنام Sulfure d alyle  می باشد و طعم و بوی مخصوص وهمچنین خاصیت داروئی آنها در نتیجه وجود همین اسانس می باشد.

جنس سیلا Scilla – کاسبرگ و گلبرگ آن کاملا باز و گسترده است و برگهای آن بطور تناوب قرار دارد .

گونه سیلا ماريتيما S . maritima (پیاز دشتی) – گیاه زیبایی است که در سواحل دریا می روید گلهای آن کوچک و سفید یا مایل به سبز است که نزدیک بهم و بشكل خوشه قرار دارد . طول آن به 50-60 سانتیمتر می رسد.

در داروسازی فلسهای قسمت وسط پیازدشتی را بنام Squamcs de scille مصرف می کنند همچنین فلسهای تازه آن برای تهیه سم جهت از بین بردن موش بکار می رود ماده عامله آن سيلارن (Scillarine)  است که در طب بعنوان مدر مصرف می شود .

گونه توليپا (Tulipa) (لاله) – کاسبرگ و گلبرگ آن آزاد و به شکل جامی است .

گیاهی علفی ، زینتی و دارای پیاز است و از حیث رنگ گل گونه های مختلف دارد .

جنس آسفودلوس Asphodelus – که در افریقای شمالی و سواحل گرم مدیترانه مي رويد.

گونه آسفودلوس آلبوس A . albus – که ریشه های آن متورم وحاوی قند است و در الجزایر برای ساختن الكل كشت آن مرسوم است.

جنس آلوئه Aloe – کاسبرگ و گلبرگ آن بهم چسبیده است بافت های این گیاهان حاوی مقدار زیادی آبست و بخصوص برگهای آنها مخزن آبی را تشکیل می دهد تنه آنها کوتاه و ضخیم می باشد و در انتهای آن برگهای ضخیم زیبائی که کنارشان تیغ دار است وجود دارد که طول آنها گاهی تا يك متر هم می رسد.

گونه آلوئه ورا A . vera (صبر زرد) که در نقاط گرمسیر مانند افریقای شمالی بروید و از برگهای آن شیره سفت و تلخی بدست می آورند که در اثر تبخیر می بندد و درطب بعنوان مسهل آنرا مصرف می کنند.

جنس فورمیوم Phormium

گونه فورميوم تناكس P . tenax – ریشه آن متورم و غده ای شکل است

برگها باریک و دراز می باشد که گاهی تا دو متر می رسد .

گلها زرد رنگ و بشکل خوشه قرار دارد. کاسبرگ و گلبرگ آن بهم چسبیده است و بشکل لوله می باشد .

گیاهی است لیفی که از الیاف آن در نساجی برای تهیه طناب و یا پارچه استفاده می شود و در زلاند جديد باسم کتان نوول زلاند معروف است.

جنس انديميون Endymion

گونه آنديميون نوتانس E . nutans (سنبل کوهی Jacinthe de bois ) برگهای آن در قاعده گیاه قرار دارد و دارای پیاز می باشد گلهای آن با کاسبرگ و گلبرگ چسبیده بشکل قیف و بصورت خوشه های آویزان است.

جنس هياسنتوس Hyacinthus (سنبل Jacinthe) فرقی که با جنس پیشین دارد اینست که کاسبرگ و گلبرگ در این جنس چسبندگی بیشتری با هم دارد و جزو گیاهان زینتی است.

تیره فرعی آسپاراژه Les Asparagecs

میوه این گیاهان Baie است بعضی از آنها خوراکی و برخی طبی است. جنس های عمده این تیره فرعی عبارتند از :

جنس آسیا را گوس Asparagus

گونه آسیا را گوس افیسینالیس (مارچوبه – Asperge) ساقه زیر زمینی آن ریزم و دارای ریشه های کوچک استوانه ای شکل است که باغبانان آنها را چنگال (Grifte) می نامند و در بهار ساقه های جوانی از آن بوجود می اید که در موقع بیرون آمدن از زمین بی رنگ و دارای برگهایی شبیه به فلس می باشد وهمان قسمت خوراکی مارچوبه را تشکیل می دهد چنانچه این ساقه ها را مصرف نکنند و بحال خود باقی گذارند انشعاباتی از آن خارج می شود که روی آنها میوه های قرمز رنگ (Baies) بوجود می آید مارچوبه را بعلت داشتن املاح پطاسی در طب بعنوان مدر مصرف می کنند .

جنس كن والاريا Convallaria

گونه کن والاريا مثاليس c . majalis (گل مروارید Muguet) – گیاهی است دائمی ودارای ریزم که از آن جوانه هائی ظاهر می شود و برگهائی بزرگ با دمبرگ دراز دارد این برگها در قاعده دارای غلاف نازکی می باشد . گلها سفید رنگی معطر و بشكل خوشه قرار دارد . میوه آن Baie قرمز رنگی و دانه های آن زرد رنگی است. گیاهی است زینتی و طبی بخصوص در عوارض قلبی مورد استعمال دارد .

جنس پولیگوناتم Polygonatum

گونه پولیگونا تم مولتی فلوروم P. multiflorum  دارای ریزمی است که روی آن ساقه های هوائی بشکل مهر (Sceau) نمایان است و چون هرسال یک ساقه از آن بظهور می رسد از روی اثرات ساقه می توان سن ریزم را تشخیص داد.

جنس اسميلاكس Smilax

گونه اسمیلا كس افيسينا ليس S. officinalis  که برگهای آن با ریک است و بطور تناوب قرار گرفته ریشه های آن بنام Salsepareille درطب مورد استعمال دارد .

جنس دراسه نا Dracaena – این گیاهان مخصوص نواحی گرم افريقا ، آسيا و استراليا مي باشد.

گونه دراسه نا اودورانت D . odorante –  که دارای گلهای سفید رنگ معطری است.

قد آن تا یک متر می رسد.

گونه دراسه نا ساندرا گن D. Sang – dragon  که در مواقع گرم از تنه آن صمغ قرمز رنگی جاری می شود و Sang – dragon (خون سیاوشان) معروف است.

تیره فرعی کلشیسه Les Colchicées

این تیره فرعی از نظر اینکه شامل گیاهان سمی و طبی می باشد اهمیت خاصی دارد. میوه آنها كبسول است جنس های مهم آن عبارتند از :

جنس كلشی کم Colchicum

گونه کلشی کم اوتومناله C . autumnale ( پیاز حضرتی) – گیاهی است علفی دائمی۔ دائمی ودر نقاط گرم و مرطوب می روید و دارای پیاز بزرگی مخروطی شکل است که یک طرف آن محدب و طرف دیگر آن مسطح ودارای شکافی است که درآن قسمتهای مختلف گل قرار گرفته است و از یک پوشش تیره رنگی که همان باقیمانده های برگهای خشک شده می باشد پوشیده شده و بوی نامطبوعی دارد . گلهای آن بنفش رنگ مایل بصورتی و لوله ای شکل و در ابتدای پائیز ظاهر می شود . انتهای آزاد گلها دارای شش زبانه بیضی شکل و نوك تيز است. اتامین ها در دو ردیف است که رديف داخلی کوتاه تر می باشد و بساك (Anthere) آنها نارنجی رنگ است. پیاز و دانه این گیاه محتوی آلكالوئيد معروف کلشی سین Colchicine است که سمیت دارد ولی مقدار خیلی کم آن در طب بعنوان مسهل و مدر مصرف می شود .

جنس ورا ترم veratrum

گونه وراترم آلبوم v . album (کندش veratre blanc) – گیاهی است علفی، دائمی و در نقاط کوهستانی می روید و دارای ریزمی است بطول 5-7 سانتیمتر و بقطر ۲ سانتیمتر برگهای آن پهن و بیضی شکل و ضخیم و در قاعده غلافی شکل است و بطور تناوب قرار گرفته . گلهای آن در انتهای ساقه و بشکل خوشه می باشند . ریزم این گیاه بواسطه وجود آلكالوئيدهای مختلف در طب بکار می رود . علوفه ای که برگهای ورا تر Veratre در آن باشد برای دام سمیت دارد .

تيرة ايريداسه Les Iridactes (زنبقی ها)

گیاهان این تیره که بیش از ۷۰۰ گونه است همه علفی و دائمی مخصوص نواحی گرم و دارای ریزم یا پیاز می باشد.

ساقه هوائی آنها دارای برگهای باریک و غلافی شکل است. گلهایشان منظم دو جنس و فرمول عمومی گل در آنها بقرار زیر است :

3S + 3P+3E+ 3C

اغلب از گلها منفرد و گاهی بشکل خوشه قرار دارد .

تخمدان آنها در پائین قرار گرفته. میوه آنها كبسول است . جنس های مهم آن عبارتند از :

جنس ایریس Iris (زنبق) – گیاهی دائمی ودارای ریزم می باشد. گونه های آن عبارتند از :

گونه ایریس فلورانتينا I. Florentina – ساقه آن کوتاه گلهای آن سفید رنگ است. ريزم آن بواسطه وجود اسانس در عطرسازی مصرف می شود .

گونه ایریس ژرمانیکا I . germanica – گلهای آن برنگ بنفش تیره است و برای تزئین باغات کاشته می شود .

جنس کروکوس Crocus

گونه کروکوس سا تیووس C. sativus  (زعفران) گیاهی کوتاه قد دارای پیاز گرد است گلها بنفش رنگی و منظم است

کلاله های آن قرمز رنگی و آویزان است و بعنوان چاشنی غذا مصرف می شود .

جنس گلادیولوس Gladiolus (Glaieuls) که دارای پیاز محکمی است. برگهای آن پهن و بلند گلهای آن یک طرفی و به رنگهای مختلف بشكل خوشه قرار دارد و منحصرة برای زینت کاشته می شود .

تیره آماریليدسمه Les Amaryllidactes (نرگسی ها)

گیاهان این تیره که در حدود ۷۰۰ گونه می باشد تماما علفی و دائمی و معمولا دارای پیاز است.

برگهایشان ساده و باریک است . گلها بشان منظم منفرد یا بشکل چتر قرار گرفته و ابتدا در غلافی پوشیده است. فرمول عمومی گل در آنها بقرار زیر است :

3S + 3P+ 3E +3E’+ 3C

در حقیقت این تیره حد وسط بين تيره سوسنی ها و زنبقی ها می باشد بدین معنی که گل آنها شبیه به تيره سوسنی ها و تخمدان آنها پائین قرار گرفته و شبیه به زنبقیها می باشد.

میوه آنها كبسول است و دانه هایشان آلبومین زیاد دارد و بطور کلی جزء گیاهان زینتی است.

جنس های مهم آن عبارتند از:

جنس آماریلیس Amaryllis – گلهایش بشکل لوله کوتاهی است آتامین ها بروی قطعات گل چسبیده است.

گونه آماریلیس بلادونا A . belladona – دارای پیاز بزرگ و همچنین گلهای سرخ بزرگی است که در آخر تابستان باز می شود .

گیاهی است زینتی و طبی و پیاز آن سمیت دارد .

گونه آماریلیس لوته آ A.lutea – که دارای گلهای زرد رنگ است ودر باغها برای زینت کاشته می شود .

جنس نارسی سوس Narcissus (نرگس) – که جزو گیاهان زینتی می باشد .

گونه نارسیسوس پزودونا رسی سوس N . pseudo narcissus (نرگس جنگلی) گلهای آن زرد رنگ می باشد و در وسط آن نیز یک حلقه دندانه دار زرد رنگ وجود دارد و این حلقه همان امتداد قطعات گل می باشد که اطراف اتامین ها را احاطه کرده است. در سابق گلهای نرگس را بطریق دم کردن در طب کودکان مصرف می کردند .

گونه نارسیسوس پوئتيكوس N . poeticus – که گلهای آن سفید و یک حلقه زرد رنگی دارد که کنار آن قرمز رنگ است.

جنس آگاو Agave – این جنس از گیاهان که بیشتر درقطعه آمریکا و بخصوص در مکزیک دیده می شود احتياج چندانی باب ندارد و در زمین های خشک می روید و برعکس تمام گیاهان این تیره فاقد پیاز بوده و ساقه هوائی دارد .

گونه آگاو آمريكانا A . americana – که برگهای آن ضخیم است و طول آنها تا یک متر و نیم وعرضشان تا بیست سانتیمتر می رسد.

عمر این گیاه خیلی طولانی و بتفاوت از بیست تا چهل سال می رسد و در تمام مدت عمر تنها یک بار گل می دهد و پس از اینکه دانه آن تشکیل می گردد خشک می شود و از بین می رود. در مکزیک از برگهای آگاو مایع قندی بدست می آورند که پس ازتخمیر مشروب الكلى از آن بدست می آورند و بجای شراب مصرف می کنند بعلاوه از برگهای آگاو رشته هائی بدست می آید که بمصرف تهیه طناب و يا پارچه می رسد.

جنس گالانتوس Galanthus – کاسبرگ و گلبرگ و اتامین آن آزاد است.

گونه کالانتوس نيواليس G . nivalis – گلهای آن سفید رنگ و برگشته است و در پشت گلبرگهای آن لک سبز رنگی وجود دارد و چون در زمستان گل می دهد بهمین جهت آنرا Perce- neige  می نامند. گیاهی زینتی است.

جنس پولیانت Polyanthe – که جزء گیاهان معطر است و در عطرسازی از آن استتاده می شود . گونه پولیانت تو به روزا P . tuberosa – که منشاء آن هندوستان است و بمقدار زیاد کشت می شود و از گلهای آن عصاره معطری بدست می آورند که طالب زیاد دارد و بی نهایت گران است.

تیره دیوسکور اسه Les Dioscoraces

این تیره شبیه به تیره نرگسی ها می باشد با این تفاوت که گیاهان این تیره پیچی شکل و بالا رونده و یکی پایه ای با دو پایه ای است و ریشه های غده ای شکل و بزرگی دارد که برخی بواسطه وجود مقدار زیادی نشاسته مصرف غذائی داشته و برخی سمیت دارد .

گونه های عمده آن عبارتند از :

گونه تاموس کومونیس Tamus communis – گیاهی است بالا رونده دوپایه ای گلهای آن بشكل خوشه است.

ریشه آن عده ای شکل است و در طب بعنوان مسهل و مدر مصرف می شود . گونه دیوسکوره آباتاتا Dioscorea batata ( Ignames ) که ریشه آن غدهای شکل و حجیم و محتوی مقدار زیادی مواد نشاسته ای است، در چین و ژاپن مقدار زیادی کشت می شود و بجای سیب زمینی آنرا مصرف می کنند . گونه های دیگر دیوسکوره آ از قبیل D. hirsute  و D . takoro و D. toxicaria سميت دارد.

تیره ژونکاسه Les Joncacées

گیاهانی هستند علفی و دائمی و دارای ریزم می باشند . ساقه آنها ساده یا منشعب است. برگها بطور تناوب قرار دارد .

گلهای آنها دو جنس و منظم وبشكل خوشه یا سنبل می باشد و از سه کاسبرگ و سه گلبرگ و شش اتامین و سه کارپل تشکیل شده است.

میوه آنها كبسول ودانه هایشان دارای مقدار زیادی آلبومن است. گیاهان این تیره مخصوص نقاط مرطوب است و گاهی هم در آب زندگی می کند. جنس های آن عبارتند جنس ژنکوس Juncus

گونه ژنکوس گلوکوس J . glaucus  ( Jonc ) – برگهای آن دراز و استوانه ای شکل است و برای تهیه حصیر بکار می رود و باغبانان جهت بستن گل از آن استفاده می کنند.

جنس لوزولا Luzula – که برگهای آن مسطح و گاهی کرك دار است.

تیره بروملیاسه Les Bromeliacees

این تیره نزدیک به نیره سوسنی ها است . تخمدان آنها در پائین قرار گرفته است . ساقه گیاهان این تیره ظاهر نمی باشد واغلب روی تنه یا شاخه های سایر درختان نواحی گرم و مرطوب می روید .برگهای آنها متراکم و انبوه است گلهایشان رنگین و براق و خوش منظره است.

جنس آناناسا Ananassa

گونه آناناسا ساتیوا A . sativa (آناناس) ۔ تنها گونه از این تیره است که میوه آن از نظر تغذیه ارزش دارد .

منشاء آن آمریکا است . گیاهی دائمی است. برگهایش دراز و باریک و دندانه ای است و کنار آنها تیغ دار است. میوه آن سته و شبیه به میوه کاج است و بهمین جهت آمریکائیها آن را Pine – apple مي نامند. بزرگی میوه آناناس مختلف است و گاهی وزن آن تا چهار کیلوگرم می رسد و بیشتر بصورت کنسرو آنرا مصرف می کنند.

ب- تك لپه ای با پوشش گل کامل و نامنظم

گلهای این قسمت از یک لپه ای ها نامنظم است و تخمدانشان همیشه پائین قرار گرفته و باصطلاح Inferovarie است و بر حسب اینکه آلت نر و ماده گل در آنها از هم جدا ويا بهم چسبیده باشد بدو قسمت می شود :

ا- سیتامینال ها Les Scitaminales

۲- اوركيدال ها Les Orchidales

۱– سیتامینالها

گیاهانی علفی و بلند قداند . برگها یشان پهن و خیلی بلند و ساده وغلافی است . دارای رگ برگهای پری شکل می باشد . گلهايشان نامنظم و دوجنس است. میوه های آنها سنه ويا كبسول است. این گیاهان اغلب زینتی است. میوه و ریزم برخی از آنها بعنوان چاشنی مصرف میشود و کمتر جنبه طبی دارد تیره های مهم این قسمت عبارت است از :

نيرة موزاسمه Les musacées

جنس موزا Musa – گیاهی تنومند است. قد آن بچند متر می رسد و دارای ریزم است. برگهای آن در قاعده غلافی شکل است و یکی روی دیگری را می پوشاند. طول آن به 5/2 متر تا ۳ متر می رسد و مجموع برگهای غلافی آنها تنه گیاه را تشکیل می دهد صفحه برگ بعرض 50 تا 6۰ سانتیمتر می باشد و رگ برگهای آن پری شکل است در بین صفحات برگی محور گلها نمایان می شود و از یک عده اوراق ( Bractees ) قرمز تیره رنگی تشکیل می شود و در حد فاصل آنها گلها ظاهر می گردد گلهای نر در بالا و گلهای ماده در پائین قرار دارد . در بین این گلها بعضی گلهای دو جنس نیز دیده می شود پوشش گل از شش تکه تشکیل می شود که پنج تای آنها بهم چسبیده است و به شکل لوله می باشد اتامین آن پنج عدد است و تخمدان آن سه خانه ايست . میوه آن سته و دراز است و همان موز (Banane) می باشد که شیرین است و غذائیت دارد و بخصوص بعنوان دسر مصرف می شود .

گونه موزا ساپين تم M . sapientum – ميوه آن نسبتا کوچکی است و طعمی شیرین و معطردارد و بمقدار زیاد مصرف می شود . معمولا موز را موقعی که زرد رنگ می شود به بازار عرضه می کنند ولی هنگامی مطلوب است که بعضی قسمتهای آن قهوه ای رنگ شود . از میوه رسیده موز مشروب الکلی نیز بدست می آورند. ساقه و برگ موز رشته هائی می دهد که بمصرف ساختن طناب و غیره می رسد .

جنس راونالا Ravenala

گونه راونالا ماداگاسکارینسیس R . madagascariensis – که برگهای آن درقاعده به یکدیگر چسبیده است و تنه درخت را احاطه می کند بطوریکه مقداری آب در آن جمع می شود و بعنوان گیاه زینتی در باغات نواحی گرمسیر کاشته می شود .

تيرة زنژیبراسه Les Zingiberacees

گیاهانی علفی و دائمی است و معمولا در قاره آسیا دیده می شود . ساقه های هوائی آنها روی پیاز ویا ریزمهای ضخیمی نمایان می گردد و این پیاز یا ریزم محتوی نشاسته یا اسانس های مختلف می باشد. ریزم این گیاهان بمنزله ميوه است. دانه های آنها بعلت وجود نشاسته واسانس وهمچنین مواد رنگین مورد استفاده قرار می گیرد .

جنس های مهم آن عبارت است از :

جنس زنژیبر Zingiber

گونه زنژیبر فیسینالیس z . officinalis (زنجبیل) – گیاهی علفی و دائمی است. دارای ریزمی پنجه ای شکل است . از ادویه خوراکی است و بنام زنجبیل بعنوان چاشنی مصرف می شود .

جنس کورکوما Curcuma

گونه کور کوما لونگا c . longa (زردچوبه) – که مخصوص نواحی گرمسیر است ريزم آن برعکس زنجبیل که پهن است گرد می باشد و محتوی مقدار زیادی نشاسته است که آنرا Arrow – Root می گویند . دارای بوی معطر قوی است و آب دهان را زرد رنگی می کند ماده رنگین آن کورکومین (Curcumine ) است که برای رنگ کردن پشم و ابریشم در هندوستان از آن استفاده می کنند و همچنین بعنوان چاشنی نیز مصرف می شود

گونه کورکوما زدوآریا C . zedoaria (زورونباد) که ريزم آن بصورت قطعات گرد یا دراز در تجارت بکار می رود و مصرف طبی دارد.

جنس آموموم Amomum (هل) دارای گونه ها و جورهای متعددی است دارای میوه هی کیسولی و معطری می باشد که بعنوان چاشنی مصرف می شود.

گونه آموموم کارداموموم A. cardamomum   (هل معمولی) – که میوه آن بقطر 10-15 میلیمتر می رسد و هر یک محتوی 9 تا ۱۲ دانه می باشد و همین دانه هاست که بعنوان ادویه مصرف می شود .

جنس آلپینیا Alpinia

گونه آلپینیا افیسیناليس A . officinalis  گیاهی دائمی است و در جنوب چین یافت می شود .

ریزم آن بصورت قطعات استوانه ای شکل بطول 5-8 سانتیمتر و بقطر ۲ سانتیمتر در شمار کالاهای بازرگانی است بوی قوی و مطبوعی دارد و طعم آن سوزان است و بعنوان چاشنی در ساختن آبجو و مشروبات الکلی مصرف می گردد و در طب نیز بعنوان داروی مقوی و همچنین ضدکرم استعمال می شود.

تیره کانناسه Les Cannacees

گیاهان این تیره دارای گلهای نامنظم است و تنهای دارای یک اتامین بارور می باشد و پنج اتامین دیگر آنها عقيم است.

ریزم آنها غده ای شکل می باشد و محتوی مقداری ماده نشاسته ای است و از کالاهای بازرگانی می باشد.این گیاهان بطور کلی بعنوان گیاه زینتی در باغها کاشته می شود .

جنس كاننا Canna

گونه کاننا ادولیس C . edulis – که در استراليا زياد کاشته می شود . ریزم آن محتوی ۲۸ درصد دانه نشاسته شبیه به دانه های نشاسته سیب – زمینی می باشد.

جنس مارانتا Maranta

گونه مارانتا آروند يناسه آ M. arundinacea گیاهی علفی است دارای شاخه های منشعب.گلهای آن سفید رنگی است و در انتهای ساقه قرار دارد . ریزم آن محتوی ماده نشاسته ای است و تا ۱6 درصد نشاسته دارد .

۲– اوركيدالها Les Orchidales

گلهای این قسمت از گیاهان تک لپه ای نامنظم است و آلت نر و ماده درآنها بهم چسبیده و تنها دارای یک تیره است :

تيرة أورکیداسمه Les Orchidactes

گیاهان این تیره که شامل بیش از پنج هزار گونه می باشد علفی و دائمی و دارای ریزم یا غده است.

بعضی از آنها دارای ریشه و ساقه و برگ معمولی ودارای کلروفیل نیز می باشد و بطور عادی نمو می کند برخی از آنها روی گیاهان دیگر رشد می کند بی آنکه انگل شود و دارای ریشه های هوائی است و آنرا (Orchidees epiphytes) می نامند و عده ای از آنها بصورت همزیستی( (Symbiose با قارچ زندگی می کند و بالاخر عده دیگر بطور ساپروفیت روی باقیمانده های مواد آلی ادامه حیات می دهد.گلهای آنها بسیار زیبا و نامنظم و دوجنس است و جزء گیاهان زینتی بشمار می آید. هر گل دارای سه کاسبرگ و سه گلبرگ است که گلبرگ وسطی بزرگتر است و در پائین قرار گرفته و از دوتای دیگر کاملا متمایز است و تنها اتامینی که مقابل این گلبرگی قرار دارد بارور می باشد و به قسمت خامه چسبیده است و عضوی بنام ژینوستم (Gynostime) تشکیل می دهد. تخمدان آنها در پائین جای دارد و دارای سه کا رپل میباشد . میوه آنها كبسول است و با شش شکاف باز می شود .

دانه های آنها متعدد و ریز وفاقد آلبومن است. جنس های مهم این تیره عبارت است از :

جنس وانیلا Vanilla – گیاهانی بالا رونده و دارای ساقه های پیچی شکل و برگهای آنها بیضی شکل ، بزرگی است و در حد فاصل برگ و ساقه گلها بشكل خوشه های کوتاه دیده می شود .

گونه وانیلا پلانیفولیا v . planifolia که برگهای آن ساده دراز و بیضی شکل است.

گلها مایل برنگی سبز و بشكل سنبل می باشد . تخمدان پس از انجام عمل تلقيح بزودی نمو می کند و میوه ای بطول ۱۲تا۲5 سانتیمتر به بار می آورد که آنرا Gousse de vanille می نامند و پس از عمل تخمیر ماده متبلوری بنام وانیلین Vanilline از آن بدست می آورند ودر شیرینی پزی و بستنی سازی وغيره از عطر آن استفاده می کنند.

جنس اور کیس Orchis

گونه اور کیس ماکولاتا O . maculata که در قاعدۂ ساقه آن  دو غده وجود دارد که یکی برای تولید جوانه های تازه در فصل بهار و دیگری برای نمو جوانه های موجود گیاه مصرف می شود. گلهای آن بی اندازه نامنظم می باشد و دارای لکهای متعددی است . کاسبرگهای آن بشکل گلبرگی است و رنگ آنها سرخ یا سفید است دوتای آنها باز و بشكل بال می باشد و سومی راست قرار گرفته است. گلبرگها نیز بتعداد کاسبرگها و دوتای آنها در مقابل کاسبرگ سومی راست قرار گرفته و بدین ترتیب روپوشی تشکیل می دهد و قسمتهای داخلی گل را احاطه می کند گلبرگ سومی زبانه ای شکل است و در قسمت پائین آن یک دنباله توخالی وجود دارد که Eperon نامیده می شود و در انتهای این دنباله مایعی قندی جمع میشود و حشرات ضمن استفاده از آن دانه های پلن را بروی گل ماده منتقل می کنند.

جنس اوفريس Ophrys – که مانند جنس پیشین در قاعده ساقه دارای دوغده می باشد ولی گلبرگ بزرگ آن که لابل (Labelle) نامیده می شود فاقد Eperon است.

گلهای آن با اشکال مختلف شبیه به مگس، زنبور ، عنکبوت و غیره دیده می شود و از روی همین اشکال گل گونه های آن مشخص می گردد مانند :

گونه اوفریس آپیفه را Ophrys apifera (زیبور)

گونه اوفریس موسی فرا muscifera Ophrys (مگس)

گونه اوفریس آرا کنیتس Ophrys arachnites (عنکبوت)

گونه های مختلف این گیاهان در چمن زارها و جنگلها می روید . غده های گونه های مختلف اوفریس را که محتوی نشاسته است پس از شستن و خیساندن در آب گرم وخشک کردن بنام سالپ (Salep) بمصرف خوراك می رسانند.

از جنس نئوتیا Neotia – که بطور ساپروفیت روی باقیمانده های مواد آلی زندگی می کند و دارای ریشه هائی است که شباهت به لانه پرندگان دارد و بهمین جهت Nid d ‘ oiseau نامیده می شود . گلهای آن زرد رنگ و بشکل سنبل است و اغلب در پای درختان می روید.